กลไก " Antikythera " ในโลกกรีกโบราณถูกถอดรหัสแล้ว




กว่า 2,000 ปีที่อยู่ใต้ทะเล ตอนนี้วัตถุสีเขียวสามชิ้นถูกจัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑ์โบราณคดีแห่งชาติในกรุงเอเธนส์ ซึ่งถ้ามองจากระยะไกล พวกมันดูเหมือนหินที่มีเชื้อราเป็นหย่อม ๆ เมื่อเข้าใกล้มากขึ้นจะเห็นด้านในที่ถูกบดบังด้วยการกัดกร่อน แต่ยังคงมีร่องรอยของเทคโนโลยีที่ดูทันสมัยที่น่าทึ่ง จากฟันเฟืองที่ซับซ้อนแบบเดียวกับด้านในของนาฬิกา และวงแหวนที่แบ่งออกเป็นองศา (แบบไม้โปรแทรกเตอร์) ซึ่งไม่เคยมีการค้นพบสิ่งใดเช่นนี้ หรือใกล้เคียงจากสมัยโบราณอีกเลยเป็นเวลากว่าพันปี

ถัดมาอีกหลายสิบปี หลังจากที่นักดำน้ำค้นพบเศษซากเหล่านี้จากซากเรืออัปปางในช่วงปี 1900 - 1901  นักวิจัยก็ยังไม่สามารถเข้าใจมันได้ ซึ่งจากการถ่ายภาพเอ็กซ์เรย์ในปี 1970 และ 1990 เผยให้เห็นว่าอุปกรณ์ดังกล่าวอาจจำลองการโคจรของดาวเคราะห์ โดยการถือไว้ในมือเพื่อติดตามเส้นทางของดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และดาวเคราะห์ด้วยความแม่นยำที่น่าประทับใจ

นักวิจัยคนหนึ่งขนานนามสิ่งนี้ว่า "คอมพิวเตอร์กรีกโบราณ" แต่ภาพเอ็กซ์เรย์นั้นยากที่จะตีความที่แน่นอน ดังนั้น นักประวัติศาสตร์กระแสหลักจึงไม่ค่อยสนใจสิ่งประดิษฐ์นี้มากนัก แม้ว่าจะได้รับการสนับสนุนจากนักเขียนชื่อดังเช่น Erich von Däniken ที่อ้างว่ามันเป็นชิ้นส่วนยานอวกาศของมนุษย์ต่างดาว แต่ปริศนาข้อสงสัยต่างๆของกลไก Antikythera นั้นยังมีอีกมาก เช่น ใครเป็นผู้สร้างและใช้หลักการใดในการคำนวณการโคจรของดาวเคราะห์ 


ชิ้นส่วนโลหะที่สึกกร่อนหนึ่งในสาม ซึ่งจัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์โบราณคดีแห่งชาติในกรุงเอเธนส์ ประเทศกรีซ
และเป็นชิ้นส่วนที่ใหญ่ที่สุดของกลไก Antikythera ที่ยังมีอีกมากกว่า 80 ชิ้นเล็กๆ 
(Cr.ภาพ: พิพิธภัณฑ์โบราณคดีแห่งชาติเอเธนส์ประเทศกรีซ) 




จนกระทั่งปี  2006 กลไก Antikythera ได้รับความสนใจในวงกว้างอีกครั้ง โดยในปีนั้น Mike Edmunds จากมหาวิทยาลัย Cardiff ในเวลส์ และทีมงานของเขาได้ตีพิมพ์ CT scan ที่เผยให้เห็นรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการทำงานภายในของชิ้นส่วนเหล่านี้ และล่าสุดเมื่อวันที่ 12 มีนาคม 2021 นักวิจัยทีมมหาวิทยาลัย College London (UCL) ได้ตีพิมพ์งานวิจัยในวารสาร Scientific Reports ว่าพวกเขาสามารถไขปริศนาสำคัญของกลไก Antikythera ได้แล้ว

