ไทยสยามเราทำสนธิสัญญากับฝรั่งเศส จำต้องยกดินแดนลาวล้านช้างฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงให้ฝรั่งเศสในปี ๒๔๓๖ เท่านั้นยังไม่พอ ฝรั่งเศสยังยึดเมืองจันทบุรีไว้เป็นประกันถึง ๑๑ ปีเศษ ทั้งๆที่ ไทยสยามเราก็ทำตามข้อตกลงครบถ้วน จนในที่สุด ไทยสยามเราก็ไม่มีทางเลือกอื่น ไทยสยามเราจำต้องเอาดินแดนประเทศราชบางส่วนทางฝั่งขวาแม่น้ำโขงเช่น ดินแดนน่านบางส่วน ไชยะบุรี, ปากลาย, บ่อแตน และ เมืองจำปาศักดิ์ ทางภาคอีสาน ไปแลกเมืองจันทบุรีคืนมาจากฝรั่งเศส เมื่อฝรั่งเศสถอนทหาร ถอนกำลังออกไปจากจังหวัดจันทบุรีแล้ว แทนที่จะจบลง กลับไปยึดเมืองตราดและเมืองปัจจันตคีรีเขตรไว้อีก ๒ ปีกว่าๆ จนไทยสยามต้องทำสนธิสัญญากับฝรั่งเศสอีกครั้งเพื่อแลกตราดกับปัจจันตคีรีเขตรคืนมา โดยไทยสยามจำต้องสละยกเมืองเขมร ๓ หัวเมืองที่เหลือ คือ เมืองพระตะบอง, เมืองศรีโสภณ, และเมืองเสียมราฐ หรือ เสียมเรียบ เป็นการแลกเปลี่ยน ฝรั่งเศสยกเมืองตราดให้อยู่ในอ้อมกอดของไทยสยามอีกครั้งหนึ่ง คงไว้แต่เมืองปัจจันตคีรีเขตร หรือเกาะกง (ที่ปัจจุบันอยู่ในอธิปไตยของกัมพูชา) ไม่คืนให้ไทยสยาม ทั้งๆที่มีแต่คนไทยทั้งสิ้นในเวลานั้น คำถามคือ
๑. ทำไมฝรั่งเศสไม่คืนเมืองปัจจันตคีรีเขตร หรือ เกาะกง ให้อยู่ในอ้อมกอดของไทยสยามมาพร้อมๆกับเมืองตราด? (คืนแต่อำเภอคลองใหญ่มาให้อำเภอเดียว)
๒.เมื่อเมืองปัจจันตคีรีเขตรกลายเป็นเมืองที่อยู่ในบำรุงของฝรั่งเศสแล้ว คนไทยในเมืองนี้อพยพมาในพระราชอาณาเขตไทยสยาม เพราะไม่ปรารถนาอยู่ใต้ร่มธงฝรั่งเศส พวกเขาหล่านี้ ได้รับการดูแล และยังได้เป็นคนไทยปกติ มีสิทธิเท่าเทียม เหมือนคนไทยทุกๆคนที่อยู่ในพระราชอาณาเขตไทย จากรัฐบาลไทยสยาม หรือไม่?
๓. ทำไมไทยสยามไม่หาทางเอาเมืองปัจจันตคีรีเขตรคืนมาจากฝรั่งเศสเหมือนกับจันทบุรี และตราด?
๔. ตอนที่ไทยสยามเราได้รับเมืองตราดคืนมา ทำไมฝรั่งเศสแถมเมือง "ด่านซ้าย" คืนให้ไทยสยามมาพร้อมกับตราด?