EP3 “HNP และ piriformis syndrome โรคที่อาการคล้ายกันแต่รักษาต่างกันอย่างสิ้นเชิง”
HNP มันเกิดที่รากประสาท sciatica แต่ piriformis syndrome มันคือกล้ามเนื้อมันหนีบเส้นประสาททำให้ปวดเส้นแบบลึกๆ เหมือนกัน การวินิจฉัยที่แน่นอนที่สุดก็คือ file X-Ray ใช่คะ ถ้าดู Lumbar spine แล้วเห็น disc มันยื่นปลิ้นออกมาเหมือนของเรา ก็แน่นอน HNP, ถ้าไม่มีก็อาจเป็น piriformis หรืออื่นๆ พบแพทย์จะดีกว่าคะ (เราอธิบายง่ายๆ ไปตามที่เราเข้าใจ สำหรับข้อมูลที่ถูกต้องแม่นยำ ละเอียดกว่านี้ เพื่อนๆ search internet กันได้เลยคะ)
HNP จะมีอาการปวดเส้นประสารทแบบอยู่ลึกๆ ในกล้ามเนื้อ ลองจินตนาการเวลาเราไปวิ่งนานๆ หรือเดินมากๆ เราจะปวดขา ปวดน่อง แบบว่าปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ แต่ HNP มันจะอยู่ลึกๆ แบบว่าให้หมอนวดไทยกดเส้นลึกเท่าไรก็ไม่โดนสักที นั่นละ และอาการปวดที่ขาจะมีตำแหน่งต่างกันไป แล้วแต่ว่าคนไข้มี disc ปล้นออกมาตำแหน่งไหน ความรู้ทั่วไป Lumbar spine มี L1-L5 ถึง S1 รายละเอียดอ่านจาก lecture กันได้เลยคะ
Chiropractic การนวดจัดกระดูก เราก็ทำมาแล้ว โชคดีที่เมืองที่เราอยู่มีแพทย์ไทยผู้เชี่ยวชาญทางด้านนี้ (เขา claim ตัวเองว่าอย่างนั้นนะ) หลายๆ คนที่เป็นทั้ง HNP, Piriformis, Office Syndrom, ปวดคอ ปวดไหล่และปวดกล้ามเนื้ออีกหลายที่ แพทย์ไทยก็ช่วยรักษาแก้อาการให้ จนดีขึ้นมาก หรือบางคนบอกว่าหาย แต่ส่วนตัวเราคิดว่าโรคทั้งหลายนี้เกิดจาก life style เดิมๆ มันก็จะอาการดีขึ้นสักพัก แล้วมาเป็นอีก ทางที่ดีก็ปรับพฤติกรรม ยืดกล้ามเนื้อ ออกกำลังกาย อะไรกันไป น่าจะช่วยแบบ long term ได้มากกว่า
เราไปหาแพทย์ไทยด้วยความหวัง (เพราะตอนนั้นจิตใจยังไม่ยอมรับความจริงว่า HNP case ของเราหนักมาก disc มันปลิ้นออกมาก้อนโตเกินเยียวยาด้วยธรรมชาติ) แพทย์ไทยจะขอดู film X-Ray (เขามีความรู้นะ ไม่ใช่คลำๆ แล้วคิดไปเอง) แล้วให้คนไข้นอนคว่ำ แล้วก็จะดึงกระดูกสันหลังเราเป็นจังหวะๆ บรรยายไม่ถูก แพทย์ไทยบอกว่าเว้นการรักษาสัก 1 อาทิตย์ แล้วมาทำซ้ำสัก 3 ก็หาย จะบอกว่าคนไข้ของ clinic เยอะมากนะคะ ต้องจอง queue กันเป็นอาทิตย์ล่วงหน้า เราขออวยพรให้คนไข้คนอื่นๆ รักษาหายดี แต่ใครที่ลองมาแล้วยังไม่ดีขึ้น หรือเชื่อในแพทย์ปัจจุบัน + technology มากกว่าก็ตามอ่าน case ของเราต่อไปเลยคะ
