เผอิญช่วงนี้ผมเห็น Quote จากหนังเรื่อง 'เฉิ่ม' ก็ปิ๊งไอเดียอยากจะมาชวนพูดคุยถึงหนังของคุณ 'คงเดช จาตุรันต์รัศมี' เพราะด้วยวิสัยทัศน์ คุณภาพหนัง รวมถึงสไตล์หนังของแก ทำให้ผมคิดว่าแกเป็นหนึ่งในผู้กำกับที่โดดเด่นมากคนนึงในเมืองไทย... บางคนอาจจะสงสัยว่าแกคือใคร ถ้าพูดถึงผลงานที่ตอนนี้น่าจะคุ้นเคยกันก็ผลงานอย่าง Where We Belong (2019) และ Snap แค่ได้คิดถึง (2015) นั่นเอง

พูดถึงประวัติสั้นๆ
(อ่อ อ่านเจอว่าเป็นนักร้องนำวงสี่เต่าเธอด้วย - แต่อันนี้ผมไม่ทัน 555)

Reference : Wikipedia

สไตล์หนังของ 'คงเดช' 
- พูดถึงสไตล์หนัง... จากที่สังเกตเห็น ‘สไตล์หนัง’ ของคุณคงเดชจะเรียบง่ายแต่แน่นด้วยความรู้สึก อารมณ์หนังจะค่อยๆ ซึมลึกลงไปในจิตใจ (ปนตลกร้าย) เป็นลายเซ็นต์หนังแกเลย

- เนื่องจากมีความนิ่งเรียบสูงที่ผมเห็นชัดก็เรื่องการแช่กล้อง เพื่อใช้อธิบายความรู้สึกของตัวละคร บางครั้งก็ไม่ใช้ไดอะล็อก แต่ใช้การเล่าผ่านสีหน้า ท่าทาง ซิมโบล รวมไปถึงเล่าด้วยบรรยากาศของตัวหนังเอง เรียกได้ว่า หนังของแกมีความเป็นศิลปะสูงเลยทีเดียว อารมณ์ประมาณว่า ‘เล่าให้น้อย เล่าให้เรียบ และต้องสื่อออกมาอย่างทรงพลัง’

- ดังนั้นหนังแกเลยอาจไม่ใช่หนังดูง่าย (กึ่งๆ ไปหนังอินดี้นะแหละ) รายได้บางเรื่องอาจไม่สูงสักเท่าไหร่ แต่ผลตอบรับในแง่คำวิจารณ์ส่วนใหญ่อยู่ในเกณฑ์ดี

- อีกอย่างที่สังเกตเห็นบ่อยๆ ในหนังของแกคือ การบันทึกถึงความรู้สึก / บรรยากาศ / เหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ณ เวลานั้น เสมือนเป็นจดหมายเหตุทางสังคมไปในตัว พร้อมกับแทรกสาระสำคัญที่มีนัยยะบางอย่างที่น่าขบคิดในสังคมถึงผู้ชมอีกด้วย (ส่วนใหญ่ผมจะคิดไปได้ในทางการเมือง)

สยิว (2003)
ช่วงเวลา : ปี 2535 กทม. / เหตุการณ์พฤษภาทมิฬ 
- ตัวเรื่องถูกเซ็ตให้อยู่ในยุคปี 2535 ซึ่งเป็นปีที่เกิดเหตุการณ์สำคัญอย่าง พฤษภาทมิฬ (ถ้านับจากตอนนี้ก็ผ่านมาเกือบจะ 30 ปี แล้ว!) 

- ในยุคแรกเหมือนสไตล์หนังของแกยังไม่ชัดเจนมาก (อาจจะเพราะเป็นหนังกำกับร่วมด้วย) โทนของเรื่องนี้เป็นไปในทางคอมเมดี้ซะส่วนใหญ่ แต่แฝงประเด็นแนว Comming of age เอาไว้ ที่ชอบที่สุดคือ การเล่าช่วงหนังในช่วงเวลาราวปี 2535 ซึ่งพอมาดูตอนนี้ ก็อดขำไม่ได้ว่า ‘ความนิยมหรือยุคสมัย ณ ช่วงเวลานั้น มันเปลี่ยนไปขนาดนี้เลยหรอเนี่ย ?’ 

- ถือว่าเป็นผลงานที่ใช้ได้เลย ดูสนุก พร้อมกับสะท้อนบรรยากาศยุคปี 35 ได้เป็นอย่างดี
เฉิ่ม (2005) 
ช่วงเวลา : ราวปี 2548 กทม. / ยุครัฐบาล ทักษิณ ชินวัตร
- เรื่องเฉิ่ม จริงๆ ผมมีรีวิวแบบละเอียดไว้ ใครสนใจก็เข้าไปอ่านได้นะครับ Link: https://ppantip.com/topic/37251231
“จุดที่ดูรุนแรงสุด (และโดนใจที่สุด) ก็คือ การเสียดสีคติที่ว่า "ทำดีต้องได้ดี" ได้เจ็บแสบ เพราะในสังคมแบบนี้ที่ปัญหายังแฝงไว้ในสังคมอยู่ทุกอณู ไม่ว่าสมบัติจะทำดีแค่ไหน เรื่องร้ายๆ มันก็พร้อมเกิดกับเขาตลอดเวลา"
ตั้งวง (2013) 
ช่วงเวลา : ปี 2553 กทม. / เหตุการณ์สลายการชุมนุมกลุ่ม นปช.
- ถือเป็นหนังที่เล่าประเด็นเกี่ยวกับวัฒนธรรมไทยได้คมมากเลยทีเดียว ด้วยปัญหาหลายๆ เรื่อง ปัญหาสังคม ปัญหาในโรงเรียน ปัญหาความเชื่อ / วัฒนธรรม ปัญหาการเมือง... ทุกอย่างมันมาอีรุงตุงนังกันหมดในสังคมไทย (โดยเฉพาะกทม.)

