กิเลส คือ สิ่งที่ทำใจให้เศร้าหมอง ความชั่วที่แฝงอยู่ในความรู้สึกนึกคิด ทำให้จิตใจขุ่นมัว ไม่บริสุทธิ์

กิเลส หมายถึงธรรมชาติที่เป็นเครื่องให้เศร้าหมองหรือเร่าร้อน กิเลสมี ๑๐ คือ
(๑) โลภะ ความยินดีพอใจในโลกียอารมณ์ต่างๆ
(๒) โทสะ ความโกรธ ความไม่พอใจ
(๓) โมหะ ความหลง ความโง่
(๔) มานะ ความเย่อหยิ่ง ถือตัว
(๕) ทิฏฐิ ความเห็นผิด
(๖) วิจิกิจฉา ความสงสัยลังเลใจในสิ่งที่ควรเชื่อ
(๗) ถีนะ ความหดหู่
(๘) อุทธัจจะ ความฟุ้งซ่าน
(๙) อหิริกะ ความไม่ละอายต่อทุจริต
(๑๐) อโนตตัปปะ ความไม่สะดุ้งกลัวต่อทุจริต

http://www.dharma-gateway.com/dhamma/misc-39.htm
 
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

อุปกิเลส 16 (หรือ 8 คู่ ) (ปุถุชนยังมีครบทุกข้อ   มากน้อยแล้วแต่โอกาส )
1. โลภะ (ความติดข้องต้องการ) -โทสะ (ความขัดเคือง)
2. โกธะ (ความโกรธ) - อุปนาหะ(ความผูกโกรธ)
3. มักขะ (ลบหลู่ ตำหนิ นินทา คนอื่น) - ปฬาสะ(ความตีเสมอ ถือเป็นคู่แข่ง)
4. อิสสา (อิจฉา) - มัจฉริยะ (ความตระหนี่)
5. มายา (ปกปิดความไม่ดีของตนเอง) - สาเถยยะ (อวดอ้างความดีที่ไม่มีในตน)
6. ถัมภะ (อวดผยอง ไม่เกรงใจใคร) - สารัมภะ (ข่มคนอื่น)
7. มานะ (ถือตัว) - อติมานะ (ถือตัวจัด)
8. มทะ (มัวเมาหลงใหล) - ปมาทะ (ความประมาท)

https://web.facebook.com/SARATRIPITAKA/posts/583416648471293/

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

กิเลส 2 ประเภท ที่แบ่งไว้... มีแง่มุมแตกต่างกันอย่างไรครับ ขอบคุณครับ