การที่จะเจริญอริยมรรคให้ประสบผลได้เร็วนั้นจะต้องประกอบด้วยเหตุ ๒ ประการอันได้แก่
๑. โยนิโสมนสิการ การพิจารณาถึงต้อนเหตุ
๒. กัลยาณมิตร การมีมิตรที่ดีงาม
โยนิโสมนสิการก็คือการพิจารณาโดยแยบคาย ซึ่งก็หมายถึงการพิจารณาถึงต้นเหตุและปัจจัยของมันอย่างละเอียดถี่ถ้วซึ่งก็คือการเจริญวิปัสสนานั่นเอง
ส่วนกัลยาณมิตรก็คือเพื่อนที่ดีที่มีความเห็นตรงกันและมีศีลเสมอกัน ซึ่งพระพุทธองค์ทรงสอนว่า การมีกัลยาณมิตรนี้จัดว่าเท่ากับเป็นทั้งหมดของพรหมจรรย์เลยทีเดียว เพราะเมื่อเราคบเพื่อนที่ดีที่มุ่งมั่นในการประพฤติพรหมจรรย์ เราก็จะมีกำลังใจและมีผู้ช่วยแก้ปัญหาในการประพฤติพรหมจรรย์ไปด้วย อันจะส่งผลให้ประสบผลได้เร็ว แต่ถ้าเราไม่มีเพื่อนที่ดีเช่นนี้พระพุทธองค์ทรงสอนให้เรามีธรรมะเป็นเพื่อนและเที่ยวไปแต่ผู้เดียว
เหตุภายในกับเหตุภายนอก
๑. โยนิโสมนสิการ การพิจารณาถึงต้อนเหตุ
๒. กัลยาณมิตร การมีมิตรที่ดีงาม
โยนิโสมนสิการก็คือการพิจารณาโดยแยบคาย ซึ่งก็หมายถึงการพิจารณาถึงต้นเหตุและปัจจัยของมันอย่างละเอียดถี่ถ้วซึ่งก็คือการเจริญวิปัสสนานั่นเอง
ส่วนกัลยาณมิตรก็คือเพื่อนที่ดีที่มีความเห็นตรงกันและมีศีลเสมอกัน ซึ่งพระพุทธองค์ทรงสอนว่า การมีกัลยาณมิตรนี้จัดว่าเท่ากับเป็นทั้งหมดของพรหมจรรย์เลยทีเดียว เพราะเมื่อเราคบเพื่อนที่ดีที่มุ่งมั่นในการประพฤติพรหมจรรย์ เราก็จะมีกำลังใจและมีผู้ช่วยแก้ปัญหาในการประพฤติพรหมจรรย์ไปด้วย อันจะส่งผลให้ประสบผลได้เร็ว แต่ถ้าเราไม่มีเพื่อนที่ดีเช่นนี้พระพุทธองค์ทรงสอนให้เรามีธรรมะเป็นเพื่อนและเที่ยวไปแต่ผู้เดียว