[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้กาลครั้งหนึ่งราชาพรหมทัต
เสวยรัชกาลพาราณสี
ชนบทแห่งหนึ่งกึ่งพงพี
ประชาชีฆ่าเนื้อเพื่อลูกเมีย

มีดงใหญ่จากบ้านผ่านดงดิบ
ไม่ไกลลิบเท่าไหร่ดูไล่เลี่ย
มีดงใหญ่สุดกู่อยู่คลอเคลีย
ไม่ไกลเสียจากหมู่บ้านผู้พราน

ที่แห่งนี้มีสระน้ำธรรมชาติ
ใสสะอาดใหญ่โตรโหฐาน
ที่กลางสระตื้นเขินเนินดินดาน
มีเต่าคลานขึ้นลงอยู่ตรงนั้น

นอกจากเต่ายังมีอีกสี่สัตว์
อยู่ยืนหยัดล้อมรอบสี่ขอบขัณฑ์
ทางทิศใต้เหยี่ยวหนุ่มอยู่คุ้มกัน
ทิศตะวันตกเทียวเหยี่ยวสาวยัง

พญานกออกอยู่ยันตะวันออก
สัตว์ที่นอกจากนี้ทิศทีหลัง
ราชสีห์ทิศเหนือเหลือพลัง
คำรามดั่งฟ้าฟาดบาดอุรา

ครั้งกระนั้นนกเหยี่ยวเที่ยวเกาะแกะ
พูดเคาะแคะนางเหยี่ยวเกี้ยวพานว่า
น้องจงเป็นสกุณีศรีภรรยา
เคียงคู่ข้าเถิดหนอบ่เดียวดาย

ไม่มีมิตรสนิทวิสสาสะ
เป็นธุระพ่อสื่อถือจดหมาย
นางนกรู้ทั้งคารมยังคมคาย
มีสหายหรือยังนางถามไป

ชื่อสหายหนาข้านี้บ่มีเลย
จงอย่าเฉยสหายนี้ดีไฉน
คอยช่วยเราคราวหน้าครามีภัย
ควรมีไว้ดังนี้นางชี้แจง

ควรมีมิตรกับใครที่ไหนเล่า
แม่นงเยาว์มีประสงค์จงแถลง
ข้าจะมีมิตรกะเขาผู้เบาแรง
แม่ภัททาอย่าระแวงแคลงใจเลย

ท่านจงผูกไมตรีตามที่บอก
พญานกออกผู้กล้าสง่าผ่าเผย
ทิศปราจีนแดดอุ่นอรุณเชย
จงคุ้นเคยกับเขาจะเบาใจ

กับราชสีห์ที่อยู่คู่ทิศเหนือ
ผู้พันธุ์เครือราชาพนาศัย
กับพญาเต่าที่มัชเฌชเลลัย
ท่านจงได้มีมิตรสนิทชน

นกเหยี่ยวหนุ่มรับคำกระทำตาม
พยายามสัมฤทธิ์ผลิตผล
โดยเหยี่ยวสาวบ่ปลีกหลีกหนีพ้น
เคียงคู่ตนอยู่ยั้งตระพังนั้น

เหยี่ยวหนุ่มสาวลัดเลาะเสาะแสวง
เที่ยวจัดแจงรังนอนคอนสวรรค์
ต้นกระทุ่มบนเกาะฉอเลาะกัน
เกิดเผ่าพันธุ์เหยี่ยวน้อยคล้อยหลังมา

เมื่อลูกนกยังอ่อนยังนอนแบ
ครั้งนั้นแลภัยพาละมนุสสา
ตามสนองสองเสนะสกุณา
ทั้งลูกยายังไร้ปีกจะหลีกภัย

คือครั้งหนึ่งนายพรานย่านถิ่นนั้น
ตลอดวันตระเวนป่าน่าสงสัย
บ่ประสบพบเนื้อเหลืออาลัย
ระอาใจจึงระลึกปรึกษากัน

อย่างไรหนอบ่ได้ชื่อมีมือเปล่า
พอเยือนเหย้าอย่างไรไม่ขบขัน
ได้ปลาเต่าเล่าหนอพอยืนยัน
ด้วยมุ่งมั่นมือเราอย่าเปล่าดาย

จึงฝ่าดงตรงยังตระพังนั้น
น้ำจะขวางกางกั้นยังมั่นหมาย
ลงลุยข้ามหยามหยันอันตราย
พาปีนป่ายไปยังเกาะที่เจาะจง

