เมื่อวิญญานในขันธ์5 แต่ละขณะที่ดับไปเในวงกสิณที่เป็นบรรยากาศความว่าง นามกายก็ปรากฏขึ้น เกิดการแผ่ขยายออกของนามกายในวงกสิณนั้น(อุคหนิมิต,ปฏิภาคนิมิต) เมื่อการแผ่ขยายออกไปจนสุด ก็กลายเป็นใจรู้ที่กลืนกับบรรยากาศความว่าง นามกายที่เจิญขึ้นก็จะเห็นชัดถึงวิญญานขันธ์กับใจรู้ที่แยกออกจากกัน การภาวนาต่อไปก็เอาความรู้สึกนี้ตั้ง ให้วิญญานขันธ์เกิดขึ้นในวงกสิณนั้น(บรรยากาศความว่าง) และเป็นคนละส่วนกับนามกาย รับรู้การเกิดดับไปในทุกอิริยาบถ วิญญานขันธ์นี้ดับไป วิญญานขันธ์ใหม่เกิดขึ้นต่อเนื่องกันไป รู้ชัดถึงนามกายที่เจริญขึ้นและตั้งอยู่ในบรรยากาศความว่างเป็นอารมณ์ปัจจุบัน