โอวาท 3 และแนวทางปฏิบัติหัวใจของพุทธศาสนา
ที่จะนำไปสู่ความบริสุทธิ์ผ่องใสของจิตใจ
โอวาท 3 หมายถึง
หลักธรรมที่เป็นหัวใจในทางพระพุทธศาสนา 3 ประการ
อันเป็นพุทธโอวาทที่สอนให้เราละเว้นความชั่ว ทำแต่ความดี
และหมั่นฝึกจิต
ให้บริสุทธิ์ เบิกบาน มีศรัทธา และเชื่อในเรื่องของกรรมของตน (การกระทำ)
หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่ชาวพุทธพึงยึดปฏิบัตินั้นมีมากมาย
และหลักธรรมแต่ละหมวดก็เหมาะสมสำหรับบุคคล
และเหตุการณ์ต่างๆ แต่พุทธโอวาท 3
เป็นหลักธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าที่มีหลักอยู่ 3 ประการ
ที่ให้พึงถือปฏิบัติ 3 ประการ เปรียบเสมือนหัวใจของพุทธศาสนา
จิตคือศาสนาพุทธ
โอวาท 3 ของพระพุทธเจ้า คือ
1. พึงเว้นจากทุจริต คือ ไม่ประพฤติชั่วทั้งกาย วาจา ใจ (ไม่ทำชั่ว)
2. พึงประพฤติด้วยการสุจริต คือ ประพฤติโดยชอบด้วยทั้งทางกาย วาจา ใจ (ทำแต่ความดี)
3. พึงทำใจของตนให้บริสุทธิ์ ปราศจากกิเลสทั้งปวง อันได้แก่
โลภ โกรธ หลง เป็นต้น (ทำจิตให้บริสุทธิ์)
ความสำคัญของโอวาท 3
1. ช่วยให้ปุถุชนทั้งหลายไม่ทำความชั่ว
เช่น ไม่ประพฤติในการลักขโมย ไม่ฉ้อโกงผู้อื่น
ไม่ประพฤติผิดในงาม
ไม่ยุแย่ให้เกิดความแตกแยกในหมู่คณะ
และพึงละเว้นจากการกระทำความชั่วทั้งปวง ทั้งทางกาย วาจา และใจ
2. ช่วยให้ปุถุชนทั้งหลายรู้จักทำความดี
เช่น การให้ทาน การรักษาศีล 5 การมีเมตตาจิตต่อเพื่อมนุษย์
และสรรพสัตว์ รวมถึงพึงประพฤติตามหลักธรรมอื่นอย่างเป็นนิจ
3. ช่วยให้ปุถุชนทั้งหลายมีจิตใจให้ผ่องใส บริสุทธิ์
ด้วยการฝึกจิตให้มีสติ มีสมาธิ
และจิตที่สงบเพื่อทำให้จิตใจไม่เกิดความทุกขเวทนา
จิตไม่เศร้าหมองต่อสิ่งใดๆที่มากระทบทั้งปวง
ผู้ที่ปฏิบัติได้เช่นนี้ ย่อมเป็นผู้มีจิตที่สงบ มีสมาธิ นำไปสู่การงานที่สำเร็จรุร่วง
และเกิดความสุขต่อตนเอง และคนรอบข้าง
โอวาท 3 ประการ
1. เว้นจากการทำชั่ว
ความชั่ว แห่งโอวาท 3 คือ การกระทำที่ไม่ดี การกระทำที่เป็นปาบ เป็นสิ่งเลวร้าย
ย่อมมีผลทำให้เกิดความทุกข์กายทุกข์ใจ
รวมถึงเกิดความเดือดร้อนแก่ตนเอง และผู้อื่น ดังนั้น
จึงพึงละเว้น และหลีกเลี่ยงจากการระทำความชั่วทั้งปวง ทั้งทางด้านกาย วาจา และจิตใจ
2. ให้ทำความดี
ความดี แห่งโอวาท 3 คือ การกระทำที่ดีงาม เป็นบุญแก่ตัวเอง
มีผลทำให้เกิดความสุขความสบายใจ
เกิดประโยชน์แก่ตนเอง และผู้อื่น โดยพึงต้องหมั่นกระทำแต่ทำความดี
ซึ่งเป็นการพัฒนาตนให้มีความประพฤติที่งดงาม เรียกว่า คุณธรรม และจริยธรรม
3. มีจิตใจบริสุทธิ์
จิตใจบริสุทธิ์ แห่งโอวาท 3 หมายถึง
พึงตั้งมั่นในจิตที่งดงาม คนที่มีจิตใจดีงาม มีการกระทำ และคำพูดที่ดี
ด้วยการฝึกใจของเราให้มีความบริสุทธิ์ มีสติ และมีสมาธิ ไม่ฟุ้งซ่าน
คิดในสิ่งที่ดี ไม่คิดร้าย ไม่คิดอิจฉาริษยาคนอื่น เราหมั่นฝึกทำสมาธิจะทำให้ใจเราสงบ และมีสติ
ดังนั้น โอวาท 3 จึงเปรียบเสมือนหัวใจของพุทธศาสนา เป็นหลักการประพฤติ ปฏิบัติ มี 3 ข้อ คือ
1. การละเว้นจากการกระทำความชั่วทั้งปวง
2. พึงกระทำแต่ความดี
3. พึงฝึกจิตให้ผ่องใส และบริสุทธิ์
โอวาท 3 ประการนี้ เป็นหลักธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าที่ควรยึดปฏิบัติ
ไม่มีตรงไหนเลยที่พระพุทธเจ้าสอนว่าสัตว์ไม่มีจิต
สัตว์ ไม่มีจิต เป็นอุเฉฑิฏฐิ คือความดับสูญ