ต้องตกยากบากบั่นจนงันงก
ทั้งหัวหกก้นขวิดผิดประสงค์
แม้อาเพศเทวษซ้ำยังจำนง
คือเผ่าพงศ์พิเศษสังเกตดู

ถึงใต้ต้นกระทุ่มคลายรุ่มร้อน
พากันนอนแน่นิ่งยิ่งหดหู่
พอเย็นย่ำค่ำลงคงคุดคู้
ยุงก็กรูกันเกาะเจาะเลือดกิน

จึงเร่งสุมรุมไฟใต้ต้นกระทุ่ม
ยุงก็ชุมไม้ก็สดหมดทั้งสิ้น
ฟืนไฟสะกระทุ้งยุงนักบิน
จะแดดิ้นด้วยสิวิหคนั้น

จนลูกนกตกใจควันไฟรม
จึงร้องห่มร้องไห้ไม่คาดฝัน
จนพวกพรานขานรับสดับพลัน
ปรึกษากันจะกินนกตัวตกใจ

มาพวกเราเผานกจงตกดิน
เราจะกินกันก่อนนอนหลับไหล
ช่วยกันสุมรุมฟืนฟื้นควันไว้
จะบรรจบคบไฟบรรลัยกัลป์

แม่นกเหยี่ยวยินเสียงคนเรียงร้าย
ด้วยมุ่งหมายมองเมียงเพียงลูกฉัน
แม่นกเหยี่ยวเฉลียวภัยอย่างใดนั้น
ภัยภยันต์อย่างนี้เกิดมีแล้ว

พี่จงดูหมู่มนุษย์ประดุจยักษ์
จะมาหักกระดูกเจ้าลูกแก้ว
ดำริหวังพังพินาศมิคลาดแคล้ว
มาเจื้อยแจ้วจะเผากินสิ้นลูกยา

พี่จงไปไขขานสมานมิตร
ขอชีวิตไว้แก่ลูกแหง่ข้า
พญานกออกบอกพ่อขอชีวา
มนุสสาซ่องสุมรุมควันไฟ

นางส่งไปให้บอกกระฉอกข่าว
เกิดเรื่องราวรีบเร่งเล็งอาศัย
พญานกออกบอกข่าวเล่าเรื่องภัย
เหลืออาลัยลูกสองจะต้องตาย

พ่อเหยี่ยวรับขยับปีกบินฉีกเฉียง
แล้วส่งเสียงเซ็งแซ่แก่สหาย
ไหว้แล้วเทียวเหยี่ยวนั้นจึงบรรยาย
เกิดเรื่องร้ายรุมเร้าเผ่าพันธุ์ตน

ข้าแต่ท่านทิชะวรราช
เป็นโอกาสกรุณามหากุศล
ขออาศัยไมตรีวีรชน
ดวงกมลเมตตาช่วยข้าที

พวกพรานป่าข้าศึกมาทึกทัก
จ้องจะหักกระดูกลูกแม่ศรี
มาร่ำร้องส้องสุมรุมอัคคี
ลูกน้อยนี้นอนสะอื้นกล้ำกลืนควัน

เหล่าบัณฑิตพิศเพ่งเล็งกุศล
ดวงกมลหมายประโยชน์โปรดสุขสันต์
แก่หมูมิตรสนิทแน่นแม้นคืนวัน
ไม่ลักลั่นหลีกเลี่ยงเกี่ยงเวลา

ดูก่อนพ่อเสนกะมหามิตร
ด้วยชีวิตสหายรักจักอุตส่าห์
กระทำกิจมิตรรักมิชักช้า
อริยาย่อมรักมักมิตรธรรม

แน่ะสหาย นายควรไปด่วนหนา
ยังมนาน้องนกไม่ตกต่ำ
จงรอข้าจะมาแน่แม่อย่าช้ำ
นายแนะนำน้องยาข้าอย่างนี้

พอส่งเหยี่ยวเลี้ยวบินผินกลับรัง
จึงตามหลังแล้วหลีกปลีกวิถี
ไปจับบนต้นไม้ใกล้คงคี
อยู่คู่คี่เคียงรังนังเหยี่ยวน้อง

คอยสังเกตเหตุเห็นความเป็นไป
พอพรานไพรพยายามก็ตามส่อง
เห็นคบไฟใกล้รังนกในปกครอง
จึงลิ่วล่องลงดำนำน้ำไป

พญาเหยี่ยวเฉี่ยวโฉบลงโอบอุ้ม
จนตัวชุ่มชั่วอมพนมน้ำไหว
ปากก็อมประพรมรดสะกดไฟ
จนมอดไหม้มิอาจพาดถึงรัง

