ผู้ตอบโตมากับเอกสารที่ผลิตด้วยวิธี โรเนียว


อันที่จริง Roneo เป็นชื่อเครื่องหมายการค้าของเครื่องอัดสำเนา ซึ่งทำงานคล้ายๆกับหลักการ Stencil คือทาสีผ่านลายฉลุ แต่ในเครื่องโรเนียวนั้นใช้กระดาษไข ซึ่งไขบางส่วนจะถูกทำให้เป็นรอยหรือหลุดหายไป ทำให้หมึกพิมพ์สามารถทะลุเยื่อกระดาษส่วนนั้นออกมาได้ และถูกกดทับกับกระดาษเปล่า หมึกที่ทะลุบางส่วนของกระดาษไขออกมา ก็จะติดลงบนกระดาษที่ใช้พิมพ์



โรเนียวนี้มีเอกลักษณ์ที่กลิ่น กระดาษไขและหมึกที่ใช้พิมพ์จะมีกลิ่นแปลกๆ ซึ่งบางคนก็ชอบบอกว่าหอมดี บางคนก็เหม็นจนทนไม่ได้


เครื่องโรเนียวนั้นมีทั้งแบบอัตโนมือ คืออาศัยแรงหมุนของคนเพื่ออัดสำเนา และแบบที่ใช้ไฟฟ้า เป็นแบบอัตโนมัติ ซึ่งทำงานได้ทั้งสองระบบคือใช้มือหมุนก็ได้ และใช้ไฟฟ้าไปขับมอเตอร์ให้หมุนแทนก็ได้

โรเนียวเป็นการอัดสำเนาราคาถูก ราคาต่อแผ่นนั้นถูกมาก และหากยังใช้งานอยู่ก็จะยังคงถูกอยู่จนถึงปัจจุบันได้ ราคาต่อแผ่นนั้นหากไปจ้างพิมพ์จะคิดกันเป็นร้อยแผ่น ไม่รวมต้นฉบับบนกระดาษไขที่เราต้องเตรียมไปเอง ปัจจุบันหากยังผลิตมาใช้งาน หากพิมพ์จำนวนมากราคาต่อแผ่นแทบจะคิดได้ตามราคากระดาษเลยทีเดียว คงเป็นหลักสตางค์เท่านั้น

ข้อสอบของนักเรียนเกือบทุกระดับชั้น จากยุคหลังสงครามโลกครั้งที่สองมาจนถึงเมื่อราวๆสามสิบปีที่แล้ว พิมพ์ด้วยวิธีโรเนียวทั้งนั้น ผู้ตอบเคยพบเรื่องตื่นเต้นในวัยเรียนจาก โรเนียว เพราะมีเพื่อนซึ่งบังเอิญไปพบกระดาษไขโรเนียวข้อสอบที่ครูพิมพ์แล้วทิ้งลงถังขยะ ภารโรงนำไปทิ้งต่อที่กองขยะหลังโรงเรียน และในวันที่พบนั้นมันยังไม่ถึงวันสอบ แต่ข้อสอบของนักเรียนมีหลายชั้นปีมีหลายวิชา ครูจึงต้องทยอยกันอัดสำเนาข้อสอบไว้ล่วงหน้า เพื่อนที่ไปพบนั้นนำกระดาษไขวิชาที่พบไปจ้างร้านที่รับอัดสำเนา อัดออกมาหลายสิบแผ่น และนำมาขายแผ่นละบาท นักเรียนผู้ขี้เกียจเรียนก็ควักกระเป๋าซื้อ แต่ฉลาดพอที่จะซื้อมาบาทเดียวแล้วเอามาแบ่งกันดู และเฉลยข้อสอบมาท่องกัน เจ้าเพื่อนที่หวังรวยก็เลยขาดทุนป่นปี้

