**เนื้อความในกระทู้นี้มาจากบทความที่ผมเคยเขียนลงนิตยสารคู่สร้างคู่สม ฉบับที่ 962 ประจำวันที่ 10-20 ตุลาคม 2559 แต่เอามาเพิ่ม มาลด ดัดแปลงนิดหน่อย**

ไม่กี่วันมานี้เพิ่งมีดราม่ากันในโลกออนไลน์ เมื่อมีเอ็มวีตัวหนึ่งที่เกี่ยวกับการโฆษณาการท่องเที่ยวไทยโดยอาศัยตัวละคร ทศกัณฐ์ จากเรื่องรามเกียรติ์ โดยเนื้อหาในเอ็มวีนั้นเป็นการให้คนใส่ชุดโขนของทศกัณฐ์ออกไปท่องเที่ยวและไปสนุกสนานตามแหล่งท่องเที่ยวต่าง ๆ ของไทย ซึ่งก็มีคนที่ไม่เห็นด้วยเพราะเห็นว่าหัวโขน หรือตัวทศกัณฐ์นั้นเป็นของสูง เป็นของมีครู ไม่สมควรที่จะเอามาทำในเชิงขบขัน เบาสมองแบบนี้ และล่าสุด เมื่อไม่กี่วันมานี้ ก็มีประเด็นใน MV เพลง LALISA ของลิซ่า ที่มีฉากสวมรัดเกล้า (ที่บางคนมองว่าเป็นชฎา) ไปเต้น ก็มีคนมองว่าไม่เหมาะสมอีก

ผมได้ข่าวนี้แล้วก็ได้แต่ถอนหายใจ ไม่ใช่ว่าผมไปลบหลู่สิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือไม่เห็นความสำคัญของวัฒนธรรมไทยอะไร แต่เพราะผมเห็นความสำคัญนั่นแหละถึงได้คิดแบบนี้ ผมว่าที่วัฒนธรรมไทยเราไม่ได้แผ่ขยายไปทั่วโลกหรือเป็นอีกหนึ่งในวัฒนธรรมหลักของโลก มันเป็นเพราะแบบนี้ครับ

เพราะว่า พอมีใครก็ตามเอาวัฒนธรรมไทยมาประยุกต์หรือมาผสมผสานเข้าไปในอะไรก็ตามที่มันเป็นแบบสมัยใหม่ อย่างเช่นเคยมีคนออกแบบตัวละครในเกมที่สวมเทริดมโนราห์ ก็มีคนออกมาวิจารณ์ว่าไม่เหมาะสม เพราะเทริดมโนราห์เป็นของสูง จะเอาลงมาให้ตัวละครในเกมสวมใส่ไม่ได้ ออกแนวเดียวกับทศกัณฐ์ในเอ็มวีนี้เหมือนกัน ก็คิดแบบนี้ ทำแบบนี้แล้วเมื่อไรศิลปวัฒนธรรมไทยมันจะเผยแพร่ออกไปได้ล่ะครับ ลองคิดดูนะ ถ้าสมมติตัวละครตัวนั้นได้เผยแพร่ออกไป แล้วมีคนต่างชาติได้เล่น เขาก็จะเกิดความสนใจแล้วว่า “เฮ้ย! ตัวละครตัวนี้มันใส่หมวกอะไรวะ แปลกดี” อาจจะเอาไปต่อยอดค้นคว้าเพิ่มเติมทำให้คนต่างชาติรู้จักว่านี่คือเทริด แล้วก็จะรู้เพิ่มไปอีกว่าเอาไว้ใช้ในการแสดงมโนราห์ของไทย
                
ประเทศเรารับพวกละคร ซีรีส์ของญี่ปุ่นเข้ามาฉายนานมากแล้ว ตามมาด้วยเกาหลีที่กำลังเป็นที่นิยมอยู่ในตอนนี้ แต่เราลองสังเกตดูให้ลึกนะครับ มองข้ามฉากฟิน ๆ จิกหมอนของพระเอกนางเอกออกไปแล้วเราจะค้นพบอะไรบางอย่างที่มันอยู่ในนั้น