พวกพรานป่าอ้าปากฝากสบถ
กินให้หมดแม้เหยี่ยวนี้ไว้ทีหลัง
ต้องจุดจบคบอยู่ไม่รู้ยั้ง
ด้วยพลังเหลือหลายร้ายเหลือทน

ทั้งสองฝ่ายหมายมั่นมิครั่นคร้าม
พยายามยงยุทธ์สุดฉงน
ต่างฝ่ายก็รอจังหวะสาละวน
นกและคนคู่คี่สูสีกัน

คงสู้ศึกดึกดื่นเที่ยงคืนเข้า
ยังรุกเร้ารุกรับอย่างคับขัน
พญานกออกชอกช้ำกล้ำกลืนควัน
สองนัยน์นั้นเนืองนองคลองน้ำตา

นางนกเหยี่ยวเหลียวเห็นด้วยเป็นห่วง
นั่นพี่หลวงลำเค็ญเหลือเข็ญหนา
อ่อนระโหยโรยแรงแผลงศักดา
โดยคงคาและควันกลุ้มมารุมเร้า

จึงร้องขอพ่อเหยี่ยวอีกเที่ยวไซร้
พ่อจงไปปรึกษาพญาเต่า
ขออาศัยไมตรีพี่ใหญ่เรา
เรื่องแบ่งเบาภาระพญานก

พ่อเหยี่ยวนั้นครั้นสดับรับคำสิ้น
จึงโผผินพาทีกะพญาวิหค
สดุดีวีรกรรมนำสาธก
ทำนองยกย่องธัมมะสาธยาย

กิจใดนั้นอันนระผู้ประเสริฐ
ให้บังเกิดแก่นระผู้สหาย
อริยกิจชนิดนี้พี่เรี่ยราย
โรยกลิ่นอายอริยะกระทำแล้ว

จงพิทักษ์รักษ์ตนสักหนก่อน
อย่าด่วนร้อนทุรนจนใจแป้ว
เมื่อชีวังยังอยู่ดีคือวี่แวว
ว่าลูกแก้วจะกลับคืนไม่ยืนนาน

พญาวิหคยกวจีสีหนาท
ป่าวประกาศกระพือบันลือสาร
ด้วยชีวังตั้งสติปณิธาน
แม้วายปราณปลิดชีวิตไม่คิดกลัว

แม้นเป็นนกปกปักษ์อารักขา
สรีราจะเรี่ยรายกระจายทั่ว
ย่อมนอบน้อมยอมพลีชีวิตตัว
ตนดีชั่วก็ช่างอย่าร้างธรรม

พระพุทธะกถากล่าวสาธก
วีริยะพญานกมิตกต่ำ
ช่วยดับไฟให้ลูกนกตกระกำ
จากหัวค่ำจวบครึ่งคืนไม่อื่นเลย

ฝ่ายพ่อเหยี่ยวเลี้ยวบินผินหลังจาก
หลังบอกฝากฝ่ายพญาผู้ผ่าเผย
แล้วไปปลุกรุกเร้าพี่เต่าเอ๊ย
ผู้หลับเฉยชื่นฉ่ำสำราญใจ

ครั้นตื่นขึ้นมึนงงคงครู่หนึ่ง
จากนั้นถึงทวนถามตามสงสัย
พ่อเหยี่ยวก็ล้อความตามเป็นไป
ประเภทภัยพรรค์นี้เกิดมีแล้ว

พญานกออกชอกช้ำเหลือกำลัง
ช่วยยับยั้งสยบไฟไม่มีแผ่ว
จากยามต้นจนบัดนี้มีวี่แวว
จะเกร่แกร่วเกินการจะทานทน

จริงอยู่เล่าชาวเราบางคราวพลั้ง
บ้างอาจตั้งตัวใหม่ได้อีกหน
ด้วยเรี่ยวแรงแห่งมิตรสนิทชน
ช่วยค้ำยันบันดลได้จนดี

ลูกทั้งสองของเราเข้าตาร้าย
รอพี่ชายช่วยหนอบ่สุขี
ด้วยเหตุนั้นฉันจึงมาถึงนี้
ขออาศัยไมตรีในพี่ชาย

ได้โปรดช่วยด้วยธุระอนุเคราะห์
จงเป็นเกราะกำบังดั่งตาข่าย
ช่วยกำจัดสะกัดกั้นอันตราย
อย่ากล้ำกรายเกาะกินสิ้นลูกยา