 Antikythera mechanism นั้นถูกพบโดยนักดำน้ำหาฟองน้ำชาวกรีกที่ซากเรืออับปางใกล้กับเกาะ Antikythera ของประเทศกรีซเมื่อปี 1900
อุปกรณ์นี้มีขนาดเท่ากล่องใส่รองเท้า ทำจากสำริดติดตั้งไว้บนกรอบไม้มีข้อความจารึกไว้กว่า 2,000 ตัว มีลักษณะและกลไกการทำงานคล้ายนาฬิกาประกอบด้วยหน้าปัด มีเข็มชี้ ภายในมีเพลาล้อและฟันเฟืองกว่า 30 ตัว มีแขนที่หมุนได้เป็นตัวขับเคลื่อนการทำงานของระบบ เชื่อกันว่าอุปกรณ์นี้ได้รับการออกแบบและสร้างโดยนักวิทยาศาสตร์ชาวกรีก ในช่วงเวลาก่อนเรืออับปางเมื่อราว 100 ปีก่อนคริสต์ศักราช

ต่อมา เมื่อมีการใช้เครื่องการถ่ายภาพรังสีส่วนตัดอาศัยคอมพิวเตอร์ (X-ray computed tomography) และเครื่องสแกนที่ทันสมัยตรวจวิเคราะห์จึงรู้ว่าอุปกรณ์นี้สามารถแสดงการโคจรของดาวเคราะห์ 5 ดวงที่รู้จักในสมัยนั้นได้แก่ ดาวพุธ ดาวอังคาร ดาวพฤหัส ดาวยูเรนัส และดาวเสาร์ รวมทั้งการโคจรของดวงจันทร์ และยังสามารถคำนวณการเกิดสุริยุปราคาและจันทรุปราคาได้ล่วงหน้า กลไก Antikythera จึงถูกเรียกว่าคอมพิวเตอร์อนาล็อกเครื่องแรกของโลก


นักวิทยาศาสตร์ใช้การสร้างแบบจำลองคอมพิวเตอร์เพื่อสร้างระบบเกียร์ที่ซับซ้อนของอุปกรณ์ขึ้นมาใหม่
Cr.PROF TONY FREETH / UCL


เพื่อไขปริศนาทั้งหลายของอุปกรณ์นี้ ทีมนักวิจัยที่มหาวิทยาลัย College London ได้ทำการออกแบบกลไก Antikythera ทั้งหมดขึ้นมาใหม่ โดยรวบรวมแนวคิดจากงานวิจัยที่ผ่านมาทั้งหมด รวมทั้งของ Michael Wright อดีตภัณฑารักษ์ที่พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ในลอนดอนที่เคยสร้างแบบจำลองอุปกรณ์นี้มาก่อน ด้วยการใช้คำจารึกที่พบบนอุปกรณ์ และแบบจำลองทางคณิตศาสตร์ของการเคลื่อนที่ของดาวเคราะห์ ซึ่งได้รับการคิดค้นขึ้นครั้งแรกโดย Parmenides นักปรัชญาชาวกรีกโบราณ ทำให้สามารถสร้างแบบจำลองคอมพิวเตอร์สำหรับอุปกรณ์นี้ได้สำเร็จ 

แบบจำลองของพวกเขาสร้างเฟืองแต่ละอันและแป้นหมุนไว้ที่ด้านหน้า เพื่อแสดงให้เห็นว่าดาวเคราะห์ ดวงอาทิตย์ และดวงจันทร์เคลื่อนที่ผ่านจักรราศี
(แผนที่ดวงดาวโบราณ) ในลักษณะอย่างไร และแสดงข้างขึ้นข้างแรมของดวงจันทร์และสุริยุปราคาไว้ที่ด้านหลัง  โดยมันจำลองข้อสันนิษฐานของ
ชาวกรีกโบราณที่ว่า วัตถุบนท้องฟ้าทั้งหมดโคจรรอบโลก (ซึ่งปัจจุบันเป็นเรื่องล้าสมัยไปแล้ว)

