“มือ” นับว่าเป็นอวัยวะที่สำคัญมากอวัยวะหนึ่ง ในแต่เราวันเราใช้มือทำสิ่งต่าง ๆ มากมาย หยิบจับสิ่งของ จับโน่นจับนี่สารพัด ทำให้มือเป็นอวัยวะที่ต้องสัมผัสสิ่งต่าง ๆ รอบ ๆ ตัวของเราอยู่บ่อยครั้ง ดังนั้นมือจึงเป็นอวัยวะที่สามารถนำเชื้อโรคไปสู่ที่ต่าง ๆ ได้ ไม่ว่านำมาสู่เจ้าของมือเองหรือนำจากเจ้าของมือออกไปสู่คนอื่น ๆ โรคติดเชื้อหลายๆ โรคที่แพร่กระจายทางการสัมผัสเช่น โรคไข้หวัด โรคไข้หวัดใหญ่ โรคตาแดง หรือแม้แต่โรคมือ เท้า ปาก ที่พึ่งมีข่าวการแพร่กระจายเมื่อต้นปีที่ผ่านมาก็แพร่กระจายไปจากการที่เราไม่ล้างมือหรือล้างมือแต่ยังไม่ถูกวิธี จึงไม่น่าแปลกใจเลยว่าในทางการแพทย์ถึงได้แน่นำให้ผู้ป่วยหรือผู้ดูแลผู้ป่วยโรคเหล่านี้ล้างมือบ่อย ๆ อย่างถูกวิธี
จากที่ได้กล่าวมาจะเห็นว่ามือเป็นปราการด่านสำคัญในการป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค ทางสหประชาชาติ (United Nations) ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญนี้ถึงขนาดได้มีการจัดให้วันที่ 15 ตุลาคม ของทุกปีเป็นวันล้างมือโลก (Global hand washing day) เพื่อรณรงค์ให้ทั่วโลกตระหนักถึงความสำคัญของการล้างมือ ล้างให้สะอาด ล้างให้บ่อย และล้างให้ถูกวิธีถูกขั้นตอน มีการศึกษามาชัดเจนหลายการศึกษาเช่นที่ในประเทศอเมริกา ว่าการล้างมือที่ถูกต้องนานอย่างน้อย 15 วินาทีจะสามารถลดการติดเชื้อลงได้ถึงร้อยละ 90
การล้างมือนั้นมีหลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นการล้างมือด้วยน้ำสะอาดกับสบู่ การล้างมือด้วยน้ำสะอาดกับน้ำยาฆ่าเชื้อ การล้างมือด้วยแอลกอฮอล์เจล และการล้างมือด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อเพื่อการผ่าตัด ในที่นี้คงจะเน้นที่การล้างมือด้วยสบู่หรือน้ำยาฆ่าเชื้อปกติกับน้ำสะอาดและการล้างมือด้วยแอลกอฮอล์เจล แต่ก่อนอื่นใดเราควรทราบว่าเมื่อไหร่ควรล้างมือ เราควรล้างมือทุกครั้งเมื่อ เราออกจากทำกิจกรรมในห้องน้ำ, ก่อนและหลังสัมผัสผู้ป่วย, หลังสัมผัสกับสัตว์เลี้ยง, หลังสัมผัสอุปกรณ์หรือสิ่งแวดล้อมรอบตัวผู้ป่วย เช่น โต๊ะ เตียง เป็นต้น นอกจากนี้เราควรล้างมือทุกครั้งหากเห็นว่ามือปนเปื้อนสิ่งสกปรกหรือสารคัดหลั่งจากร่างกายคนไข้ ไม่ว่าจะเป็น น้ำลาย เสมหะ ปัสสาวะหรือว่าอุจจาระ ขั้นตอนการล้างมือนั้นทำด้วยวิธี 6 ขั้นตอนเหมือนกันไม่ว่าจะล้างมือด้วยน้ำกับสบู่ น้ำกับน้ำยาฆ่าเชื้อหรือว่าล้างด้วยแอลกอฮอล์เจลแต่จะต้องล้างมือนานอย่างน้อย 15 วินาที ขั้นตอนการล้างมือที่ถูกต้องควรทำดังนี้
