ผมแทบจะจำเนื้อเรื่องของหนังเรื่องนี้ไม่ได้แล้วนอกจากฉากจบที่มันรู้สึกจุกอยู่ในอก รู้สึกได้ถึงความเจ็บปวด ความโหดเหี้ยม ความเลวร้าย ของการเมืองไทย 

รวมๆ แล้วเรื่องก็เกี่ยวกับ บุญไชย คงมั่น (สรพงษ์ ชาตรี) ที่เป็นนักการเมืองหน้าใหม่ หน้าใสมือสะอาด มาลงเลือกตั้งที่ อำเภอสนธยาธานี (อำเภอสมมุติ) ไม่มีเงินหาเสียงใช้วิธีการเดินเท้า แต่ก็มีคนขับรถสองแถวที่เห็นชอบ และอยากสนับสนุน ก็เลยมาเสนอตัวจะขับรถพาไปตามที่ต่างๆ เพื่อหาเสียง  บุญไชย นำเสนอนโยบายที่เป็นรูปธรรมจับต้อง ใช้ความเฉลียวฉลาดมุมานะ ไม่ย่นย่อท้อแท้ต่ออุปสรรค์อันใด จนได้รับความเคารพนับถือจากประชาชน 

ในขณะเดียวกันก็มีการแสดงภาพของผู้ลงเลือกตั้งคนอื่นๆ ที่ใช้วิธีแจกเหล้า แจกเงิน แจกรองเท้าข้างเดียว และมีพวกที่ด่าคนอื่น ทำร้ายผู้ลงเลือกตั้งคนอื่นด้วยการใส่ร้าย ใส่ไฟ แน่นอน แม้แต่ บุญไชย ก็โดนเหมือนกัน 

ในตัวหนังไม่ได้มีแค่ บุญไชย คนเดียวที่เป็นผู้ลงสมัครที่ไม่มีเงิน ยังมีอีกคนที่เหมือนๆ กัน ใช้วิธีเอาปากกา เอาชอล์ค ไปเขียนตามป้าย ตามกำแพง เพื่อหาเสียง ซึ่งเอาตรงๆ ผมชอบมากเลยนะ แต่ก็โผล่มาแค่ฉากเดียว 

หนังยังพูดถึงนักการเมืองท้องถิ่น ที่เป็นผู้มีอำนาจเก่า และมีฐานเสียงมหาศาล แจกทั้งเงิน ทั้งของ เพื่อซื้อเสียงอย่างโจ่งครึ่ม สุดท้ายยังมีการกระจายข่าวในวันก่อนเลือกตั้งว่า บุญไชย ตายแล้ว ทั้งๆ ที่ยังไม่ตาย แต่แม้จะปล่อยข่าวไปแบบนั้น ชาวบ้านก็ยังเลือกบุญไชย อยู่ดี 

ฉากสุดท้ายของหนังเรื่องนี้คือ บุญไชย ขี่มอเตอร์ไซค์ เพื่อจะไปฟังผลการเลือกตั้ง แต่ระหว่างทางโดนมือปืนมาลอบยิงจนเสียชีวิตตกคูน้ำข้างทาง และภาพตัดมาที่ผลการเลือกตั้ง ชาวบ้านต่างดีใจที่ บุญไชย ชนะการเลือกตั้งแต่ แต่บัดนี้ บุญไชย ตายไปเสียแล้ว

ส่วนตัวไม่ชอบใช้คำว่าวิจารณ์เลย เพราะว่าผมไม่ได้มีความรู้เกี่ยวกับภาพยนตร์มากขนาดจะกล้าวิจารณ์ใครได้ แต่เพราะชอบดูหนัง และอยากแบ่งปันให้คนอื่นๆ ได้ดูหนังดีๆ ได้รู้จักหนังเจ๋งๆ ที่ประเทศไทยก็มี แต่คนไม่มีโอกาสได้ดู 

ผู้แทนนอกสภา เป็นหนังไทยที่สร้างขึ้นในปี 2526 ผมได้ดูในทีวีตอนวัยรุ่นแล้ว ช่วงพฤษภาทมิฬพอดี ทำให้ยิ่งรู้สึกว่าหนังมันทรงพลังมากๆ ทั้งฝีมือการแสดงของท่านสรพงษ์ การเขียนบทของวิสา คัญทัพ, สุรสีห์ ผาธรรม และ คุณดาราพร 

บทภาพยนตร์ไม่มีการยั้ง หรือเกรงใจต่อนักการเมืองเลย ให้ความรู้สึกถึงความน่ารังเกียจของนักการเมืองที่บ้าอำนาจ รู้สึกได้ถึงความทันสมัย และนำสมัย ที่โดดเด่น จริงจังจริงใจ ทุกฉากมันดูมีพลัง โห ไม่รู้จะพูดยังไง หนังมันเท่ห์มาก โคตรจะเท่ห์ จนรู้สึกว่า ทำไมคนทำหนังยุคนี้ไม่กล้าทำหนังแบบนี้ออกมาอีก หนังที่เปิดโปงความทุเรศ ความเน่าเฟะ ของทั้งวงการการเมือง และข้าราชการ หนังท้ายทอดทุกอย่างออกมาได้แจ่มแจ๋ว 