ผู้ฉลาดอาจผูกเพาะปลูกมิตร
ด้วยชนิดแห่งธนะธัญญะหนา
อีกออกปากฝากตัวบ่ชั่วช้า
เจรจาจนสนิทเป็นมิตรกัน

ดูก่อนเหยี่ยว เดี๋ยวเราจะกระทำกิจ
แก่หมู่มิตรให้เห็นเป็นแม่นมั่น
อริยาภารกิจชนิดนั้น
จะเดียดฉันท์ให้เห็นเป็นไม่มี

ลำดับนั้น บุตรของเต่านอนเฝ้าอยู่
พอได้รู้เรื่องประจักษ์เป็นสักขี
จึงดำริปิตุธุระนี้
เราเองที่ควรจะกระทำแทน

คุณพ่อครับขอคุณพ่อนั่งรอก่อน
มีใจหย่อนไม่ต้องเหนื่อยเมื่อยเหลือแสน
ขวนขวายน้อยคอยท่าอย่าคับแค้น
มีหน้าแป้นเป็นอยู่ดูลูกเถิด

ธรรมดาภาระธุระพ่อ
ควรสืบต่อแต่บุตรสุดประเสริฐ
ผมเองจักพิทักษ์ไว้ไม่ละเมิด
จะชูเชิดชนกคุณเป็นทุนรอน

โอ้ลูกเอ๋ย จริงอยู่ผู้เป็นบุตร
ชื่อบุรุษบัณฑิตมหิศร
เพราะประพฤติประโยชน์โปรดบิดร
เป็นอาภรณ์ผ่านกาลเนิ่นนานมา

พวกพรานนั้นครั้นเห็นเป็นกายพ่อ
กายใหญ่หนอไฉนหรือไม่ถือสา
จะรุกเร้าเอาละเหวยไม่เฉยชา
ลูกเหยี่ยวหนาน้อยนิดไม่คิดเอา

ว่าแล้วก็ขอให้เหยี่ยวเลี้ยวกลับก่อน
แกอย่าร้อนรนหัวไปกลัวเขา
ข้าจะโกยโดยด้วยช่วยพวกเรา
ว่าแล้วเต่าก็เตร็ดเตร่เทลงน้ำ

ครั้นดำดิ่งทิ้งร่างรีบย่างย้าย
ยังสาหร่ายรุมสุมให้ชุ่มฉ่ำ
อีกกลิ้งเกลือกเปลือกตมผสมซ้ำ
พอถึงเกาะก็เหยาะย่ำปลุกปล้ำไฟ

แล้วหมอบอยู่ดูทีท่าไม่ลาลับ
รอให้จับจะสามารถขนาดไหน
พวกพรานนั้นหันมาว่ากระไร
เฮ้ยเต่าใหญ่ตาบอดมันดอดมา

ป่วยการเปล่าเจ้าลูกนกจงยกไว้
ก็เต่าใหญ่ย่างหนอพอเหมาะกว่า
ดึงทึ้งเอาเถาวัลย์ถักไม่ชักช้า
จะตรึงตราเต่าใหญ่ให้หงายท้อง

พญาเต่าเท่าทันเหตุเจตนา
ตะกายขาโกยแน่วอย่างแคล่วคล่อง
พวกพรานป่าหน้าตั้งทั้งร่ำร้อง
โดนลากล่องลงดื่มด่ำดำน้ำลึก

อยากจะเผาเต่ากินให้สิ้นซาก
จะยุ่งยากอย่างไรไม่รู้สึก
แม้หัวหกตกน้ำไม่สำนึก
ยังนั่งตรึกตรองกันไม่พรั่นพรึง

เจ้านกออกหลอกเราเข้าครึ่งคืน
อีกเต่าตื่นตัวฉกาจคาดไม่ถึง
ทั้งดับไฟให้ดื่มน้ำทำท้องตึง
ต่างดื้อดึงเด็ดดวงหลอกลวงกัน

มาพวกเราเอาใหม่ก่อไฟเถิด
อรุณเปิดป่าปางสว่างนั่น
ต้องได้กินสิ้นกระดูกลูกเหยี่ยวนั้น
อาฆาตครันคร่ำเคร่งเร่งก่อไฟ
แม่เหยี่ยวหนอพอฟังคำจึงร่ำว่า
โอ้พ่อจ๋าเจ้าพวกพรานมันขานไข
ว่าจะกินสิ้นกระดูกลูกเราไว้
จักกาลใดกาลหนึ่งถึงร้างรา

