ยังมีเมืองหนึ่งนั้น................กุมกาม
ก้านกุ่งรุ่งเรืองงาม...............เรื่อฟ้า
ตั้งอยู่จวบถึงยาม.................ปิงเปลี่ยน ทางเนอ
เหลือตำนานฝากหล้า...........ฝากไว้ใจจำ
                             (เวียงกุมกาม, น.414)

สวัสดีชาวพันทิป และทุกคนที่ผ่านเข้ามาในกระทู้นี้นะคะ
อ่านโคลงข้างบนแล้วคงพอเดาได้ใช่มั้ยคะว่ากระทู้นี้จะพาเที่ยวที่ไหน?
ถูกต้องค่ะ จขกท. จะพาไป “เวียงกุมกาม” นครโบราณที่ครั้งหนึ่งจมอยู่ใต้น้ำ!
การเที่ยวครั้งนี้จะเป็นทริป ตามรอยนวนิยายในดวงใจ (จขกท.)
แว่วมาว่ากำลังจะเป็นละครที่พี่หมื่นโป๊บ จะแสดงด้วย เลยไม่พลาดที่จะพาไปดูว่าในเวียงนี้มีอ๊ะหยังพ่อง...
แต่ต้องขอออกตัวก่อนว่า เป็นทริปรีวิวที่รูปไม่สวยนะคะ
ใช้กล้องไอโฟน + แอป Light Room แต่เสียดายถ้าจะไปเที่ยวเฉยๆ เลยมาเขียนกระทู้เผื่อใครสนค่ะ
เอาเป็นว่า เป็นกระทู้ลูกครึ่ง รีวิวหนังสือและสถานที่ท่องเที่ยวแล้วกันนะคะ
ถ้าพร้อมแล้วไปกันเลย…


เวียงกุมกาม ตั้งอยู่ที่ ต.ท่าวังตาล อ.สารภี ห่างจากตัวเมือง 5 กิโลเมตร เองค่ะ
เวียงกุมกาม คือเมืองที่สร้างขึ้นและรุ่งเรืองในสมัยพระยาเม็งราย หรือ พระยามังราย
มหาราชผู้เป็นปฐมกษัตริย์แห่งอาณาจักรล้านนา ทรงรวมเมืองน้อยใหญ่ในแถบนั้นให้เป็นปึกแผ่น
อีกยังเป็นผู้สร้างนพบุรีศรีนครพิงค์ หรือเชียงใหม่ด้วยค่ะ
อาจกล่าวว่า เวียงกุมกาม เป็นเมืองหลวงแห่งแรกของอาณาจักรล้านนาก็ว่าได้
ส่วนคำว่า เวียงกุมกาม ไม่ได้หมายถึง กาม ในความหมายของ กามารมณ์ นะคะ
แต่ กุม หมายถึงรักษา ส่วน กาม มาจาก กามะ-คามะ ที่แปลว่าเมืองค่ะ
...เวียงกุมกามเคยรุ่งเรือง แต่เมื่อแม่น้ำปิงเปลี่ยนทิศทาง
เมืองแห่งนี้จึงจมใต้บาดาลและถูกทับถมด้วยตะกอนทรายหลายร้อยปี
ก่อนจะปรากฏเผยโฉมอีกครั้ง เมื่อปี 2527


เมื่อมาถึงเวียงกุมกาม สถานที่แรกที่ต้องแวะก็คือ ศูนย์ข้อมูลการท่องเที่ยวค่ะ
มีการจัดแสดงข้อมูลนิทรรศการ และมีรถม้าและรถรางให้บริการนักท่องเที่ยว  (ไม่ได้ถ่ายพื้นที่ด้านหน้ามา ขออภัยนะคะ)
รถม้า ราคา 300 บาท รถราง 400 บาท พร้อมการบรรยาย
จขกท.  เลยเข้าไปเฉพาะในโซนนิทรรศการก่อน
ซึ่งบอกเลยว่าไม่ควรพลาด ดีและทันสมัยมากๆค่ะ เข้าชมฟรี
แถมยังมีน้องเจ้าหน้าที่พาเดินชมและบรรยายด้วยรอยยิ้มสดใส
แต่เก็บภาพมานิดหน่อยค่ะ ฟังเพลิน ลืมถ่ายรูปเลย