แบบจำลองนี้ได้ยืนยันถึงความสามารถทางวิศวกรรมที่ยอดเยี่ยมของชาวกรีกโบราณ แต่ก็มีข้อสงสัยอย่างมากว่าพวกเขาสร้างกลไกโลหะที่ละเอียดอ่อนนี้ได้อย่างไร ในเมื่อพวกเขายังไม่มีเครื่องกลึงโลหะ จึงนำมาซึ่งความคิดที่ว่า จะต้องสร้างอุปกรณ์นี้จริงๆขึ้นมาด้วยเทคนิคของชาวกรีกโบราณเพื่อพิสูจน์ว่ามันเป็นไปได้จริง

(Image credit: Antikythera Mechanism Research Project)

“ไม่มีหลักฐานว่าชาวกรีกโบราณสามารถสร้างอะไรแบบนี้ได้ มันเป็นเรื่องลึกลับจริงๆ” Adam Wojcik หนึ่งในทีมวิจัยกล่าว “ วิธีเดียวที่จะทดสอบว่า
พวกเขาทำได้หรือไม่คือ พยายามสร้างตามแบบกรีกโบราณนี้ ”
 
ยังมีประเด็นที่ถกเถียงกันมากว่าใครคือผู้สร้างอุปกรณ์กลไก Antikythera  หลายคนบอกว่าน่าจะเป็นอาร์คิมิดีส (Archimedes) เพราะเขามีชีวิตอยู่ในช่วงเวลาเดียวกับที่มันถูกสร้างขึ้น และไม่มีใครที่มีความสามารถทางวิศวกรรมระดับเดียวกับที่เขา  อีกทั้งเรือที่อับปางยังเป็นเรือของโรมัน สอดคล้องกับการที่อาร์คิมิดีสถูกสังหารโดยทหารโรมัน ในระหว่างการบุกโจมตีเมือง Syracuse ซึ่งในสงครามครั้งนั้น อาร์คิมิดีสมีบทบาทอย่างสูงในการสร้างอาวุธต่างๆ
ที่ใช้ในการป้องกันการยึดเมือง 

อย่างไรก็ตาม ความลึกลับในแง่วิธีการสร้างกลไก Antikythera ยังคงอยู่ เนื่องจากอุปกรณ์นี้มีความซับซ้อนมากกว่าอุปกรณ์อื่นที่สร้างในสมัยเดียวกันหลายเท่า และไม่เคยพบอะไรที่คล้ายกับมันมาก่อน  ซึ่งนักวิจัยบางคนเปรียบเทียบว่า มันเป็นเหมือน TARDIS (เครื่องไทม์แมชชีนในหนังทีวีเรื่อง Doctor Who) ที่ไปปรากฏขึ้นในยุคหิน



“ Antikythera Shipwreck” ซากเรือโบราณที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่ง
เรืออับปาง Antikythera เป็นซากเรืออัปปางที่ใหญ่ที่สุดในสมัยโบราณ ค้นพบเมื่อประมาณปี 1900–1901 โดยนักดำน้ำฟองน้ำจาก Symi ซากปรักหักพังได้ให้สมบัติมากมาย รวมถึงรูปปั้นหินอ่อน - สำริด รูปปั้นเซรามิก เครื่องประดับและสิ่งประดิษฐ์อื่น ๆทางศิลปะ  และโบราณวัตถุหลายร้อยชิ้น รวมทั้งอ่างเครื่องแก้ว รูปปั้นทองสัมฤทธิ์ และหินอ่อน "แขนขาเด็กกำพร้า" จำนวนมากจากรูปปั้นที่หายไป ซึ่งปัจจุบันจัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์โบราณคดีแห่งชาติในเอเธนส์

อย่างไรก็ตาม การค้นพบที่สำคัญที่สุดคือกลไก Antikythera ซึ่งเป็นสิ่งประดิษฐ์ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นคอมพิวเตอร์ที่เก่าแก่ที่สุดในโลก โดยงานขุดต่อมาดำเนินการโดย Jacques-Yves Cousteau และลูกเรือ CALYPSO ตามคำเชิญของทางการกรีก ในครั้งนั้นมีการกู้คืนวัตถุมากกว่า 300 ชิ้นแม้ว่าหลายชิ้นจะอยู่ในสภาพเลวร้าย

