อวิชชามันฉลาดหลอกให้จิตหลงยึดขันธ์ 5 คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เป็นตัวเราของเรา คนทั่วไป 90% ที่ไม่ได้ศึกษาหลงยึดว่า รูป (กาย) เป็นตัวเรา เป็นจิต นักท่องตำราที่ขาดการปฏิบัติหลงยึดวิญญาณเป็นตัว

เป็นที่ถกเถียงกันไม่จบไม่สิ้นระหว่างฝ่ายปริยัติที่ขาดการปฏิบัติ กับครูบาอาจารย์ที่เชี่ยวชาญทั้งปริยัติ ปฏิบัติและปฏิเวธ เช่น สมเด็จญาณ ประธานสังคายนาครั้งที่ 11 และองค์หลวงตามหาบัว ปริยัติที่ขาดการปฏ

มีสติระลึกรู้ลมหายใจเข้าออก มีจิตนึกตึกตรองรู้ว่าลมเข้า ลมออก ลมสั้น ลมยาว ลมหยาบ ลมละเอียด เรียกว่า วิตก มีสติใคร่ครวญรู้ว่าลมเข้า ลมออกแล้ว เรียกว่า วิจารณ์ เมื่อมีสติรู้ลมหายใจ เกิดวิตก วิจารต่อเนื