ภายในห้องนิทรรศการ
-    จะมีโซนวิดีโอพระราชประวัติพ่อขุนเม็งราย หรือ พระยามังราย ชมผ่านจอขนาดใหญ่  ทำกราฟฟิกและเสียงพากย์ได้ดีเลยค่ะ (แอร์ก็เย็นฉ่ำ)
-    โซนอื่นๆ จะเป็นข้อมูลและโบราณวัตถุ อันนี้ก็ดีค่ะ นำชิ้นส่วนจริงและจำลองมาให้ชม
-    และโซนนี้ค่ะ ใช้เทคโนโลยี AR (ถ้าเรียกไม่ผิด) มานำเสนอเจดีย์จริงก่อนการพังทลายลงค่ะ แค่หยิบแผ่นสีขาวไปจ่อหน้าจอ ก็จะปรากฏภาพเหมือนจริงในมือของเรา เยี่ยมไปเลย!  




แต่น่าเสียดายมากนค่ะ นักท่องเที่ยวน้อยมากเลย ตอนนั้นมีเราคนเดียว ไม่กล้าจะอ้อยอิ่งเดินอ่านนาน เกรงใจน้องค่ะ 555555
หากสนใจเข้าเยี่ยมชมเป็นคณะ หรือสอบถามข้อมูลเพิ่ม ติดต่อได้ที่... https://web.facebook.com/WiangkumkamInformationCenter/ ค่ะ

หลังออกมาจากศูนย์ข้อมูล เราลังเลอยู่ว่าทำยังไง มาคนเดียว จะนั่งรถรางหรือรถม้า
เลยขี่รถออกไปก่อน กะว่าจะกดตังค์ (ไม่ได้พกเงินสด เพราะคิดว่าจะเช่าจักรยาน ซึ่งไม่มีแล้วนะคะตอนนี้ ฮ่าๆๆๆ)
พอแว้นมอ'ไซค์เลยไปตามถนนซุปเปอร์ไฮเวย์ ก็เห็นทางเข้าเวียงกุมกามอีกทางนึงค่ะ
เลยเพิ่ง GET ณ ตอนนั้นว่า อ๋อ! เวียงกุมกามอยู่ในหมู่บ้านเลยนี่นา มอ’ไซค์น่าจะมุดๆๆเที่ยวได้
ก็ลุยเลยค่ะ ไม่เปิดแมพฯ ด้วย เซนส์ล้วนๆ 55555 ลุย!!!



โบราณสถานจุดแรกที่ขี่รถไป มองป้ายไป จนเจอที่แรกก็คือ “วัดช้างค้ำ” หรือ “วัดกานโถม” นั่นเอง





ไหว้สา พ่อขุนมังราย ปฐมกษัตริย์แห่งล้านนา


วัดแห่งนี้ปรากฏในนวนิยายด้วยค่ะ
กานโถม คือชื่อช่างผู้สร้างวัดและพระพุทธรูป
ซึ่งกานโถมเป็นตัวละครที่หลงรักนางพายโค
ราชเทวีอีกหนึ่งพระองค์ของพระยามังราย
อุ๊บส์ ขอไม่บอกว่าเรื่องราวเป็นยังไงต่อนะคะ

“ฝีมือมีเท่าใด กามโถมจิ่งรังสรรค์สรรพการให้นางเท่านั้น
อารามในเวียงกุมกาม กับเชียงแสนจึงทิ้งร่องรอยความวิจิตร” (น.202)


หลังจากไปวัดกานโถมแล้ว
ก็มาต่อที่  "วัดธาตุขาว" ค่ะ
เป็นฉากและสถานที่สำคัญในนวนิยายเรื่องนี้ด้วย



