ในหมู่ปืน “เก้าลูกดก” คือปืนสั้นกึ่งอัตโนมัติใช้ซองกระสุนสองแถวขนาด 9 มม. พาราฯ ซีแซด 75 จากสาธารณรัฐเช็ก อาจไม่ใช่เจ้าตลาดที่มียอดขายสูงสุดทั่วโลก แต่เป็นต้นแบบที่ถูกลอกเลียนมากที่สุด จะเป็นรองก็เพียงโคลท์ 1911 ต้นตำรับ .45 ออโตฯ เท่านั้น ซึ่งในภาษาอังกฤษมีคำพังเพยว่า “Imitation is the sincerest form of flattery” แปลได้ความหมายว่า
“การเลียนแบบคือการยกย่องที่จริงใจที่สุด” โดยนัยนี้อาจถือได้ว่า ซีแซด 75 เป็นปืนพก 9 มม. ที่วงการยอมรับว่าดีที่สุด แม้ว่ายอดขายรวมจะเป็นรองปืนโพลิเมอร์ ใช้เข็มพุ่งกระแทกแทนนกสับ ที่มีความได้เปรียบเพราะต้นทุนผลิตต่ำกว่าปืนเหล็กล้วนอย่างซีแซดมาก



นอกเหนือจากคุณสมบัติด้านรูปแบบของตัวปืนแล้ว อีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ซีแซดได้รับความนิยมในหมู่ผู้ผลิตปืน ก็คือช่องว่างด้านกฎหมายคุ้มครองสิทธิบัตร ในช่วงต้นทศวรรษ 1970 ที่สาธารณรัฐเช็ก ยังเป็นส่วนหนึ่งของ เช็กโกสโลวาเกีย ซีแซด มอบหมายให้ Franticek Koucky วิศวกรประจำโรงงานที่เพิ่งเกษียณอายุ ออกแบบปืนใหม่มุ่งตลาดส่งออก ใช้กระสุน 9 มม. พาราเบล ลั่ม (หรืออีกชื่อหนึ่งว่า 9 มม. ลูเกอร์) ที่นิยมกันอยู่ในฝ่ายนาโต้ ในขณะที่ค่ายคอมมิวนิสต์ใช้ 7.62 มม. โตกาเรฟ และ 9 มม. มาคารอฟ เมื่อ Koucky ออกแบบเสร็จในปี ค.ศ. 1975 ยื่นจดสิทธิบัตรปืนใหม่ที่จะได้ชื่อว่า CZ 75 นี้ ทางการเช็กจัดเข้าไว้ในกลุ่ม “secret patent” อาจเพราะเข้าใจว่าจะเตรียมไว้ใช้งานทางทหาร

ผลของการ “ปกปิด” คือไม่ได้รับการคุ้มครองในระดับนานาชาติ มีบริษัทต่างประเทศนำไปเป็นแบบผลิตหรือสั่งทำติดยี่ห้ออื่น ๆ อย่างน้อย 20 ราย ตัวอย่างเฉพาะที่รู้จักกันดีคือ เจริคโค (อิสราเอล), ทอนโฟกลิโอ (อิตาลี), ซาซิลมาส (ตุรกี), สฟิงซ์ (สวิส), นอริงโก (จีน) และ สปริงฟีลด์ (สหรัฐ) เป็นต้น จนหมดยุคสงครามเย็น ซีแซดขายส่งออกเองได้ไม่มีข้อกีดกันด้านการเมือง เข้าไปตั้งบริษัท CZ-USA จับตลาดใหญ่ ขายไปได้แล้วกว่าหนึ่งล้านกระบอก (เดลินิวส์ 11 ส.ค. 2555)

รูปแบบดั้งเดิมของ ซีแซด 75 เป็นปืนพกกึ่งอัตโนมัติ ทำงานด้วยแรงรีคอยล์ ลำกล้องกระดกขัดกลอนกับลำเลื่อน มีสันขัดกลอนสองชั้นหน้าช่องสลัดปลอก ควบคุมการขัดกลอนด้วยห่วงลูกเบี้ยวใต้รังเพลิง ไกทำงานแบบดับเบิล/ซิงเกิล กล่าวได้ว่า Koucky รวบรวมจุดเด่นของปืนยุคนั้นแทบทั้งหมดมาไว้ใน ซีแซด 75 ระบบขัดกลอน ซองกระสุนแบบลูกดก คอปืนคอดด้านหลัง ได้มาจาก เบรานิงก์ ไฮเพาเวอร์ ห่วงลูกเบี้ยว และโครงปืนหุ้มลำเลื่อน ของ ชาร์ล เพตเตอร์ (Charles Petter) ใช้อยู่ในปืน ซิก 210 ที่ขึ้นชื่อด้านความแม่นยำ ไกแบบวอลเธอร์ มีสิ่งที่เป็นของซีแซดเอง ไม่เหมือนใคร คือน้ำหนักไกดับเบิลที่นุ่มนวล และระบบนิรภัยที่เข้าห้ามไกโดยนกง้างค้าง พร้อมให้ใช้งานด้วยไกซิงเกิลล้วนลักษณะเดียวกับปืน 1911 ได้

