ฌานในระดับอัปนาสมาธิมี 2 ประเภท คือ

1. ฌานในสัมมาสมาธิ คือ จิตอยู่กับความว่าง สว่าง สงบมีสติตัวรู้หรือผู้รู้ปรากฏเด่นชัด เป็นฌานของพระพุทธเจ้า มีสติตัวรู้หรือผู้รู้เด่นชัดเป็นเอกัคตา เหมาะแก่การนำมารู้การเกิดดับของขันธ์ 5 เป็นวิปัสสนาเพื่อจิตวิมุติหลุดพ้นจากกิเลส อวิชชา

2. ฌานในมิจฉาสมาธิหรือฌานฤาษี เป็นอาการเหมือนวูบดับไป ไม่มีสติตัวรู้ หรือผู้รู้เหมือนคนหลับแต่ไม่ฝัน เหมือนหลับลึก บางคนนั่งสมาธิ 1-3 ชม. ออกจากสมาธิเหมือนแปปเดียวสงสัยว่าหลับหรือเปล่าเพราะขาดสติตัวรู้หรือผู้รู้ ตายไปในสมาธิจะเป็นพรหมลูกฟัก คือ มีรูปแต่ไม่มีจิต