สำหรับที่มาจริงๆ นั้น
ไม่ปรากฏการกล่าวอ้างอิงถึงประวัติของวัดนี้ว่าก่อสร้างขึ้นเมื่อใด
แต่เข้าใจว่าสภาพความเป็นวัดคงเกิดขึ้นแล้วในสมัยเวียงกุมกาม
และดำรงอยู่ร่วมสมัยล้านนาเรื่อยมา ที่เรียกกันว่าวัดธาตุขาว
ก็เนื่องมาจากแต่เดิมเจดีย์ยังคงปรากฏผิวฉาบปูนสีขาว (ธาตุ หรือ กู่ เป็นคำเรียกขาน
ในท้องถิ่นล้านนา หมายถึง เจดีย์) ลักษณะพิเศษทางด้านการก่อสร้าง
พบการทำ(ฐาน)มณฑปหรือแท่นแก้วชุกชี ที่สร้างอยู่ตรงกลางอาคารใกล้เคียง
ทางด้านใต้พระเจดีย์ (อันนี้ข้อมูลเพิ่มเติมจาก http://www.wiangkumkam.com )


ในเนื้อหาจากนวนิยาย วัดนี้เป็นวัดที่นางอั้วเวียงชัย หรือ
พระมหาเทวีได้บวชเป็นแม่ชี และปฏิบัติธรรมที่นี่ค่ะ

“บางคราในวันศิลหลวง นางพายโคไปไหว้สาอดีตมหาเทวี
ณ วัดธาตุขาว แม่ขาวรับรองด้วยท่าทีสงบ เย็น...” (น.202)


นี่คือรถม้าที่พูดถึงในต้นกระทู้นะคะ ค่าบริการเที่ยวละ 300 บาทค่ะ
***ถ้านั่งรถม้าและรถราง จะดีไปอีกแบบนะคะ ชาวบ้านเป็นไกด์ท้องถิ่นเอง
จริงๆ เคยนั่งรถรางแล้ว เมื่อปี 57 กับคณะ แต่หนนี้ขี้เกียจไปกดเงินแล้ววนเข้ามาใหม่ 55555***

เดินทางกันต่อเลยเน้อ
สถานีต่อไปคือ "กู่คำ วัดเจดีย์เหลี่ยม" เจ้า




วัดกู่คำ หรือวัดเจดีย์เหลี่ยม เป็นวัดที่พญามังรายทรงให้ขุดคูเมืองทั้ง ๔ ด้าน
แล้วนำดินที่ขุดได้มาทำเป็นอิฐประกอบกับการใช้ศิลาแลงเพื่อก่อเจดีย์
ลักษณะเจดีย์เป็นเจดีย์กลวงสี่เหลี่ยมข้างในเจดีย์มีทางเข้าออกได้
มีพระพุทธรูปประดับด้านละ ๑๕ องค์ แต่ละด้านมีซุ้มพระชั้นละ ๓ องค์       
มี ๕ ชั้น รวมทั้งองค์เจดีย์มีพระพุทธรูป ๖๐ องค์
วัดนี้สร้างขึ้นเพื่อบรรจุอัฐมเหสีพระองค์หนึ่งที่สิ้นชีวิตที่เวียงกุมกาม
....ประวัตินี้ปรากฏในนวนิยายด้วยค่ะ


“มหาเทวีแห่งเจ้าพระยามังราย ดับขันธ์ในวันศีลหลวง
อัฐิแห่งนางลุล่วงถึงวันนี้ยังอยู่ที่ “กู่คำ วัดเจดีย์เหลี่ยม”...” (น.204)

****แต่มีเกร็ดเล็กๆ ที่แตกต่างและน่าสนใจ แต่ไม่รู้จริงมั้ยนะคะ จขกท. ไม่ได้ลอง หุหุ


“แม้ “กู่คำ” นางใดระกำในรัก มักจะไปบอกกล่าว
เล่ากันว่านางจะอำนวยพรให้มิให้ชอกช้ำเหลือหลายเช่นนาง...” (น.205)  


น้องมกร บันไดโบสถ์ วัดกู่คำ หน้าตาน่ารักเชียวค่ะ

สำหรับโบราณสถานในเวียงกุมกาม ที่ปรากฏในนวนิยายมีเพียงเท่านี้ค่ะ
ถ้าตามรอยนิยายจริงๆ ต้องไปอีก 2 ที่ค่ะ คืออนุสาวรีย์ 3 กษัตริย์ และ กาดเชียงใหม่ ในตัวเมือง
เพราะ อนุสาวรีย์ 3 กษัตริย์บอกเล่าเรื่องราวกรณียกิจของกษัตริย์ล้านนา 3 พระองค์
ที่ทรงร่วมสัจจะสาบานต่อกันในการสร้างบ้านแปงเมือง
ส่วนกาดเชียงใหม่นั้น คือ จุดที่เชื่อกันว่าเกิดขึ้นพร้อมเมืองเชียงใหม่
และเป็นสถานที่ที่พระยามังราย สวรรคตด้วย อสนีบาต (ฟ้าผ่า) นั่นเองค่ะ
อันนี้ จขกท. ไม่ได้พาไปนะ ใครไปแล้วก็ถ่ายรูปมาฝากด้วย...