แต่ข่าวข้อสอบรั่วนั้นไปถึงหูของครู ซึ่งแก้ปัญหาง่ายมากคือประกาศเลือนการสอบวิชานั้นออกไปก่อน ให้นักเรียนสอบวิชาอื่นๆไปจนหมด และบอกว่าจะออกข้อสอบใหม่สำหรับวิชานั้น พวกนักเรียนจึงทิ้งเฉลยที่เตรียมไว้และข้อสอบชุดนั้นไปอย่างไม่ใยดี แต่เมื่อถึงวันสอบจริง ก็ไอ้เจ้าข้อสอบชุดเดิมนั่นล่ะที่ครูนำมาให้พวกเราทำ ใครที่จำเฉลยได้ก็โชคดีไป แต่พวกที่เตรียมลอกคำตอบเข้าไปนั้นกินแห้วกันหมด โดนลูกไม้คนแก่เข้า จบเกมส์เลย

การเตรียมกระดาษไขสำหรับโรเนียวนั้น หากเป็นตัวอีกษรก็ทำได้ด้วยพิมพ์ดีด แต่การพิมพ์กระดาษไขนั้นต้องอาศัยข้อนิ้วที่แข็งแรง จะมาดีดพิมพ์เหยาะแหยะไม่ได้ กระดาษไขมันจะไม่ทะลุ ดังนั้นเวลาพิมพ์ต้องกดและกระแทกหนักๆสักหน่อย และต้องใช้พิมพ์ดีดตั้งโต๊ะแบบดีๆ เช่นของเรมิงตัน โอลิมเปีย จะมาใช้พิมพ์ดีดกระเป๋าหิ้วนั้นหาควรไม่ เพราะเวลานำไปอัดสำเนา ตัวหนังสือจะไม่คมชัด ติดไม่หมดก็มี อีกทั้งเวลาพิมพ์กระดาษไข จะต้องเอาผ้าหมึกพิมพ์ของเครื่องพิมพ์ดีดออก ให้ตัวพิมพ์กระแทกลงไปบนกระดาษไขโดยตรง เป็นเคล็ดวิชาที่ต้องทำทุกครั้ง หาไม่กระดาษไขจะไม่ทะลุ


ส่วนรูปภาพนั้นสามารถวาดลงไปได้ ด้วยปากกาสำหรับเขียนกระดาษไข แต่หากต้องการภาพจากภาพถ่าย จะต้องใช้เครื่องทำสำเนากระดาษไข ซึ่งมันก็คล้ายเครื่องพิมพ์ดอทแมททริกซ์ แต่เป็นแบบที่มีเข็มเดียว และทำได้แต่ภาพสีขาวดำ ใส่ภาพเข้าไปที่ลูกกลิ้งตัวหนึ่ง ซึ่งมีโฟโต้เซลอ่านสีขาวดำ และอีกลูกกลิ้งใส่กระดาษไข มีเข็มคอยกดกระดาษไข ตามค่าแสงที่อีกหัวอ่านได้ ภาพที่ได้มามันก็ประมาณพอดูรู้เรื่องเท่านั้น


ผู้ตอบยังคงมีกระดาษที่ผลิตจากเครื่องโรเนียวอยู่ เป็นบทละครทีวียุคเก่า ซึ่งในสมัยนั้นก็อาศัยเครื่องโรเนียวในกิจการโทรทัศน์ แทบจะทุกเอกสารที่ใช้งานในสถานี ญาติผู้ใหญ่ของผู้ตอบมีเครื่องโรเนียวประจำห้องทำงาน และเป็นอุปกรณ์สำคัญที่จะเห็นมันต้องทำงานหนักทุกวัน กลิ่นและเสียง รวมถึงหมึกดำๆที่เปื้อนมือแล้วล้างออกยาก จึงเป็นความคุ้นเคยอย่างหนึ่งที่จดจำมาได้ตั้งแต่เด็กๆ จนถึงปัจจุบันเลยทีเดียว