คำถาม: สัมมาสมาธิของอริยะที่พระพุทธเจ้าสอนต้องปฏิบัติอย่างไร


สัมมาสมาธิของอริยะ หรือที่เรียกกันว่า "อริยสัมมาสมาธิ" เป็นหนึ่งในองค์มรรค 8 ที่พระพุทธเจ้าทรงสอนไว้ในอริยมรรคมีองค์ 8 ซึ่งเป็นหนทางแห่งการดับทุกข์ การปฏิบัติสัมมาสมาธิของอริยะมีรายละเอียดดังนี้

ความหมายของสัมมาสมาธิของอริยะ
สัมมาสมาธิของอริยะ คือ การตั้งจิตมั่นชอบ ประกอบด้วยองค์ฌาน 4 ได้แก่
 * ปฐมฌาน คือ การมีจิตแน่วแน่ สงบจากกามและอกุศลธรรม มีวิตก วิจาร ปีติ และสุข
 * ทุติยฌาน คือ การมีจิตแน่วแน่ สงบจากวิตกวิจาร มีปีติและสุข
 * ตติยฌาน คือ การมีจิตแน่วแน่ สงบจากปีติ มีสุขและอุเบกขา
 * จตุตถฌาน คือ การมีจิตแน่วแน่ สงบจากสุขและทุกข์ มีอุเบกขาและเอกัคคตา


วิธีการปฏิบัติสัมมาสมาธิของอริยะ
การปฏิบัติสัมมาสมาธิของอริยะ ต้องอาศัยองค์ประกอบอื่นๆ ในอริยมรรคมีองค์ 8 ด้วย ได้แก่
 * สัมมาทิฏฐิ คือ ความเห็นชอบในอริยสัจ 4
 * สัมมาสังกัปปะ คือ ความดำริชอบในการออกจากกาม การไม่พยาบาท และการไม่เบียดเบียน
 * สัมมาวาจา คือ การเจรจาชอบ ไม่พูดเท็จ ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดคำหยาบ และไม่พูดเพ้อเจ้อ
 * สัมมากัมมันตะ คือ การกระทำชอบ ไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ลักทรัพย์ และไม่ประพฤติผิดในกาม
 * สัมมาอาชีวะ คือ การเลี้ยงชีพชอบ ไม่เลี้ยงชีพด้วยการทุจริต
 * สัมมาวายามะ คือ ความเพียรชอบในการละอกุศลและสร้างกุศล
 * สัมมาสติ คือ การระลึกชอบ มีสติระลึกรู้กาย เวทนา จิต และธรรม


ขั้นตอนการปฏิบัติ
 * เตรียมตัว:
   * รักษาศีล 5 หรือศีล 8 ให้บริสุทธิ์
   * เลือกสถานที่สงบ เหมาะแก่การทำสมาธิ
   * นั่งในท่าที่สบาย ผ่อนคลายร่างกาย
 * กำหนดสติ:
   * กำหนดสติรู้ลมหายใจเข้าออก
   * กำหนดสติรู้กาย เวทนา จิต และธรรม
 * เจริญฌาน:
   * เมื่อจิตสงบ ให้เจริญฌานตามลำดับ ตั้งแต่ปฐมฌานจนถึงจตุตถฌาน
 * พิจารณาธรรม:
   * เมื่อออกจากฌาน ให้พิจารณาธรรมตามความเป็นจริง เพื่อให้เกิดปัญญา


ข้อควรระวัง
 * การปฏิบัติสัมมาสมาธิของอริยะ ต้องอาศัยความเพียรและความอดทน
 * ไม่ควรเร่งรีบในการปฏิบัติ ค่อยเป็นค่อยไป
 * หากมีปัญหาในการปฏิบัติ ควรปรึกษาผู้รู้หรือครูบาอาจารย์


การปฏิบัติสัมมาสมาธิของอริยะ เป็นหนทางแห่งการดับทุกข์และบรรลุธรรม หากท่านมีความสนใจในการปฏิบัติ ควรศึกษาเพิ่มเติมจากพระไตรปิฎกหรือสอบถามจากครูบาอาจารย์ผู้มีประสบการณ์