- หากเป็นการล้างมือด้วยน้ำสะอาดกับสบู่หรือว่าน้ำยาฆ่าเชื้อก็เริ่มจากล้างให้มือชุ่มด้วยน้ำสะอาดก่อนจากนั้นค่อยใช้สบู่หรือน้ำยาฆ่าเชื้อถูให้ทั่วมือ แต่หากเป็นแอลกอฮอล์เจลก็ให้กดให้ได้น้ำยาลงบนฝ่ามือประมาณ 2-3 กด ให้น้ำยาถูได้ทั่วทั้งมือ
- 6 ขั้นตอนของการทำความสะอาดมือคือ ให้เอาฝ่ามือถูกันสองข้างรวมทั้งง่ามนิ้วมือ, เอาฝ่ามือถูไปที่ด้านหลังมือสลับกันสองข้างรวมทั้งง่ามนิ้วมือ, เอานิ้วของทั้งสองมือเกี่ยวกันถูที่นิ้วและข้อนิ้วต่าง ๆ , ถูรอบนิ้วหัวแม่มือทั้งสองข้าง, เอาปลายนิ้วมือถูลงที่ฝ่ามือตรงเส้นลายนิ้วมือทั้งสองข้างสลับกัน และสุดท้ายคือถูรอบข้อมือ ดังรูป
- ส่วนขั้นตอนที่ 3 คือหลังจากล้างมือแล้ว จนเสร็จถ้าเป็นแอลกอฮอล์เจลก็ต้องปลอดให้แห้งก่อนจะไปหยิบจับสิ่งต่าง ๆ ต่อไป ถ้าเป็นล้างน้ำก็ต้องใช้ผ้าสะอาดหรือกระดาษชำระที่สะอาดมาเช็ดมือให้แห้งและนำกระดาษหรือผ้านั้นไปปิดวาวน้ำมือที่สะอาดแล้วจะได้ไม่ไปปนเปื้อนอีก
หากเรารู้จักดูแลตัวเองโดยวิธีการล้างมือบ่อย ๆ ด้วยวิธีการที่ถูกต้องเราก็จะห่างไกลโรคติดต่อที่ติดต่อโดยการสัมผัสได้ ยิ่งไปกว่านั้นเรายังเป็นผู้ยับยั้งการแพร่กระจายของเชื้อโรคไปสู่คนอื่น ๆ ด้วย แต่ว่าไม่เพียงแต่การล้างมือเท่านั้น การกินอยู่อย่างถูกต้องไม่มากไป ไม่น้อยไป รู้จักพอดีหรือพอเพียง ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ไปพบแพทย์เท่าที่จำเป็น รับการฉีดวัคซีนป้องกันโรค จะทำให้เราร่างกายแข็งแรง เพราะว่า “สุขภาพดีไม่มีขาย ถ้าอยากได้ต้องสร้างเองครับ”
รู้สักนิด ชีวิตดีขึ้น "ล้างมือก่อนจับ หยิบสัมผัสปลอดภัย"
จากที่ได้กล่าวมาจะเห็นว่ามือเป็นปราการด่านสำคัญในการป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค ทางสหประชาชาติ (United Nations) ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญนี้ถึงขนาดได้มีการจัดให้วันที่ 15 ตุลาคม ของทุกปีเป็นวันล้างมือโลก (Global hand washing day) เพื่อรณรงค์ให้ทั่วโลกตระหนักถึงความสำคัญของการล้างมือ ล้างให้สะอาด ล้างให้บ่อย และล้างให้ถูกวิธีถูกขั้นตอน มีการศึกษามาชัดเจนหลายการศึกษาเช่นที่ในประเทศอเมริกา ว่าการล้างมือที่ถูกต้องนานอย่างน้อย 15 วินาทีจะสามารถลดการติดเชื้อลงได้ถึงร้อยละ 90