ฉากเปิดเรื่อง หลังจากที่บุญไชย ฟังคำปราศรัยของม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมทย์ แล้ว และออกเดินทางเพื่อกลับบ้านไปลงสมัครเลือกตั้ง บุญไชญ นั่งอยู่บนรถไฟ และภาพในความทรงจำที่ถูกถ่ายทอดออกมาตั้งแต่วัยเด็ก ที่เกิดในครอบครัวชาวนา จนเริ่มโตก็ถูกส่งเข้ามาเรียนหนังสือที่กรุงเทพฯ ไปเป็นเด็กวัด จนเรียนจบนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ทุกอย่างถูกถ่ายทอดออกมาในระยะเวลาไม่กี่นาที 

ฉากที่เหล่าผู้ลงเลือกตั้งมาลงสมัคร มีนักข่าวมาสัมภาษณ์ผู้ลงสมัคร จนรัฐมนตรีอำนาจ มาลงสมัคร แล้วนักข่าวก็แห่กันไปสัมภาษณ์ คำสัมภาษณ์ที่ดูมั่นใจอย่างน่าเกลียดว่าไม่มีใครล้มเขาได้หรอก 

ฉากที่พวกนักข่าวนั่งอ่านข่าวและคุยกันเรื่องการเลือกตั้ง และแสดงความรู้สึกว่า รัฐมนตรีอำนาจ คงได้เหมือนเดิม และพูดถึงแต่คนมีเงิน ว่ามีโอกาสชนะเพราะมีเงินซื้อเสียง 

 

ฉากที่มือปืนกำลังจะยิงบุญไชย ตอนปราศรัย แต่คู่หูกลับพยายามห้าม เพราะไม่อยากให้บุญไชยโดนฆ่า และอยากให้บุญไชย ได้เป็น ส.ส. ยิ่งทำให้รู้สึกว่า เฮ้ย คนแบบนี้นี่แหละ ที่เหมาะจะเป็น นักการเมือง คนที่ทำให้มือปืนถึงกลับเปลี่ยนใจ ไม่อยากจะฆ่า 

ฉากตลกของหนังจริงๆ ก็ไม่ได้จำเป็นแต่ยุคสมัยมันเป็นแบบนั้น ก็ต้องใส่ลงไป แต่แม้แต่ฉากตลกก็ยังเป็นตลกที่เสียดสีการเมืองอย่างดุดัน ดู๋ ดอกมะโดน ดี๋ ดอกมะดัน ถือเป็นดาราตลกที่โด่งดังมากในยุคนั้น และเล่นบทนักการเมืองได้กวน สหบาทา มาก 

ผมแทบจะไม่รู้จักดาราคนอื่นๆ เลย ในหนังเรื่องนี้ รัฐมนตรีอำนาจ ผมไม่รู้ว่าชื่ออะไร แต่เล่นได้น่าตบกะโหลกมาก ทำให้ผมรู้สึกรังเกียจได้ 

เพลงประกอบ ฉากต่างๆ มุมกล้อง การตัดต่อ ทุกอย่างมันลงตัวจนรู้สึกได้ถึงความน่าขยะแขยงของการเมือง ความซื่อสัตย์ตรงไป ตรงมาของบุญไชย ความชื่นชอบที่ชาวบ้านมีต่อบุญไชย 

เอาตรงๆ หนังมันเท่ห์ จนไม่รู้จะพูดยังไง ถ้าคุณเกิดมาแล้วเป็นคนชอบดูหนังแต่ไม่เคยดูเรื่องนี้นะ คุณโคตรจะพลาดเลยครับ 

เสียดายที่ไม่มีให้ดูแบบชัดๆ ที่มีให้ดูก็มีแค่ในยูทูป ที่มีการตัดด้านข้างซ้ายขวาออก ทำให้ภาพไม่สวย และทำได้แค่ฝันว่าจะมีใครสักคนไปตามหาฟิล์มมารีมาสเตอร์ และทำออกมาเป็นแผ่นบลูเรย์ หรือดีวีดี เพราะว่า นักการเมืองไทย และหน่วยงานราชการไม่มีทางปล่อยให้ทำออกมาได้อยู่แล้วละครับ 

นี่แหละความเน่าเหม็น หมักหมม และไม่ยอมรับความจริงของเหล่าผู้ใหญ่ในสังคมไทย 

หนังเรื่องนี้เป็นตำนาน ใครก็ให้คะแนนหนังเรื่องนี้ไม่ได้เลย ถ้ามีห้าดาว ผมคงให้ สิบดาว ถ้ามีร้อยคะแนน ผมคงให้ พันคะแนน 

#ผู้แทนนอกสภา