ประวัติศาสตร์การต่อสู้ระหว่างมนุษย์กับเชื้อโรค และกลยุทธ์การป้องกันโรคร้ายด้วยการ ‘ล้างมือ’        
 
พี่หมอเพิ่งอ่านหนังสือ ประวัติศาสตร์การต่อสู้ระหว่างมนุษย์และเชื้อโรค โดย นพ.ชัชพล เกียรติขจรธาดา แล้วชอบมาก ในนั้นเค้าบอกว่า “จากสงครามแย่งชิงดินแดนจนมาถึงสงครามการค้า อีกหนึ่งสงครามที่มนุษย์อยากเอาชนะมากที่สุดก็คือ “สงครามเชื้อโรค” 
ในสมัยโบราณ เมื่อเกิดโรคภัยไข้เจ็บ มนุษย์ยังไม่รู้ว่าสาเหตุเกิดจากอะไร พอไม่เข้าใจ ก็ไม่รู้วิธีป้องกัน จึงได้แต่อยู่กับความหวาดกลัว และกราบไหว้เทพเจ้าให้แคล้วคลาดจากโรคร้าย
แต่เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนไป มีการใช้กล้องจุลทรรศน์ส่องจนเห็นสิ่งมีชีวิตบางอย่างที่เราไม่เคยเห็นมาก่อน มนุษย์จึงได้รู้จักสิ่งที่เรียกว่า “เชื้อโรค” หลังจากนั้น นักวิทยาศาสตร์ อย่าง หลุยส์ ปาสเตอร์ก็ค้นพบวิธีการฆ่าเชื้อจุลินทรีย์โดยการนำมาต้ม หรือที่เรียกว่า ‘พาสเจอไรซ์’ การแพทย์ตะวันตกจึงค่อยๆ เปลี่ยนไป จากที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานของความเชื่อและศรัทธา มาเป็นการแพทย์ที่ตั้งอยู่บนหลักวิทยาศาสตร์ จนนำไปสู่การค้นพบยาปฏิชีวนะ วัคซีน รวมไปถึงเซรุ่ม...”  
แต่ที่เกริ่นเล่ามาตั้งยาวนี้ จริงๆ พี่หมออยากบอกว่ามันมีวิธีเอาชนะโรคร้าย ด้วยวิธีง่ายๆ ประหยัด และไม่ซับซ้อนเลย นั่นก็คือ “การล้างมือ” นั่นเอง!!
เชื่อไหมครับ แค่เราล้างมืออย่างถูกวิธีเป็นเวลา 15 วินาที ก็สามารถลดเชื้อโรคที่จะเข้าสู่ร่างกายได้ถึง 90% แล้ว 
(ถ้าคนสมัยโบราณรู้เคล็ดลับเรื่องนี้ ก็คงไม่ต้องตายด้วยโรคระบาดมากมายก็ได้นะครับ)
 
โรคมากมายที่ติดต่อผ่าน “มือ”
· โรคติดเชื้อระบบทางเดินหายใจ เช่น หวัด วัณโรค ไข้หวัดใหญ่ โรคหัด รวมถึงโรคติดต่อรุนแรง เช่น โรคซาร์ส (SARS) โรคไข้หวัดนก ซึ่งนอกจากจะติดต่อผ่านการหายใจเอาเชื้อโรคเข้าไปแล้ว การไปสัมผัสกับสิ่งของ เครื่องใช้ หรือสารคัดหลั่งของผู้ป่วยหรือสัตว์ที่เป็นพาหะ เช่น น้ำมูก น้ำลาย เสมหะ เลือด ก็สามารถนำเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายได้เช่นกัน 
· โรคติดต่อระบบทางเดินอาหาร เช่น อุจจาระร่วง อหิวาตกโรค อาหารเป็นพิษ โรคตับอักเสบชนิดเอ โรคพยาธิชนิดต่างๆ ถ้าเอามือที่ปนเปื้อนเชื้อเหล่านั้นไปหยิบอาหารเข้าปาก ก็มีโอกาสติดเชื้อโรคได้ง่ายๆ 
· โรคที่ติดต่อจากการสัมผัส  เช่น โรคตาแดง โรคเชื้อรา แผลอักเสบที่ผิวหนัง หิด เริม การติดต่อเกิดจากมือไปสัมผัสแผล ฝี หนองแล้วมาสัมผัสกับส่วนต่างๆ ของร่างกายโดยตรง

เมื่อไรที่ควรล้างมือ
· ก่อนการเตรียม และปรุงอาหาร
· ก่อนรับประทานอาหาร
· หลังการขับถ่าย
· ก่อน และหลัง สัมผัสผู้ป่วย
· หลังเสร็จกิจกรรมที่ทำให้มือสกปรก

ป้องกันโรคง่ายๆ ด้วยวิธีการล้างมือให้สะอาด 7 ขั้นตอน 
1. ใช้ฝ่ามือถูกัน
2. ใช้ฝ่ามือข้างหนึ่ง ถูหลังมือและซอกนิ้วมือของอีกข้างหนึ่ง
3. ใช้ฝ่ามือถูฝ่ามือและซอกนิ้วมือ
4. ใช้หลังนิ้วมือถูฝ่ามือ
5. ถูนิ้วหัวแม่มือโดยรอบด้วยฝ่ามือ
6. ใช้ปลายนิ้วถูฝ่ามือ
7. ใช้ฝ่ามือถูรอบข้อมือ
***ทำทั้งหมดซ้ำอีก 5 ครั้ง สลับกันทั้ง 2 ข้าง***

อ้อ พี่หมอเสริมให้อีกนิดนะครับว่า การล้างมือด้วยสบู่และน้ำสะอาดก็เพียงพอแล้ว ไม่จำเป็นต้องใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีสารฆ่าเชื้อผสมอยู่ เพราะเชื้อแบคทีเรียที่ถูกชะล้างออกไป ไม่ได้เป็นสาเหตุของโรคทั้งหมด แต่แบคทีเรียดีๆ ที่เป็นประโยชน์กับร่างกายก็จะถูกล้างไปด้วย 
ช่วงนี้ที่ฝุ่น PM2.5 กลับมา นอกจากใส่หน้ากากอนามัยป้องกันฝุ่นแล้ว ก่อนหยิบจับอะไรเข้าปาก หรือว่ากลับมาถึงบ้านแล้ว การล้างมือให้สะอาดก็ช่วยลดอัตราเสี่ยงที่จะเป็นโรคได้ด้วยเหมือนกันนะครับ  

ด้วยรักและห่วงใยจากพี่หมอ ♥♥♥