จะเล่าให้ฟังเป็นขั้นตอนไปเรื่อยๆ นะคะ
1. HNP คืออะไร: โรคหมอนรองกระดูกสันหลังส่วนเอวเคลื่อน กดทับรากประสาท (HERNIATED NUCLEUS PULPOSUS หรือ HNP) เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเสื่อมสภาพของกระดูกสันหลัง annulus fibrosus ที่ฉีกขาด จะทำให้ nucleus pulposus เคลื่อนออกมาตามรอยแตก และกดทับรากประสาทที่ทอดผ่านหรือทำให้เกิดการอักเสบของรากประสาทอย่างรุนแรง
2. การรักษาหลักๆ 3 วิธีการ;
1) Conservative treatment เราขอสรุปว่ามันคือการรักษาตามอาการ (เหมือนเวลาเราเป็นหวัดแล้วแพทย์ก็จะบอกว่า ให้กินยา นอนพักและดื่มน้ำมากๆ อะไรประมาณนั้น) ตามสูตรแพทย์จะสั่งให้คนไข้หยุดงาน นอนพัก (bed rest) นอนราบกับพื้น นอนนิ่งๆ เลยคะ พักกี่สัปดาห์ก็ขึ้นกับอาการหนักหนากันมากแค่ไหน แต่ละคนไม่เหมือนกัน Orphenadrine+ paracetamol, Arcoxia (2 อันนี้แก้ปวด) Vit B 1 6 12 (บำรุงปลายประสาท) กินหลังอาหาร 3 ครั้ง, Gabapentin กินก่อนนอน ง่วงดีเราชอบ ช่วยให้หลับยาวลืมความเจ็บ พักฟื้นใจไปด้วยในตัว, ยาก็มีหลายอย่างแล้วแต่แพทย์ แล้วแต่อาการนะคะ
2) EDSI (Epidural Steroid Injection) การฉีดยา steroid เข้าช่องไขสันหลัง, มันไม่ได้น่ากลัว ไม่ได้เจ็บขนาดนั้น หมอ 4 lectured ให้ฟังว่า วิธีนี้จะช่วยลดอาการปวดจากรากประสาท Sciatica ช่วยให้คนไข้ใช้ชีวิตประจำวันได้ในระยะหลายเดือนหรือเป็นปี แต่ case ของเราฉีดยาไปครั้งแรก รู้สึกปวดขาน้อยลง เริ่มเดินอยู่ในห้องที่ admit อยู่ใน ward ได้บ้าง ระหว่างนี้หมอ 4 ส่งเราไปทำกายภาพบำบัดเพื่อสร้างกล้ามเนื้อหลังให้แข็งแรง เพื่อให้ร่างกายเรารักษาตัวเองได้ แต่เรารู้สึกดีอยู่ได้แค่ 4 วันก็กลับมาเจ็บอีก, แต่หมอ 4 ให้เรากลับไปทำงานเพราะเราปรึกษาว่าวันลาป่วย ลาพักของเรากำลังจะหมอแล้ว (เรานอนรักษาตัวที่บ้าน + admit ใน รพ. มาเกือบ 2 เดือนแล้วคะ ความเครียดของคนไข้ไม่ได้มีแค่รักษาโรคนะคะ แต่ต้องจัดการเรื่องอนาคตการงาน การเงินด้วย) เรานั่งทำงานใน office แบบนั่งๆ ลุกๆ อยู่ไม่สุขเพราะปวดหลัง ปวดขามาก พักกลางวันต้องหาที่นอนบรรเทาอาการ ระหว่านี้มีการไปขอหมอให้ฉีด pain killer แก้ปวดให้ด้วย มันช่วยได้นิดหน่อย นิดหน่อยมากๆ ผ่านไป เราได้ฉีด EDSI shot ที่ 2 ภายใน 20 วัน (จริงๆ แล้วควรเว้นระยะนานกว่านี้ แต่เราบอกหมอว่าเราเริ่มจะเดินไม่ได้แล้ว ปวดจนก้าวขาไม่ออก) และผลออกมาก็คล้ายๆ เดิม เรายังปวดขามาก หมอ 4 เลยพูดถึงขั้นสุดท้ายคือ การผ่าตัด, จริงๆ แล้วเราอยากทำมาตั้งแต่แรก เพราะรู้อาการตัวเองดี และการที่เราไม่กลัว ไม่กังวลกับการผ่าตัด ก็น่าจะทำให้แพทย์พูดถึงเรื่องนี้ได้สบายขึ้นนะคะ