การล้างมือนั้นมีหลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นการล้างมือด้วยน้ำสะอาดกับสบู่ การล้างมือด้วยน้ำสะอาดกับน้ำยาฆ่าเชื้อ การล้างมือด้วยแอลกอฮอล์เจล และการล้างมือด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อเพื่อการผ่าตัด ในที่นี้คงจะเน้นที่การล้างมือด้วยสบู่หรือน้ำยาฆ่าเชื้อปกติกับน้ำสะอาดและการล้างมือด้วยแอลกอฮอล์เจล แต่ก่อนอื่นใดเราควรทราบว่าเมื่อไหร่ควรล้างมือ เราควรล้างมือทุกครั้งเมื่อ เราออกจากทำกิจกรรมในห้องน้ำ, ก่อนและหลังสัมผัสผู้ป่วย, หลังสัมผัสกับสัตว์เลี้ยง, หลังสัมผัสอุปกรณ์หรือสิ่งแวดล้อมรอบตัวผู้ป่วย เช่น โต๊ะ เตียง เป็นต้น นอกจากนี้เราควรล้างมือทุกครั้งหากเห็นว่ามือปนเปื้อนสิ่งสกปรกหรือสารคัดหลั่งจากร่างกายคนไข้ ไม่ว่าจะเป็น น้ำลาย เสมหะ ปัสสาวะหรือว่าอุจจาระ ขั้นตอนการล้างมือนั้นทำด้วยวิธี 6 ขั้นตอนเหมือนกันไม่ว่าจะล้างมือด้วยน้ำกับสบู่ น้ำกับน้ำยาฆ่าเชื้อหรือว่าล้างด้วยแอลกอฮอล์เจลแต่จะต้องล้างมือนานอย่างน้อย 15 วินาที ขั้นตอนการล้างมือที่ถูกต้องควรทำดังนี้
- หากเป็นการล้างมือด้วยน้ำสะอาดกับสบู่หรือว่าน้ำยาฆ่าเชื้อก็เริ่มจากล้างให้มือชุ่มด้วยน้ำสะอาดก่อนจากนั้นค่อยใช้สบู่หรือน้ำยาฆ่าเชื้อถูให้ทั่วมือ แต่หากเป็นแอลกอฮอล์เจลก็ให้กดให้ได้น้ำยาลงบนฝ่ามือประมาณ 2-3 กด ให้น้ำยาถูได้ทั่วทั้งมือ
- 6 ขั้นตอนของการทำความสะอาดมือคือ ให้เอาฝ่ามือถูกันสองข้างรวมทั้งง่ามนิ้วมือ, เอาฝ่ามือถูไปที่ด้านหลังมือสลับกันสองข้างรวมทั้งง่ามนิ้วมือ, เอานิ้วของทั้งสองมือเกี่ยวกันถูที่นิ้วและข้อนิ้วต่าง ๆ , ถูรอบนิ้วหัวแม่มือทั้งสองข้าง, เอาปลายนิ้วมือถูลงที่ฝ่ามือตรงเส้นลายนิ้วมือทั้งสองข้างสลับกัน และสุดท้ายคือถูรอบข้อมือ ดังรูป
หากเรารู้จักดูแลตัวเองโดยวิธีการล้างมือบ่อย ๆ ด้วยวิธีการที่ถูกต้องเราก็จะห่างไกลโรคติดต่อที่ติดต่อโดยการสัมผัสได้ ยิ่งไปกว่านั้นเรายังเป็นผู้ยับยั้งการแพร่กระจายของเชื้อโรคไปสู่คนอื่น ๆ ด้วย แต่ว่าไม่เพียงแต่การล้างมือเท่านั้น การกินอยู่อย่างถูกต้องไม่มากไป ไม่น้อยไป รู้จักพอดีหรือพอเพียง ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ไปพบแพทย์เท่าที่จำเป็น รับการฉีดวัคซีนป้องกันโรค จะทำให้เราร่างกายแข็งแรง เพราะว่า “สุขภาพดีไม่มีขาย ถ้าอยากได้ต้องสร้างเองครับ”