หลังจากการทำงานในช่วงปี 1900-1901 ไซต์นี้ก็ไม่ถูกรบกวนจนกระทั่ง Jacque Cousteau เข้าเยี่ยมชมในช่วงกลางศตวรรษโดยขุดค้นเป็นเวลาหลายสัปดาห์ในปี 1950 และกลับมาถ่ายทำสารคดีในปี 1970 และจากนั้นก็ไม่ถูกขุดค้นอีกครั้ง

- ในปี 2012 นักโบราณคดีทางทะเลเริ่มกลับไปที่ซากเรือภายใต้การดูแลขององค์กรกรีกโบราณคดีใต้น้ำ (Ephorate of Underwater Antiquities)  ด้วยทรัพยากรที่ทันสมัย ที่ได้ทำแผนที่สถานที่และค้นหาเครื่องปั้นดินเผาและวัตถุอื่น ๆที่ยังคงสภาพเดิมรอบๆซากเรือ ในการสำรวจพวกเขาได้พบเครื่องประดับทองคำ โลงศพ และซากโครงกระดูกซึ่งการวิเคราะห์ยังไม่เปิดเผย

- ในปี 2015 นักวิจัยได้เริ่มทำการศึกษาซากเรืออับปางของกรีกโบราณเป็นเวลา 5 ปีนอกเกาะ Antikythera ซึ่งมีกลไก Antikythera ที่มีชื่อเสียงซึ่งได้รับการยกย่องว่าเป็นอุปกรณ์คอมพิวเตอร์เครื่องแรกของโลกรวมทั้งสมบัติอื่น ๆ ซึ่งจากการวิเคราะห์ซากเรือในเวลานั้นระบุว่า มีพื้นที่สองแห่งที่มีโบราณวัตถุและซากเรือ ทำให้นักโบราณคดีเชื่อว่าอาจมีเรือลำอื่นที่อับปางลงไปพร้อมกัน หรือไม่ พื้นที่ทั้งสองก็อาจเป็นส่วนที่แยกจากกันของซากเรือเดียวกัน

- ในปี 2016 จากที่พบโครงกระดูกมนุษย์ใต้น้ำ นักโบราณคดีได้ขนานนามให้ว่า " Pamphilos " เมื่อตรวจสอบอย่างละเอียดด้วยเทคโนโลยีขั้นสูง การวิเคราะห์เบื้องต้นได้ชี้ให้เห็นว่า Pamphilos เป็นชายหนุ่มในช่วงวัยรุ่นตอนปลายหรือยี่สิบต้น ๆ เมื่อเขาเสียชีวิต  ซึ่งนักวิทยาศาสตร์หวังว่า การวิเคราะห์ดีเอ็นเอเพิ่มเติมจะเปิดเผยรายละเอียดที่เฉพาะเจาะจงมากขึ้น
 
- การสำรวจใหม่ในปี 2017 พบรูปปั้นสำคัญในพื้นที่ที่ไม่เคยขุดพบมาก่อน ถูกฝังอยู่ใต้ก้อนหินที่เกิดจากแผ่นดินไหวในช่วงหลายพันปี

 
ข้อมูลและภาพจาก livescience, theguardian

Cr.https://www.takieng.com/stories/22719
Cr.https://www.smithsonianmag.com/history/decoding-antikythera-mechanism-first-computer-180953979/โดย Jo Marchant
Cr.https://poseidonsweb.com/the-antikythera-shipwreck-yields-new-hints-of-ancient-roman-world/
Cr.https://www.bbc.com/news/science-environment-56377567

(ขอขอบคุณที่มาของข้อมูลทั้งหมดและขออนุญาตนำมา)
แก้ไขข้อความเมื่อ
แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่