ลืมบอกไปคะ EDSI จริงๆแล้วทำใน OPD ก็ได้ หรือทำที่ clinic ของแพทย์ก็ได้ ถ้าเขามีอุปกรณ์ครบนะ แต่เราเลือก admit ในรพ. เพราะมีพยาบาลคอยดูอาการข้างเคียงดีว่าเรามาอยู่บ้านคนเดียว
3) Surgical treatment การผ่าตัด technology สมัยใหม่และความสามารถของแพทย์ทำให้คนไข้เจ็บน้อยลงด้วย MIS (Minima Invasive Surgery) หรือ case ของเราหมอ 4 เลือก Microdiscectomy, part นี้ตื่นเต้นที่สุด เราจะแยกไปเล่าในอีก EP คะ
เรานอนอ่าน lectures และสังเกตอาการตัวเอง ทำความเข้าใจกับมัน และใช้ในการคุยกับแพทย์ โดยเฉพาะหมอ 4 ที่เราจะเล่าต่อๆ ไป, เราได้ขออนุญาต อ.นพ. ต่อพงษ์ ผู้เขียน lecture มาแล้วคะ ว่าจะมาใช้เผยแพร่เป็นความรู้
1. โรคข้อต่อกระดูกสันหลังเสื่อม (DEGENERATIVE DISEASES OF THE SPINE) โดย ผศ.นพ.ต่อพงษ์ บุญมาประเสริฐ
2. Non Operative Treatment of lower Back Pain โดย ผศ.นพ.ต่อพงษ์ บุญมาประเสริฐ
ถ้า searched internet ก็เจอของคณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาลด้วย และยังมีอาจารย์อีกหลายๆ ท่านมา post ให้ความรู้ไว้คะ
http://www.siphhospital.com/th/news/article/share/381
https://med.mahidol.ac.th › default › files › public › pdf
www.si.mahidol.ac.th › e-pl › admin › article_files
ขอบคุณเพื่อนๆ ทุกคนที่ช่วยกัน share review นี้ออกไป เพื่อเป็นความรู้และกำลังใจ เราพบว่ามีคนรอบๆ ตัวเริ่มป่วยเป็นโรคนี้เยอะมากขึ้น ด้วยอายุที่น้อยลงเรื่อยๆ ให้กำลังใจทุกๆ คนนะคะ
ถ้าเพื่อนๆ หรือคนไข้คนไหนสนใจอยากรู้รายละเอียดว่าเรารักษาที่ รพ. ไหนกับแพทย์คนไหนบ้าง อยากถามเพิ่มเติม ติดต่อมาได้เลย เรายินดีช่วยคะ ถ้าอยู่จังหวัดใกล้ๆ กันกับเรา ก็คงได้มาเลือก รพ. ที่นี่หรือมีแพทย์ที่ดีพร้อมที่จะช่วยเหลือคนไข้หลายคนมากคะ แต่เราว่าหมอใจดี คุณอาจจะว่าไม่ก็ได้ ขึ้นอยู่กับความเข้าใจ พอใจของแต่ละคนนะคะ ในที่นี้ไม่มีโฆษณาประกันหรือแพทย์อะไรทั้งสิ้นนะคะ ไม่มีการผิดใจกับหมอไหนทั้งสิ้นนะคะ เล่าให้ฟังเผื่อมีประโยชน์กับเพื่อนๆ ที่วางแผนการเงิน งาน สุขภาพ กับคนไข้และครอบครัวที่ต้องตัดสินใจ