การเผยแพร่วัฒนธรรมไงครับ ขอยกตัวอย่างญี่ปุ่นก่อน เขาไม่ได้ถือว่าวัฒนธรรม การแสดงโบราณต่าง ๆ ของเขาเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่สูงจนลงมาแตะต้องไม่ได้ อย่างญี่ปุ่นมีละครที่เรียกว่า คาบูกิ เป็นของโบราณเลยแหละ ก็เคยมีคนเอามาทำเป็นปีศาจอยู่ในหนังขบวนการห้าสี หรือแม้แต่พระพุทธรูปไดบุตสึองค์ใหญ่ที่คะมะคุระนั่นแหละ ผมก็เคยเห็นแว้บ ๆ ในแอนิเมชั่นของเขามีการนำเอาองค์พระพุทธรูปมาทำเป็นปีศาจออกอาละวาดในเมืองกันเลยทีเดียว (แต่จำเนื้อเรื่องไม่ได้แล้วว่าเป็นมายังไง เพราะตอนที่ดูยังเด็กมาก) หรือตามการ์ตูน ตามละครญี่ปุ่น เราก็จะเห็นฉากที่มีการสอดแทรกวัฒนธรรมลงไปแบบเนียน ๆ ถามจริง ๆ ที่เรารู้จักวัฒนธรรมญี่ปุ่นกันเนี่ยมันก็มาจากละคร การ์ตูนใช่มั้ย
                
ของเกาหลีก็เช่นกัน เขาก็ไม่ได้ทำรายการเผยแพร่วัฒนธรรมออกมาแบบโต้ง ๆ แต่ซีรีส์ของเขานั่นแหละครับคือรายการเผยแพร่วัฒนธรรมที่ทรงพลังที่สุด ผมเคยอ่านมาในหนังสือเล่มหนึ่งที่เขาเล่าว่าหลายสิบปีก่อน เกาหลีเป็นประเทศที่ยังไม่มีอะไรเลย คนก็ไม่ค่อยรู้จัก แถมบางคนยังนึกว่าเป็นจีนด้วยซ้ำไป รัฐบาลเกาหลีเลยส่ง “วัฒนธรรม” เป็นสินค้าออกเสียเลย โดยแทรกไปตามซีรีส์ต่าง ๆ ทั้งอาหาร ศิลปวัฒนธรรม ประเพณีอะไรต่าง ๆ จนในที่สุดเกาหลีก็เป็นที่รู้จัก และเป็นที่นิยมไปทั่วโลก

ในขณะที่ของไทยเรายังเน้นที่จะเผยแพร่วัฒนธรรมแบบตรง ๆ โต้ง ๆ หรือเวลาจะทำละครหรือสื่อบันเทิงที่มีวัฒนธรรมบางอย่างผสมอยู่ก็มักจะติดขัดเพราะเอาบางอย่างลงมาเล่นไม่ได้บ้าง ทำไปแล้วโดนวิจารณ์บ้าง สุดท้ายก็เลยกลายเป็นว่าวัฒนธรรม หรือแม้แต่บุคคลสำคัญของไทยบางท่านไม่ได้รับการเผยแพร่เท่าที่ควร คือผมก็ไม่ได้คาดหวังว่าจะต้องเอาศิลปะไทย หรือของไทยมาทำเป็นปีศาจ มาสร้างเป็นตัวร้ายอะไรขนาดนั้น แต่อย่างน้อย แค่เอามาใส่เต้น หรือเอามาสอดแทรกในสื่อบันเทิงบ้างอะไรบ้างก็ไม่น่าเสียหายอะไร
                
ที่พูดมานี่คืออยากจะให้แยกให้ออกว่าการลบหลู่กับการเอามาผนวกกับความเบาสมอง ความบันเทิงมันต่างกัน สำหรับผมแล้วการลบหลู่ก็คือการเหยียดหยามอะไรต่าง ๆ เช่น เอาเท้าเหยียบ ทำกิริยาไม่สุภาพ พูดจาดูถูกศิลปวัฒนธรรมบางอย่าง แต่การเอาวัฒนธรรมมาผนวกกับความบันเทิงหรือเบาสมองนี่มันไม่ใช่การลบหลู่เลยแม้แต่นิดเดียว ซ้ำยังจะทำให้วัฒนธรรมเข้าถึงคนได้มากขึ้นด้วยซ้ำ
                
หากยังยึดติดว่าวัฒนธรรมไทยมีครู มีสิ่งศักดิ์สิทธิ์คอยปกปักรักษาอยู่ จะเอาลงมาเล่นไม่ได้เด็ดขาด เช่นนั้นก็ปล่อยวัฒนธรรมให้ฝุ่นเกาะอยู่บนหิ้งต่อไปเถอะ อย่าคิดที่จะเผยแพร่อีกเลย 
               
 
คนที่อ้างถึงบรมครูทางศิลปะ ผมว่าบรมครูท่านจะดีใจด้วยซ้ำที่ศิลปวัฒนธรรมไทยได้รับการเผยแพร่ออกไป