- ที่ชอบเรื่องนี้อีกอย่างคือ ตั้งวง เป็นหนังที่โปรดักชั่นไม่ดีเลย ทั้งการถ่ายทำและนักแสดง (คิดว่ามาจากเงินทุนสนับสนุนหนังมันน้อย) แต่พอดูไปแล้ว มันกลับสนุกจนหยุดดูไม่ได้ซะงั้น เพราะ ตัวหนังเปล่งพลังของบทหนังออกมาได้เด่นมาก มันโชว์ให้เห็นว่า

"ถึงจะโปรดักชั่นแย่แค่ไหน นักแสดงไม่ดี ถ้าแก่นเรื่องมันดี / บทหนังดี... สุดท้ายสารที่ต้องการสื่อออกไป มันก็ยังคงกระแทกเข้ายังจิตใจของผู้ชมได้อย่างตรงเป้า"
- ที่สำคัญมันขุดลากเอาปัญหาสังคมต่างๆ มาเล่าได้อย่างแยบคาย กระแทกใส่คนดูซะจุกเลย (แทงใจดำ 555)

- ดังนั้นผมเลยคิดว่า เรื่องนี้เป็นเรื่องที่แสดงศักยภาพการกำกับและการเขียนบทของคุณคงเดชออกมาได้เยี่ยมเลยแหละ
Snap แค่ได้คิดถึง (2015) 
ช่วงเวลา : หลังรัฐประหารปี 2557 จันทรบุรี / รัฐบาล พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา
- เรื่องราวการย้อนรำลึกความหลังของชายหญิงคู่หนึ่งถึงสมัยยังเป็นนักเรียน ณ จังหวัดจันทบุรี หนังเล่าบรรยากาศเหงาๆ ของชายหญิงที่หวนนึกถึงอดีตที่ผ่านมาสมัยเป็นนักเรียน ทั้งสองต่างก้าวผ่านจุดที่จะย้อนกลับไปได้แล้ว แต่ทว่าในใจลึกๆ แล้วยังคงมีปมบางอย่างที่ยังคงซ่อนไว้อยู่ในใจซึ่งไม่เลือนหายไปตามกาลเวลา
- สไตล์หนังยังคงสไตล์การเล่าที่นิ่งเหมือนเดิม แต่ลักษณะหนังเฟรนด์ลี่กับคนดูมากกว่าเดิม พอดูจบก็คิดถึงหนังเกาหลีเรื่องหนึ่งที่ชื่อว่า Architect 101 (2012) ด้วยปมเรื่องแนวเดียวกัน คือ 'ความพยายามก้าวผ่านความเจ็บปวดที่ซ่อนลึกในจิตใจ'

- ส่วนตัวค่อนข้างรู้สึกว่าเป็นหนังที่เข้าใจง่ายกว่าเรื่องอื่นๆ เพราะว่าหนังเล่าด้วยประเด็นที่เบากว่า แต่พอดูจบก็จุกอยู่เหมือนกัน หนังทำออกบาดความรู้สึกได้ลึก ด้วยความรู้สึกที่ว่า "เราเสียดายบางอย่างที่ผ่านมา... แต่มันก็ไม่มีทางย้อนคืนกลับมาได้แล้ว"

- ถ้าเทียบความประทับใจ ผมประทับใจ Snap แค่ได้คิดถึง (2015) ที่สุด ตรงที่มันไม่หนักเกินไป แต่เจ็บลึกดี (แถมทำเอาอยากไปตามรอยหนังที่จันทรบุรีเลย)
Where We belong (2019) 
ช่วงเวลา : 2561 จันทรบุรี / รัฐบาลพลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา
- หนังเล่าด้วยคอนเซ็ปต์ของความไม่เข้าใจกัน / ความอึดอันของคนทั้งสองเจเนอเรชั่น จนสุดท้ายพอรอยร้าวจากปัญหาต่างๆ ซึมลึกลงไปถึงหัวใจอันเปราะบาง มันก็เกิดภาวะพังทลายของจิตใจ... นี่จึงเป็นหนังไทยอีกเรื่องที่เล่าถึงภาวะการพังทลายของจิตใจอย่างช้าๆ ได้อย่างยอดเยี่ยม พร้อมกับพ่วงด้วยความคิดของคนเจนใหม่ว่าเขามีความคิดอย่างไรในยุคปี 2019 นี้
- เทียบกับบรรดาทุกเรื่องที่กล่าวมา ผมยกให้ Where We Belong เป็นเรื่องที่ดีที่สุดของคุณ คงเดช เพราะมันทั้งนิ่งคมคาย แฝงนัยยะไว้เต็มไปหมด มาหมดปัญหาสังคมยุคนี้ ภาระที่เด็กรุ่นใหม่ต้องแบกรับ ซึ่งสามารถเล่าถึงความรู้สึกของเด็กไทยเจนนี้ได้อย่างตรงใจ หนักหน่วง / ตัวหนังชนะการประกวดบทหนังจาก CJ Entertainment Award จึงได้ทุนสนับสนุนการสร้างหนัง

- ดังนั้น Where We Belong (2019) ถือว่าหนังดี บทดี ประเด็นดี โปรดักชั่นดี นักแสดงดี องค์ประกอบดีทุกอย่าง ถ้าให้คะแนนก็คงให้ 9/10 (หักไปส่วนหนึ่งตรงไม่ใช่หนังที่เข้าใจได้ง่ายนัก และต้องใช้พลังสมองในการดูพอสมควร) - นิยามสั้นๆ ว่า "ดีที่สุด / คมที่สุด / หนักหน่วงที่สุด"