เราขอขอบคุณทีมแพทย์ พยาบาล เจ้าหน้าที่ทุกคนที่ช่วยเหลือเราให้ผ่านช่วงเวลาการรักษาโรคไปด้วยดี ขอบคุณคะ
วันนี้คนไข้ HNP L5-S1 Microdiscectomy ต้องขอลาไปก่อน ขอบคุณสำหรับการติดตามและพบกันใน EP ต่อไป สวัสดีคะ
Diary for Herniated Nucleus Pulposus (HNP) บันทึกการรักษาของคนไข้โรคหมอนรองกระดูกสันหลังกดทับเส้นประสาท EP3
HNP จะมีอาการปวดเส้นประสารทแบบอยู่ลึกๆ ในกล้ามเนื้อ ลองจินตนาการเวลาเราไปวิ่งนานๆ หรือเดินมากๆ เราจะปวดขา ปวดน่อง แบบว่าปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ แต่ HNP มันจะอยู่ลึกๆ แบบว่าให้หมอนวดไทยกดเส้นลึกเท่าไรก็ไม่โดนสักที นั่นละ และอาการปวดที่ขาจะมีตำแหน่งต่างกันไป แล้วแต่ว่าคนไข้มี disc ปล้นออกมาตำแหน่งไหน ความรู้ทั่วไป Lumbar spine มี L1-L5 ถึง S1 รายละเอียดอ่านจาก lecture กันได้เลยคะ
Chiropractic การนวดจัดกระดูก เราก็ทำมาแล้ว โชคดีที่เมืองที่เราอยู่มีแพทย์ไทยผู้เชี่ยวชาญทางด้านนี้ (เขา claim ตัวเองว่าอย่างนั้นนะ) หลายๆ คนที่เป็นทั้ง HNP, Piriformis, Office Syndrom, ปวดคอ ปวดไหล่และปวดกล้ามเนื้ออีกหลายที่ แพทย์ไทยก็ช่วยรักษาแก้อาการให้ จนดีขึ้นมาก หรือบางคนบอกว่าหาย แต่ส่วนตัวเราคิดว่าโรคทั้งหลายนี้เกิดจาก life style เดิมๆ มันก็จะอาการดีขึ้นสักพัก แล้วมาเป็นอีก ทางที่ดีก็ปรับพฤติกรรม ยืดกล้ามเนื้อ ออกกำลังกาย อะไรกันไป น่าจะช่วยแบบ long term ได้มากกว่า
เราไปหาแพทย์ไทยด้วยความหวัง (เพราะตอนนั้นจิตใจยังไม่ยอมรับความจริงว่า HNP case ของเราหนักมาก disc มันปลิ้นออกมาก้อนโตเกินเยียวยาด้วยธรรมชาติ) แพทย์ไทยจะขอดู film X-Ray (เขามีความรู้นะ ไม่ใช่คลำๆ แล้วคิดไปเอง) แล้วให้คนไข้นอนคว่ำ แล้วก็จะดึงกระดูกสันหลังเราเป็นจังหวะๆ บรรยายไม่ถูก แพทย์ไทยบอกว่าเว้นการรักษาสัก 1 อาทิตย์ แล้วมาทำซ้ำสัก 3 ก็หาย จะบอกว่าคนไข้ของ clinic เยอะมากนะคะ ต้องจอง queue กันเป็นอาทิตย์ล่วงหน้า เราขออวยพรให้คนไข้คนอื่นๆ รักษาหายดี แต่ใครที่ลองมาแล้วยังไม่ดีขึ้น หรือเชื่อในแพทย์ปัจจุบัน + technology มากกว่าก็ตามอ่าน case ของเราต่อไปเลยคะ
จะเล่าให้ฟังเป็นขั้นตอนไปเรื่อยๆ นะคะ
