ขออธิบายกลไกการแพร่กัมมันตรังสีในเหมืองก่อนนะครับ

ขอยกตัวอย่างเป็นเหมือง Uranium
Uranium ที่พบในเหมือง  จะเป็นลักษณะของ "สายแร่"

สายแร่แบบในภาพจะมีความเข้มข้น Uranium ต่ำมากครับ
ประมาณ 200 - 400 PPM by weight เท่านั้น
อย่างก้อนสายแร่ Uranium ในภาพ
หากหนัก 1 กิโลกรัม  ก็จะมี Uranium-238 แบบเพียว ๆ
ประมาณ 1,000 × (400/1,000,000) = 0.4 กรัม  เท่านั้น

Uranium อ่อน ๆ เหล่านี้จะสลายตัวเป็นธาตุ Radium
กลายเป็นก๊าซ Radon  ซึ่งแก้ส Radon ถือเป็นแก้สกัมมันตรังสี
ตรงนี้แหละที่จะอันตราย  เพราะแก้สนี้แพร่กระจายได้ง่าย
(ส่วน ละออง / ฝุ่น ของแร่  ชุดสามารถป้องกันได้)

แต่  เนื่องจากความเข้มข้นที่ต่ำมากของ Uranium ตั้งแต่แรก
ทำให้แก้ส Radon ที่ตรวจพบในเหมือง
อยู่ในระดับที่ต่ำมาก  เทียบเท่าการแพร่กัมมันตรังสี
เพียง 1 - 3 mSv/ปี  ( Sv คือหน่วยวัดปริมาณรังสี "Sievert" )
ในขณะที่ค่ามาตรฐานระดับอันตราย คือ 100 mSv/ปี

ส่วนการกระทบ  กระแทก  กระตุ้น  ใด ๆ
ไม่มีผลเลยครับ  อยู่เฉย ๆ มันก็แพร่กัมมันตรังสีออกมาอยู่แล้ว
การกระตุ้น  กระทบกระแทก  จะไม่ทำให้มันแพร่มากขึ้น