กระบวนการเกิดขึ้นของจิตดวงหนึ่ง 
ยกตัวอย่าง เมื่อตากระทบรูป เกิดวิญญาณ รับรู้ขึ้น (ผัสสะ)
สัตว์ จำได้ว่ารูปที่เห็นนั้นคืออะไร เกิดวิญญาณรับรู้ในสัญญา(ความทรงจำ) 
สัตว์ เกิดความรู้สึกชอบหรือไม่ชอบ เฉยๆขึ้นมา เกิดวิญญาณรับรู้ในเวทนา >>> เกิดเป็นตัณหา>>> อุปาทาน>>>>ภพ
จิตดวงนี้ ของสัตว์ ก็จะทำงานไปจนกว่าจะมีเหตุปัจจัยอื่นเกิดขึ้น จึงดับ จิตดวงใหม่เกิดขึ้นแทน
จิต ไม่ใช่ สัตว์ผู้เวียนว่ายตายเกิด 

จากรูป วิญญาณตั้งในขันธ์ 4 รูป(ตา-หู-จมูก-ลิ้น-กาย) และ นาม(ใจ = เวทนา สัญญา สังขาร)