1. HNP คืออะไร: โรคหมอนรองกระดูกสันหลังส่วนเอวเคลื่อน กดทับรากประสาท (HERNIATED NUCLEUS PULPOSUS หรือ HNP) เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเสื่อมสภาพของกระดูกสันหลัง annulus fibrosus ที่ฉีกขาด จะทำให้ nucleus pulposus เคลื่อนออกมาตามรอยแตก และกดทับรากประสาทที่ทอดผ่านหรือทำให้เกิดการอักเสบของรากประสาทอย่างรุนแรง
2. การรักษาหลักๆ 3 วิธีการ;
1) Conservative treatment เราขอสรุปว่ามันคือการรักษาตามอาการ (เหมือนเวลาเราเป็นหวัดแล้วแพทย์ก็จะบอกว่า ให้กินยา นอนพักและดื่มน้ำมากๆ อะไรประมาณนั้น) ตามสูตรแพทย์จะสั่งให้คนไข้หยุดงาน นอนพัก (bed rest) นอนราบกับพื้น นอนนิ่งๆ เลยคะ พักกี่สัปดาห์ก็ขึ้นกับอาการหนักหนากันมากแค่ไหน แต่ละคนไม่เหมือนกัน Orphenadrine+ paracetamol, Arcoxia (2 อันนี้แก้ปวด) Vit B 1 6 12 (บำรุงปลายประสาท) กินหลังอาหาร 3 ครั้ง, Gabapentin กินก่อนนอน ง่วงดีเราชอบ ช่วยให้หลับยาวลืมความเจ็บ พักฟื้นใจไปด้วยในตัว, ยาก็มีหลายอย่างแล้วแต่แพทย์ แล้วแต่อาการนะคะ
2) EDSI (Epidural Steroid Injection) การฉีดยา steroid เข้าช่องไขสันหลัง, มันไม่ได้น่ากลัว ไม่ได้เจ็บขนาดนั้น หมอ 4 lectured ให้ฟังว่า วิธีนี้จะช่วยลดอาการปวดจากรากประสาท Sciatica ช่วยให้คนไข้ใช้ชีวิตประจำวันได้ในระยะหลายเดือนหรือเป็นปี แต่ case ของเราฉีดยาไปครั้งแรก รู้สึกปวดขาน้อยลง เริ่มเดินอยู่ในห้องที่ admit อยู่ใน ward ได้บ้าง ระหว่างนี้หมอ 4 ส่งเราไปทำกายภาพบำบัดเพื่อสร้างกล้ามเนื้อหลังให้แข็งแรง เพื่อให้ร่างกายเรารักษาตัวเองได้ แต่เรารู้สึกดีอยู่ได้แค่ 4 วันก็กลับมาเจ็บอีก, แต่หมอ 4 ให้เรากลับไปทำงานเพราะเราปรึกษาว่าวันลาป่วย ลาพักของเรากำลังจะหมอแล้ว (เรานอนรักษาตัวที่บ้าน + admit ใน รพ. มาเกือบ 2 เดือนแล้วคะ ความเครียดของคนไข้ไม่ได้มีแค่รักษาโรคนะคะ แต่ต้องจัดการเรื่องอนาคตการงาน การเงินด้วย) เรานั่งทำงานใน office แบบนั่งๆ ลุกๆ อยู่ไม่สุขเพราะปวดหลัง ปวดขามาก พักกลางวันต้องหาที่นอนบรรเทาอาการ ระหว่านี้มีการไปขอหมอให้ฉีด pain killer แก้ปวดให้ด้วย มันช่วยได้นิดหน่อย นิดหน่อยมากๆ ผ่านไป เราได้ฉีด EDSI shot ที่ 2 ภายใน 20 วัน (จริงๆ แล้วควรเว้นระยะนานกว่านี้ แต่เราบอกหมอว่าเราเริ่มจะเดินไม่ได้แล้ว ปวดจนก้าวขาไม่ออก) และผลออกมาก็คล้ายๆ เดิม เรายังปวดขามาก หมอ 4 เลยพูดถึงขั้นสุดท้ายคือ การผ่าตัด, จริงๆ แล้วเราอยากทำมาตั้งแต่แรก เพราะรู้อาการตัวเองดี และการที่เราไม่กลัว ไม่กังวลกับการผ่าตัด ก็น่าจะทำให้แพทย์พูดถึงเรื่องนี้ได้สบายขึ้นนะคะ
