อนุโลม=ตามขน,ทวนลง
ปฏิโลม=ทวนขน,ทวนขึ้น
อนุโลม,ปฏิโลม คือการทวนภาวนา ทวนคือทบทวน การทวนขึ้น ทวนลง จะทำให้จิตเป็นสมาธิ เมื่อจิตเป็นสมาธิจะเห็นช่องว่างระหว่างจิตกับอาการทางขันธ์5 เพราะมีช่องว่างจึงทำให้ตัวรู้เคลื่อนขึ้น ลง ตามอาการนั้นได้ การทวนขึ้น ทวนลงจะเห็นความเป็นไตรลักษณ์ที่เกิดกับจิตทุกดวง