พ่อจงไปไหว้วานท่านราชสีห์
ขออาศัยไมตรีอีกทีหนา
พ่อเหยี่ยวรีบถีบตัวไม่มัวช้า
ไปจับจ่อต่อหน้าเจ้าป่าเทียว

ครั้นถูกถามความไฉนถึงได้มา
ผิดเวลาเล่าหนอพ่อนกเหยี่ยว
จึงขานไขภัยพิบัติจะลัดเลี้ยว
บนเฉลียวใจของแม่น้องนก

ข้าแต่ท่านราชสีห์วีรชาติ ติติ
ชั่วโอกาสโกลาหลตนตระหนก
ทั้งมนุษย์สุดแต่สัตว์มีหัตถ์ยก
มีหัวตกต่อราชะผู้ประเสริฐ

ด้วยลูกยาข้าน้อยพลอยอาเพศ
จึงเป็นเหตุให้ข้ามาเลยเถิด
ท่านราชสีห์ราชันผู้บรรเจิด
จะช่วยเชิดชูใจให้รื่นรมย์

ดูก่อนพ่อเสนกะพญาเหยี่ยว
รอฉันเดี๋ยวจะโดยด้วยช่วยกันข่ม
จักขจัดศัตรูท่านให้ซานซม
อย่าระทมทุกข์หลายสหายเรา

โอ้วิญญูผู้รู้ว่าหมู่มิตร
ผวาพิษภัยพานมาผลาญเผา
ไฉนจะแสยงไม่แบ่งเบา
จะรุมเร้าเร่งรัดขจัดภัย

ครั้นกล่าวอ้างอย่างนี้ราชสีห์จึง
ยังเหยี่ยวซึ่งสลายหายสงสัย
เลี้ยวกลับก่อนย้อนยังประทังใจ
ลูกยาไว้ว่าแล้วจึงแน่วตาม

ราชสีห์ลีลาพญาอย่าง
จะเยื้องย่างยังเกาะก็เหยาะข้าม
น้ำระรื่นคลื่นสลับร่างวับวาม
เป็นเงางามโงนเงนเห็นแต่ไกล

พอพวกพรานซ่านแส่ชะแง้มอง
จึงร่ำร้องรำพึงถึงไฉน
ครั้งแรกเทียวเหยี่ยวหนอรอดับไฟ
เหน็ดเหนื่อยใจจะทนจนเที่ยงคืน

อีกเต่าใหญ่ให้เราไซร้ไร้ผ้านุ่ง
นั่งเป็นกุ้งก่อไฟให้สะอื้น
โอ้คราวนี้ชีวาวัยจะไม่ยืน
เจ้าป่าอื่นอีกแล้วไม่แคล้วตาย

พวกพรานพลันหันหลังตั้งหน้าวิ่ง
เหตุเห็นสิงหราชมามาดหมาย
ด้วยรักตัวกลัวชีวินสิ้นมลาย
ดุจลูกปรายเปิดเปิงกระเจิงไป

ราชสีห์ลีลาพอมาถึง
บ่เห็นซึ่งสกุลชนคนหน้าไหน
ถัดมาเทียวเหยี่ยวพญาทิชาไซร้
อีกเต่าใหญ่เหยี่ยวผัวเมียจึงเรี่ยลง

ราชสีห์นั้นสรรเสริญเยินยอกถา
ความพร้อมเพรียงเรียงค่าผลานิสงส์
แต่นี้ไปให้สหายทั้งหลายจง
ได้ธำรงรักษาอย่าทำลาย

โอวาทะกถาอย่าประมาท
แล้วเลี้ยวปราศไปป่าต่อหน้าสหาย
เหยี่ยวและเต่าเหล่านั้นครั้นแยกย้าย
อยู่สบายบนที่ทางอย่างดังเดิม

แม่เหยี่ยวเพ่งเล็งแลลูกแหง่ตน
ผู้ผ่านพ้นโพยไพรีที่ฮึกเหิม
โดยมิตรเอื้อเกื้อหนุนเป็นบุญเติม
ได้เฉลิมฉลองชัยได้ลูกคืน

เป็นนางที่มีใจแจ่มใสอยู่
ด้วยแลดูดังนั้นครั้นคราวอื่น
นางมีจิตคิดถึงจึงรื้อฟื้น
เป็นผู้รื่นเริงอุราสาธยาย

"มิตตัง กยิราถะ" ประเดิมนี้
คาถามีแม้ ๖ ไม่ตกหาย
ชื่อ "มิตตธัมมะ" อภิปราย
จงขวนขวายค้นคว้าศึกษาเอา



[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้TO BE CONTINUED ^^