ลืมบอกไปคะ EDSI จริงๆแล้วทำใน OPD ก็ได้ หรือทำที่ clinic ของแพทย์ก็ได้ ถ้าเขามีอุปกรณ์ครบนะ แต่เราเลือก admit ในรพ. เพราะมีพยาบาลคอยดูอาการข้างเคียงดีว่าเรามาอยู่บ้านคนเดียว
3) Surgical treatment การผ่าตัด technology สมัยใหม่และความสามารถของแพทย์ทำให้คนไข้เจ็บน้อยลงด้วย MIS (Minima Invasive Surgery) หรือ case ของเราหมอ 4 เลือก Microdiscectomy, part นี้ตื่นเต้นที่สุด เราจะแยกไปเล่าในอีก EP คะ
เรานอนอ่าน lectures และสังเกตอาการตัวเอง ทำความเข้าใจกับมัน และใช้ในการคุยกับแพทย์ โดยเฉพาะหมอ 4 ที่เราจะเล่าต่อๆ ไป, เราได้ขออนุญาต อ.นพ. ต่อพงษ์ ผู้เขียน lecture มาแล้วคะ ว่าจะมาใช้เผยแพร่เป็นความรู้
1. โรคข้อต่อกระดูกสันหลังเสื่อม (DEGENERATIVE DISEASES OF THE SPINE) โดย ผศ.นพ.ต่อพงษ์ บุญมาประเสริฐ
2. Non Operative Treatment of lower Back Pain โดย ผศ.นพ.ต่อพงษ์ บุญมาประเสริฐ
ถ้า searched internet ก็เจอของคณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาลด้วย และยังมีอาจารย์อีกหลายๆ ท่านมา post ให้ความรู้ไว้คะ
http://www.siphhospital.com/th/news/article/share/381
https://med.mahidol.ac.th › default › files › public › pdf
www.si.mahidol.ac.th › e-pl › admin › article_files
ขอบคุณเพื่อนๆ ทุกคนที่ช่วยกัน share review นี้ออกไป เพื่อเป็นความรู้และกำลังใจ เราพบว่ามีคนรอบๆ ตัวเริ่มป่วยเป็นโรคนี้เยอะมากขึ้น ด้วยอายุที่น้อยลงเรื่อยๆ ให้กำลังใจทุกๆ คนนะคะ
ถ้าเพื่อนๆ หรือคนไข้คนไหนสนใจอยากรู้รายละเอียดว่าเรารักษาที่ รพ. ไหนกับแพทย์คนไหนบ้าง อยากถามเพิ่มเติม ติดต่อมาได้เลย เรายินดีช่วยคะ ถ้าอยู่จังหวัดใกล้ๆ กันกับเรา ก็คงได้มาเลือก รพ. ที่นี่หรือมีแพทย์ที่ดีพร้อมที่จะช่วยเหลือคนไข้หลายคนมากคะ แต่เราว่าหมอใจดี คุณอาจจะว่าไม่ก็ได้ ขึ้นอยู่กับความเข้าใจ พอใจของแต่ละคนนะคะ ในที่นี้ไม่มีโฆษณาประกันหรือแพทย์อะไรทั้งสิ้นนะคะ ไม่มีการผิดใจกับหมอไหนทั้งสิ้นนะคะ เล่าให้ฟังเผื่อมีประโยชน์กับเพื่อนๆ ที่วางแผนการเงิน งาน สุขภาพ กับคนไข้และครอบครัวที่ต้องตัดสินใจ
เราขอขอบคุณทีมแพทย์ พยาบาล เจ้าหน้าที่ทุกคนที่ช่วยเหลือเราให้ผ่านช่วงเวลาการรักษาโรคไปด้วยดี ขอบคุณคะ