จากแบบดั้งเดิมนี้ มีจุดเปลี่ยนแปลงสำคัญคือ เพิ่มสมอล็อกเข็มแทงชนวนในปี ค.ศ. 1986 โดยเพิ่มอักษร B ต่อท้ายชื่อรุ่นเป็น 75B พร้อม ๆ กับออกรุ่น 85 ที่มีห้ามไกและคันล็อกลำเลื่อนทั้งซ้ายขวา ปุ่มปลดซองกระสุนกลับซ้ายขวาได้ และเริ่มมีรุ่นที่ผลิตด้วยวัสดุสเตนเลสให้เลือก ช่วงก่อนขึ้นสหัสวรรษใหม่ ตามความนิยมของตลาดอเมริกัน



ตัวล่าสุดคือ นิวเอดิชัน (New Edition) นี้ในสหรัฐ เรียกว่า Special Edition แตกต่างจากรุ่นปกติคือ ห้ามไกซ้ายขวา ด้ามไม้จริง ผิวพ่นทรายเป็นสีเทา ขัดส่วนเรียบสองด้านเงาตัดกัน ตัวปืนบางกว่ารุ่นเก่า 2 มม. และน้ำหนักตัวเบากว่ารุ่นเหล็กดำ 40 กรัม
โดยรวม ซีแซด 75B นิวเอดิชัน เป็นปืนขนาดตัวมาตรฐาน เหมาะสำหรับติดบ้าน หรือเจ้าหน้าที่พกซองนอก วัสดุเป็นเหล็กสเตนเลสล้วน ดูแลรักษาง่าย แต่งผิวสวยงามกว่ารุ่นมาตรฐาน ความแม่นยำสูงเมื่อเทียบกับปืนระดับใช้งานอื่น ๆ ระบบไกเหนี่ยวยิงนัดแรกแบบดับเบิลได้ หรือจะง้างนกเข้าห้ามไกเตรียมพร้อม เหมือนปืนซิงเกิลล้วนอย่าง 1911 หรือ เบรานิงก์ ไฮเพาเวอร์ก็ได้ มีห้ามไกซ้ายขวามาพร้อมจากโรงงาน ซองกระสุนจุ 16 นัด เหลือเฟือสำหรับการใช้งานต่อสู้ในระดับที่ใช้ปืนพก กลับปุ่มปลดมาด้านขวาได้ มีจุดเดียวที่มักตั้งข้อสังเกตกันว่าเป็นจุดด้อย คือระบบโครงหุ้มลำเลื่อน เหลือพื้นที่ลำเลื่อนให้จับดึงน้อยกว่าระบบลำเลื่อนหุ้มโครง ซึ่งผู้ที่ใช้งานจริงไม่พบว่าเป็นปัญหาแต่อย่างใด.

ข้อมูลสรุป
CZ 75B New Edition
ขนาดกระสุน 9 มม. พาราฯ (9x19 mm.) ความจุ 16 นัด
มิติ ยาวxสูงxหนา : 208x138x31 มิลลิเมตร
ลำกล้องยาว 117 มม. (4.7 นิ้ว)
น้ำหนัก 1,085 กรัม
แรงเหนี่ยวไก ดับเบิล 5500 กรัม (12 ปอนด์), ซิงเกิล 2300 กรัม (5 ปอนด์)
วัสดุ เหล็กสเตนเลส
อื่น ๆ ห้ามไกซ้ายขวา
ลักษณะใช้งาน ปืนเฝ้าบ้าน พกซองนอก
ตัวเลือกอื่น Beretta 92, SIG 229, HK USP (ทั้งหมด ไม่ใช้โครงเหล็ก)

http://www.dailynews.co.th/article/117526/224946
.................................
ดร.ผณิศวร ชำนาญเวช