รากต้นไม้เดินไกลได้เท่าไร

.
.
.

.
รุกขกรรม คือ การเพาะปลูก การจัดการ
และการศึกษาต้นไม้และไม้พุ่ม
นักจัดสวนจะใช้สูตรต่าง ๆ
ในการคำนวณว่ารากของต้นไม้
ว่าแผ่ขยายออกไปได้ไกลเพียงใด
เพื่อปกป้ององคาพยพของต้นไม้
เมื่องานก่อสร้างและการรบกวนของดิน
ที่เกิดขึ้นจากบริเวณใกล้เคียงกับต้นไม้

การรู้ว่ารากของต้นไม้แผ่ออกไปได้ไกลแค่ไหน
มีความสำคัญต่อ การหาต้นไม้ใหญ่ที่ให้ร่มเงา
เพื่อไม่ให้รากของต้นไม้รุกล้ำเข้าไป
ในสวนที่อยู่ใกล้เคียง/อาคารบ้านเรือน
และส่งผลต่อการเจริญเติบโตของต้นไม้
ที่อยู่ใกล้กันต้องแย่งน้ำและสารอาหาร

เรื่องสำคัญคือ ต้องสามารถหาตำแหน่ง
ที่สามารถตัดรากต้นไม้ได้
เมื่อติดตั้งสิ่งกีดขวางราก
โดยไม่ทำลายต้นไม้หรือทำให้ต้นไม้ล้ม

 .

.
.
.

วิธีคำนวณการแพร่กระจายของรากต้นไม้

Canopy Dripline = น้ำฝนผ่านชั้น.เรือนยอด 
Canopy Radius = รัศมีเรือนยอด/ทรงพุ่ม

การคำนวณว่ารากของต้นไม้
งอกออกไปได้ไกลแค่ไหน
สูตรง่าย ๆ  ค่อนข้างตรงไปตรงมา

รากของต้นไม้ส่วนใหญ่
จะแผ่ออกไป 2-3 เท่าของรัศมีของทรงพุ่ม 
และมักจะแผ่ขยายออกไปถึง 5 เท่า
ของรัศมีของทรงพุ่ม หรือมากกว่านั้น
ขึ้นอยู่กับสภาพอากาศแห้งแล้ง

ตัวอย่างเช่น 
ถ้าต้นไม้ทรงพุมกว้าง 6  เมตร
รัศมีของทรงพุ่มจะเท่ากับ 3 เมตร
การแพร่กระจายของราก 2 -3 เท่า
 
การแพร่กระจายของราก = 2  x  รัศมีทรงพุ่ม = 2  x 3 เมตร  = 6 เมตร
การแพร่กระจายของราก = 3  x  รัศมีทรงพุ่ม = 3  x 3 เมตร  = 9 เมตร
 
ดังนั้นรากจะแผ่ออกจากลำต้น
เป็นระยะทาง 6 เมตร ถึง 9 เมตร
และไปไกลได้ถึง 5 x 3 เมตร = 15 เมตร
แบบต้นหูกระจง ต้นไทร ต้นโพ

ดังนั้น หากสงสัยว่า
ทำไมต้นไม้ที่เพิ่งปลูกถึงไม่โตสักที
และต้นไม้ยักษ์ของเพื่อนบ้าน
อยู่ในระยะของรากนั้น นี่คือคำตอบ

รากของต้นไม้ใหญ่จะแผ่ขยายไปได้ไกลมาก
แย่งน้ำ/สารอาหารที่ต้นไม้เล็กกำลังจะโต
การติดตั้งแนวกั้นรากตามแนวรั้ว
จะสามารถเปิดโอกาสให้ต้นไม้เล็ก/ใหม่
ลดการแข่งขันจากต้นไม้ใหญ่ในบริเวณใกล้เคียง

เพราะรากของต้นไม้ใหญ่
สามารถแผ่ขยายรัศมีเรือนยอดได้ถึง 5 เท่า
สูตรนี้เพื่อกำหนดว่า
รากของต้นไม้บริเวณใกล้เคียง
จะไปได้ไกลแค่ไหน ก่อนที่จะขุดหลุม
เพื่อปลูกต้นไม้ใหม่ หรือเลือกตำแหน่ง
สำหรับลงมือปลูกแปลงสวนใหม่
.

