"หากต้นโพธิ์มีความศักดิ์สิทธิ์จริง ชีวิตคนอินเดียคงไม่เป็นแบบนั้น"
เราอาจวิเคราะห์พฤติการณ์นี้ได้ดังนี้
1) ต้นโพธิ์ถือเป็นบริโภคเจดีย์ ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ปรากฏพุทธโอวาทตอนหนึ่งในมหาปรินิพพานสูตรความว่า “ดูกรอานนท์ สังเวชนียสถาน ๔ แห่งเหล่านี้ เป็นที่ควรเห็นของกุลบุตรผู้มีศรัทธา สังเวชนียสถาน ๔ แห่ง เป็นไฉน คือ
๑. สังเวชนียสถานอันเป็นที่ควรเห็นของกุลบุตรผู้มีศรัทธาด้วยมาตามระลึกว่า พระตถาคตประสูติในที่นี้ ฯ
๒. สังเวชนียสถานอันเป็นที่ควรเห็นของกุลบุตรผู้มีศรัทธาด้วยมาตามระลึกว่า พระตถาคตตรัสรู้พระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณในที่นี้ ฯ
๓. สังเวชนียสถานอันเป็นที่ควรเห็นของกุลบุตรผู้มีศรัทธาด้วยมาตามระลึกว่า พระตถาคตทรงยังอนุตตรธรรมจักรให้เป็นไปในที่นี้ ฯ
๔. สังเวชนียสถานอันเป็นที่ควรเห็นของกุลบุตรผู้มีศรัทธาด้วยมาตามระลึกว่า พระตถาคตเสด็จปรินิพพานแล้วด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุ ในที่นี้สังเวชนียสถาน ๔ แห่งนี้แล เป็นที่ควรเห็นของกุลบุตรผู้มีศรัทธา ฯ
ดูกรอานนท์ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา จักมาด้วยความเชื่อว่า พระตถาคตประสูติในที่นี้ก็ดี
พระตถาคตตรัสรู้พระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณในที่นี้ก็ดี พระตถาคตทรงยังอนุตรธรรมจักรให้เป็นไปในที่นี้ก็ดี พระตถาคตเสด็จ
ปรินิพพานแล้วด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุในที่นี้ก็ดี ก็ชนเหล่าใดเหล่าหนึ่ง เที่ยวจาริกไปยังเจดีย์มีจิตเลื่อมใส
แล้วจักทำกาละลงชนเหล่านั้นทั้งหมดเบื้องหน้าแต่ตายเพราะกายแตก จักเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ฯ
ความดังกล่าวสะท้อนให้เห็นคติการบูชาพระศาสดาผ่านสังเวชนียสถานมาแต่ปัจฉิมโพธิกาล การกราบไหว้ไม่ได้เป็นไปเพราะอ้อนวอนขอผลดลบันดาล หากแต่ไปเพื่อระลึกถึงเหตุการณ์ครั้งยิ่งใหญ่ของพระศาสดาคือ ประสูติ ตรัสรู้ แสดงปฐมเทศนา และดับขันธปรินิพพาน ส่วนเรื่องใครจะไปขอพร ขอหวยนั่นก็เป็นสิทธส่วนตัวของเขาทีเดียว
2) ความว่า ”ประเทศอินเดียคงไม่เป็นอย่างนั้น“ ถ้อยคำนี้ฟังดูแล้วเย้ยหยันชาติพันธุ์เป็นอย่างมาก ผู้ที่เป็นพระเองไม่ควรมีน้ำใจหยาบโลนเช่นนี้
หากวิเคราะห์จริงๆคนอินเดียที่ประสบความสำเร็จก็มีไม่น้อย ไม่แน่นักว่าตัวครูบาฉายอาจเคยอุดหนุนผลิตภัณฑ์ของเขา เช่น Sundar Pichai
ผู้เป็น CEO ของ Google, Satya Nadella ผู้เป็น CEOของ Microsoft และอื่นๆอีกมามาย ยังไม่รวมเลขฐานศูนย์ที่เรียนกันในทุกวันนี้ล้วนแล้ว
แต่เป็นระบบเลขจากอินเดีย หรือจะรวมวัฒนธรรมต่างๆที่เราประกาศว่าวัฒนธรรมไทยก็มาจากรากวัฒนธรรมอินเดียมากมาย
คำพูดดังกล่าวเป็นการถ่มน่ำลายรดฟ้าแล้วตกใส่หน้าของตน การดูถูกผู้อื่นคงไม่มีพระไตรปิฎกเล่มไหนสอนให้พระดีๆทำไป
มากกว่าการรู้สึก ความเมตตาการุณต่อเพื่อนร่วมสงสาร