แต่ แต่ แต่ อย่าเพิ่งปิดกระทู้ไป...
สถานที่ในนิยายหมดแล้ว แต่ในเวียงกุมกามจริงๆ ยังไม่หมด
เพราะยังมีจุดอื่นๆ อีกหลายจุด
ที่ไม่ปรากฏในนิยาย ไปกันเลยค่ะ LET'S GO!



วัดกู่ป่าด้อม


อันนี้นักท่องเที่ยวจีนนั่งรถราง ชมเวียงกุมกามค่ะ

                                                                                                                     

วัดปู่เปี้ยค่ะ
เสียดายไม่ได้เดินลงไปดูใกล้ๆ  สักจุดเลย



วัดพระเจ้าองค์ดำ



วัดหนานช้าง


วัดธาตุน้อย


*** อย่างที่บอกค่ะ เวียงกุมกามมีจุดโบราณสถานหลายจุด กระจายกันอยู่ นอกจากในนิยายแล้ว
ก็ไม่ได้เช็คข้อมูลเพิ่ม เลยไม่ได้ไป  วัดอีค่างวัดหัวหนอง วัดไม้ซ้ง วัดโบสถ์ วัดกู่อ้ายสี วัดกู่อ้ายหลาน
วัดกู่ไม้  วัดกู่จ๊อกป๊อก วัดกู่มะเกลือ วัดกุมกาม  เพราะฉะนั้น ถ้าอยากเก็บให้ครบ นั่งรถราง หรือ รถม้า จะเหมาะที่สุดค่ะ


เชียงใหม่ไม่ได้มีดีแค่ ดอย นิมมาน ร้านกาแฟ
แต่เชียงใหม่ คือเมืองที่ยังมีร่องรอยของ “เมืองโบราณ” ที่สมบูรณ์มาก
แม้ผ่านเวลามาหลายร้อยปี
ไม่เฉพาะที่เวียงกุมกาม วัดเจ็ดยอด เจดีย์หลวง ฯลฯ  ก็เก่าแก่มากๆ ล้วนเป็นสถานที่สำคัญม้าก มาก ในประวัติศาสตร์ด้วย
เวียงกุมกาม อาจไม่ใช่โบราณสถานที่ยังสมบูรณ์เท่าสุโขทัยหรืออยุธยา
แต่ตำนาน ที่มาที่ไปนั้น น่าสนใจ และชวนให้ตื่นเต้น
เหมือนที่คุณทมยันตีได้ยกในนิยายว่า ต่างประเทศมีปอมเปอี เมืองที่ล่มด้วยไฟ
ส่วนของไทย มีเวียงกุมกาม เมืองที่ล่มด้วยน้ำ...

จขกท. ชอบนิยายเรื่องนี้มาก อ่านจบไป 2 รอบ มาเที่ยว 2 รอบเลย
ดีใจที่ช่อง 3 เลือกนวนิยายเรื่องนี้ไปทำละคร แม้เรื่องราวจะไม่ได้เป็นเรื่องราวคอมเมดี้อย่างบุพเพสันนิวาส
แต่อย่างน้อยเมื่อมีละครแล้ว คงมีคนไทยและนักท่องเที่ยวรู้จักมากขึ้นบ้าง
ก้อนอิฐคงไม่ต้องเงียบเหงา
มันคงได้ทำหน้าที่ยืนยันความยิ่งใหญ่ของอดีต

ปิงเหยไหลเอื่อยย้อน.........คืนหลัง
ย้อนสู่ปิงห่างยัง...............เก่ากี้
จุ่งบอกออกปากฟัง...........คำเล่า ฟังเนอ
เล่าอดีตแต่นี้...................ม่วนเศร้าหลากหลาย
                          (เวียงกุมกาม, น.414)


ขอบคุณที่แวะเข้ามาอ่านนะคะ