.
เขตคุ้มครองต้นไม้ (TPZ) 
Tree Protection Zone (TPZ)

คือพื้นที่ที่กำหนดโดยนักจัดสวน ว่า
ห้ามก่อสร้างใด ๆ เพราะตำแหน่งของราก
มีความสำคัญต่อสุขภาพของต้นไม้

TPZ ระบุเขตที่ควรได้รับการปกป้อง
จากการพัฒนาทุกด้านหากต้องรักษาต้นไม้ไว้ 
และเฉพาะได้รับอนุญาตจากผู้ดูแลต้นไม้เท่านั้น
จึงจะสามารถก่อสร้างรุกล้ำพื้นที่นี้ได้
เพราะความเสียหายของราก
จะนำไปสู่ความเครียดจากภัยแล้ง
และความเป็นไปได้ที่ต้นไม้จะตาย
และผลกระทบของความเสียหายนี้
อาจใช้เวลาหลายปีกว่า
ที่จะปรากฏเห็นจากยอดของต้นไม้
.
.
.
.

วิธีการคำนวณ TPZ

มีสามวิธีที่พบได้บ่อยที่สุด
ในการคำนวณ Tree Protection Zone (TPZ) รอบ ๆ ต้นไม้
มีข้อตกลงสามประการสำหรับ
การคำนวณเขตคุ้มครองต้นไม้ (TPZ):
TPZ =  Canopy Drip LIne + 1 เมตร

นี่เป็นวิธีที่มีความแม่นยำน้อยกว่า
โดยระบุจากปลายขอบพุ่มไม้ (Canopy Drip LIne)
แล้วห่างออกไป/ขยายออกไปอีก 1 เมตร
เพื่อกำหนดขอบเขตของ TPZ
.

.

TPZ = DBH x 12 
DBH (Diameter at Breast Height) =
DBH เส้นผ่านศูนย์กลางระดับอก
/เส้นรอบวงระดับอก
โดยวัดที่ความสูงจากพื้นดิน 1.4 เมตร
นี่เป็นวิธีที่ใช้กันบ่อยกว่า

โดยคำนวณรัศมีของ TPZ ของต้นไม้
โดยการคูณความกว้างของลำต้น
(เส้นผ่านศูนย์กลาง)
ที่ความสูงของลำต้น 1.4 เมตรเหนือพื้นดิน (DBH) แล้วคูณด้วย 12

หมายเหตุ

รัศมีวัดจากจุดศูนย์กลางของลำต้นที่ระดับพื้นดิน
.

.
 
TPZ = 1/2 x ความสูง
วิธีนี้ใช้สำหรับต้นไม้สูงชะลูด/พุ่มเรียวแหลม
TPZ ถูกกำหนดให้ขยายออกไป 1/2 ของความสูงของต้นไม้

หมายเหตุ :

ส่วนที่ 3.2 ของมาตรฐานออสเตรเลีย AS4970–2009
(การคุ้มครองต้นไม้บนเขตพื้นที่พัฒนา)
ระบุว่า TPZ ของต้นปาล์มและพืชใบเลี้ยงเดี่ยว
เช่น ปรง และต้นเฟิร์น (pachycauls)
ไม่ควรน้อยกว่า 1 เมตร จาก Canopy Dripline
.

.
Structural Root Zone (SRZ) คือ
พื้นที่รอบลำต้นของต้นไม้ซึ่งจำเป็น
ต่อความมั่นคงของต้นไม้
ความเสียหายต่อรากในบริเวณนี้
มักจะทำให้ต้นไม้ไม่มั่นคงในพื้นดิน
นั่นหมายความว่า ต้นไม้อาจล้มลงได้

TPZ ซึ่งจำเป็นต่อสุขภาพของต้นไม้ 
เป็นพื้นที่ขนาดใหญ่กว่า SRZ 
ซึ่งมีความสำคัญต่อความมั่นคงของต้นไม้

หากการก่อสร้างหรือการขุดรุกล้ำเข้าไปใน 
Tree Protection Zone (TPZ) อย่างมาก 
Structural Root Zone (SRZ) 
จะถูกคำนวณเพื่อให้แน่ใจว่า
การทำงานจะไม่ทำให้ต้นไม้ไม่มั่นคงและล้มลง
.
.
Root Crown  เป็นรากที่มียอดเหนือรากแก้ว
หรือที่โผล่พ้นขึ้นมาจากรากค้ำยันลำตัน

Root Buttress  เป็นรากระบบรากพิเศษอีกชนิดหนึ่ง 
เกิดจากโคนตันส่วนที่อยู่ใกล้ระดับดิน
แล้วเจริญขยายขนาดลงไปจนถึงระดับดิน
เกิดเป็นปีกสันพูพอนที่บริเวณโคนต้น
 