หากว่าต้นโพธิ์มีความศักดิ์สิทธิ์จริง คำพูดดึงสติของคนที่รู้จักในชื่อ ครูบาฉาย
เราอาจวิเคราะห์พฤติการณ์นี้ได้ดังนี้
1) ต้นโพธิ์ถือเป็นบริโภคเจดีย์ ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ปรากฏพุทธโอวาทตอนหนึ่งในมหาปรินิพพานสูตรความว่า “ดูกรอานนท์ สังเวชนียสถาน ๔ แห่งเหล่านี้ เป็นที่ควรเห็นของกุลบุตรผู้มีศรัทธา สังเวชนียสถาน ๔ แห่ง เป็นไฉน คือ
๑. สังเวชนียสถานอันเป็นที่ควรเห็นของกุลบุตรผู้มีศรัทธาด้วยมาตามระลึกว่า พระตถาคตประสูติในที่นี้ ฯ
๒. สังเวชนียสถานอันเป็นที่ควรเห็นของกุลบุตรผู้มีศรัทธาด้วยมาตามระลึกว่า พระตถาคตตรัสรู้พระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณในที่นี้ ฯ
๓. สังเวชนียสถานอันเป็นที่ควรเห็นของกุลบุตรผู้มีศรัทธาด้วยมาตามระลึกว่า พระตถาคตทรงยังอนุตตรธรรมจักรให้เป็นไปในที่นี้ ฯ
๔. สังเวชนียสถานอันเป็นที่ควรเห็นของกุลบุตรผู้มีศรัทธาด้วยมาตามระลึกว่า พระตถาคตเสด็จปรินิพพานแล้วด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุ ในที่นี้สังเวชนียสถาน ๔ แห่งนี้แล เป็นที่ควรเห็นของกุลบุตรผู้มีศรัทธา ฯ
ดูกรอานนท์ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา จักมาด้วยความเชื่อว่า พระตถาคตประสูติในที่นี้ก็ดี
พระตถาคตตรัสรู้พระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณในที่นี้ก็ดี พระตถาคตทรงยังอนุตรธรรมจักรให้เป็นไปในที่นี้ก็ดี พระตถาคตเสด็จ
ปรินิพพานแล้วด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุในที่นี้ก็ดี ก็ชนเหล่าใดเหล่าหนึ่ง เที่ยวจาริกไปยังเจดีย์มีจิตเลื่อมใส
แล้วจักทำกาละลงชนเหล่านั้นทั้งหมดเบื้องหน้าแต่ตายเพราะกายแตก จักเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ฯ
ความดังกล่าวสะท้อนให้เห็นคติการบูชาพระศาสดาผ่านสังเวชนียสถานมาแต่ปัจฉิมโพธิกาล การกราบไหว้ไม่ได้เป็นไปเพราะอ้อนวอนขอผลดลบันดาล หากแต่ไปเพื่อระลึกถึงเหตุการณ์ครั้งยิ่งใหญ่ของพระศาสดาคือ ประสูติ ตรัสรู้ แสดงปฐมเทศนา และดับขันธปรินิพพาน ส่วนเรื่องใครจะไปขอพร ขอหวยนั่นก็เป็นสิทธส่วนตัวของเขาทีเดียว
2) ความว่า ”ประเทศอินเดียคงไม่เป็นอย่างนั้น“ ถ้อยคำนี้ฟังดูแล้วเย้ยหยันชาติพันธุ์เป็นอย่างมาก ผู้ที่เป็นพระเองไม่ควรมีน้ำใจหยาบโลนเช่นนี้
หากวิเคราะห์จริงๆคนอินเดียที่ประสบความสำเร็จก็มีไม่น้อย ไม่แน่นักว่าตัวครูบาฉายอาจเคยอุดหนุนผลิตภัณฑ์ของเขา เช่น Sundar Pichai
ผู้เป็น CEO ของ Google, Satya Nadella ผู้เป็น CEOของ Microsoft และอื่นๆอีกมามาย ยังไม่รวมเลขฐานศูนย์ที่เรียนกันในทุกวันนี้ล้วนแล้ว
แต่เป็นระบบเลขจากอินเดีย หรือจะรวมวัฒนธรรมต่างๆที่เราประกาศว่าวัฒนธรรมไทยก็มาจากรากวัฒนธรรมอินเดียมากมาย
คำพูดดังกล่าวเป็นการถ่มน่ำลายรดฟ้าแล้วตกใส่หน้าของตน การดูถูกผู้อื่นคงไม่มีพระไตรปิฎกเล่มไหนสอนให้พระดีๆทำไป
มากกว่าการรู้สึก ความเมตตาการุณต่อเพื่อนร่วมสงสาร