การคำนวณ Structural Root Zone (SRZ)
นั้นจะมีความซับซ้อนมากกว่าเล็กน้อย
DRC (Diameter above Root Crown) 
คือ ความกว้าง (เส้นผ่านศูนย์กลาง) 
ของลำต้นที่วัดได้เหนือส่วนที่โผล่ขึ้นมาหรือรากค้ำยัน

สูตรการคำนวณ Structural Root Zone (SRZ) คือ

SRZ radius = (DRC x 50)^0.42 x 0.64
 
DRC (เส้นผ่านศูนย์กลางเหนือรากที่โผล่ขึ้นมา
= เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น หน่วยเป็นเมตร วัดเหนือรากที่โผล่ขึ้นมา
รัศมีวัดจากจุดศูนย์กลางของลำต้นที่ระดับพื้นดิน

ในการคำนวณ  DRC คูณด้วย 50
แล้วคูณผลลัพธ์ยกกำลัง 0.42
(ซึ่งไม่เหมือนกับแค่คูณด้วย 0.42)
แล้วคูณผลลัพธ์ด้วย 0.64

ถ้าใช้ Microsoft Excel คำนวณสูตร 
ให้พิมพ์เป็น =(DRC*50)^0.42*0.64
(โดยที่ DRC คือ หน่วยวัดความกว้างของต้นไม้เหนือรากที่โผล่ขึ้นมา)

ตัวอย่างเช่น ถ้า DRC มีหน่วยวัดเป็น 0.6 เมตร
สูตรใน Microsoft Excel ควรเป็นประเภทดังนี้
=(0.6*50)^0.42*0.64
จะได้ค่าที่ถูกต้องคือ  2.67 เมตร (ถ้าพิมพ์ถูกต้อง)

หมายเหตุ: 

SRZ สำหรับต้นไม้ที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น (DRC) 
น้อยกว่า 0.15 ม. (15 ซม.) จะเป็น 1.5 ม.
 
จะไม่ใช้สูตร SRZ สำหรับปาล์ม พืชใบเลี้ยงเดี่ยว ปรง และเฟิร์น
ยังมี pachycauls ต้นไม้ที่มีลำต้น/ลำต้นหนาอ้วนและมีกิ่งก้านน้อย
เช่น Baobabs และ Brachychitons
ซึ่งในทางเทคนิคแล้ว รากต้นไม้ประเภทนี้
จะไม่เป็นไปตามคำจำกัดความของต้นไม้ตามนักจัดสวน
และด้วยเหตุนี้จึงไม่มี SRZ แม้ว่าในความเป็นจริงแล้ว
ต้นไม้ต่างมีรากเป็นโครงสร้าง หรือโครงสร้างคือ ราก

ระยะห่างจากต้นไม้ที่ควรติดตั้งสิ่งกีดขวางรากต้นไม้

สิ่งกีดขวางรากต้นไม้ควรติดตั้งภายนอก SRZ 
เพื่อรักษาเสถียรภาพของต้นไม้
สูตรง่ายๆในการประมาณระยะทางขั้นต่ำ
ที่สามารถวางสิ่งกีดขวางรากต้นไม้ได้ดังนี้
ระยะทางขั้นต่ำถึงแนวป้องกันราก = 3.5 x DBH

ระยะทางขั้นต่ำวัดจากศูนย์กลางของลำต้น
ไปจนถึงสิ่งกีดขวางรากชอนไช/อุปสรรคราก
DBH (Diameter at Breast Height) = 
เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้นวัดที่ 1.4 เมตร
เหนือพื้นดินเมื่อต้นไม้เติบโตเต็มที่

หมายเหตุ: 

ระยะทางขั้นต่ำควรเป็น 1.5 เมตร 
หากตัวเลขที่คำนวณได้น้อยกว่านี้

เรียบเรียง/ที่มา

https://bit.ly/3MmWMFk
.

.
 .
.
.

.

.
.
Fouquieria columnaris
.

.
.
Adansonia grandidieri, Madagascar
.

.
.
Illawarra Flame Tree (Brachychiton acerifolius) in full flower. 
Photographed in Wagga Wagga, New South Wales.

เรื่องเดิม

.
คลิกเพื่อดูคลิปวิดีโอ
.
Root barrier installed with mini-trencher
stopping sidewalk lift from tree roots
.
คลิกเพื่อดูคลิปวิดีโอ
.
Root barrier installation Anaheim Stadium
.
แก้ไขข้อความเมื่อ
แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่