อนุทิน บทวิการ ของงานอกรณีย์
“ความหนักแน่นไม่มีวิการ เป็นเรื่องของ กรณียกิจ และอกรณียกิจ คือสิ่งที่ทุกคนพึงกระทำ หรือไม่พึงกระทำ อยู่ทั้งหมด, หากว่ามีการประท้วงเช่นนั้นจริง ก็ควรที่ทุกคนจะต้องแสดงความอาดูรทูลเกล้าฯ ไปตามความเป็นจริง ในกลุ่มคนที่อาจกระทำได้, แต่ในที่ๆ ใครบอกทูลเกล้าฯอะไรไม่ได้ ไม่มีที่พึ่งทางรัฐบาลที่ควรจะน่าไว้ใจ คนนั้น ก็ควรบอกกับนักพรตนักบวชให้ได้เบาใจลงบ้าง เพราะว่า กรณียกิจ และอกรณียกิจนั้น คนประท้วงและฟังการประท้วงเหล่านั้น เช่นนั้น อาจจะได้พากันไขว้เขวเหหันออกไปจากสิ่งที่ควรทำอยู่ทั้งหมด อยู่แล้วหรือเปล่าก็ไม่รู้, เพราะอาจเห็นว่า ไม่เป็นด้วยกรณียกิจตามชื่ออะไรนั่นอยู่แล้ว (ชื่อว่านักศึกษา), พอแต่ว่า หากหาประท้วงเพื่อการลดการบริโภค และศึกษาหาผลกระทบของการขาดปัจจัยสี่ อาจพอควรอยู่บ้างที่จะต้องท้วง หรือส่งคำประท้วง ไปถึงทานบริโภค ที่ทานบดีแห่งชาติควรจะให้, แต่จะให้ฟังการประท้วงการเมือง และการขอเลือกตั้งอะไรนั้น เป็นข้อเคลือบแคลงและฟังดูจะสกปรกอยู่ หากพวกที่พอจะรู้ แต่ไม่พอที่จะไปประท้วงเอากับสหประชาติแล้ว ก็ดูจะวิกลจริต, ไม่ใคร่ถูกที่จะฟัง ให้คนดีๆแสลงหูแสลงใจ คนดีที่ใดจะได้ฟังอยู่ด้วย เป็นต้องฟังไม่ได้
ก็เมื่อไม่มีเหตุผล เมื่อไม่มีเหตุการณ์ เมื่อไม่มีอุปัทวเหตุ ฉะนั้น ภยันตรายและภัยประดิษฐ์ด้วยการยกโทษในมนุษย์นั้น อย่างนั้น ก็ควรจะลดลงบ้าง พูดเหตุผลพื้นฐานก็ยังไม่ถูกเรื่อง พอแต่เป็นเรื่องของความวิการวิกล ที่มีจริตผิดพลาดไปเองซะมากกว่า เพราะผู้ทวง หรือผู้ท้วงนั้น ไม่รู้ว่ากรณียกิจ หรืออกรณียกิจของตัว ที่ตนเองรู้ว่าจะต้องทำอะไรบ้างนั้น ไม่รู้,
กิจธุระของมนุษย์ โดยพระธรรมนูญสูงสุด ในอารยธรรมทางสังคมของมนุษย์ทุกๆคน เมื่อเกิดปฏิรูปประเทศ จนเป็นทางมาสำคัญแล้ว เมื่อนั้น จึงต้องควรมีกิจธุระอยู่อย่างเดียวเท่านั้น ในประการที่ส่วนใหญ่ทุกๆคน อาจได้มีปัจจัยสี่บริโภคเพียงพออยู่แล้ว, ทุกๆคน ก็ควรเข้าประพฤติธุระแต่ภาระของตัวให้ถึงขีดสุด แล้วให้เรียกว่า “ประพฤติในกรณียกิจ” ไม่ประพฤติตนให้เป็นโมฆะ ด้วยกระทำประพฤติอกรณียกิจ!, แลดูในนักบวชนั้นเป็นอย่าง มีในตัวอย่างๆ เดียวกัน, และจะต้องไม่ผัดเพี้ยนหรือผิดเพี้ยนกัน ในการที่ใครต่อใครจะได้แสดงตนอย่างซื่อสัตย์, ว่าข้าพเจ้า “ได้กระทำชื่อให้เป็นจริง และได้กระทำปฏิญาณให้เป็นจริง” ดั่งนี้
ก็เรื่องว่าโจทก์นั้น อย่างนั้นเอง พวกที่จะเลี่ยงตัว ไม่ทำชื่อให้เป็นจริง อยู่ก็ดี และอ้างแต่ไปทำปฏิญาณให้เป็นจริงซะก็อาจทำได้ อยู่ก็ดี ตามอันใดอันหนึ่ง จึงยังจะดีอยู่, เพราะพอตัวเมื่อได้เข้าปฏิญาณตนเป็นนักศึกษาก็มีด้วย และตัวได้เข้าตั้งปฏิญาณตนแล้วในที่อื่นๆ ในกิจอย่างอื่นอีก ก็มีด้วย, เป็นเรื่องหลากหลายแนว และวิธี ที่จะให้เป็นที่สิ้นสุดแก่การปฏิญาณแบบทั่วไป เรื่องต้องให้ได้ฟังแล้วว่า เป็นเรื่องที่ดีอยู่ทั้งนั้น, ก็แต่!ใคร คนใดจะเลี่ยงปฏิญาณแล้วไม่เอา คนนั้น ก็ต้องเข้าที่ทำชื่อ!ส่งไปให้ เป็นจริงอย่างนั้นเข้าว่า จึงเรียกชื่อว่า “ได้กรณียกิจ ไม่กระทำอกรณียกิจ”, ทำอย่างคำพระพุทธเจ้าตรัสบอกนั่นแหละ เทียบดูไปจากนักบวช ที่นับถือแล้วกระทำตนตามคำสอน อันที่ว่า “เธอจงกระทำชื่อให้เป็นจริง กระทำปฏิญาณให้เป็นจริง อย่าได้เวียนวกกลับไปทางชั่ว ในเมื่อเธอได้บวชด้วยศรัทธาแล้ว ก็จงอย่าได้ทอดทิ้งปรารภอันเป็นไปถึง สิ่งที่พึงกระทำนั้น แล้วทิ้งไปเปล่า”,
นักศึกษาก็เหมือนผู้ปฏิญาณตนตามแผนกที่ตนได้เข้าไปเรียน หากผิดภาระไม่กระทำตามคำปฏิญาณ อย่างนั้นแล้ว จะทวง จะท้วงเอาอะไรได้, ก็ในเมื่อนั่นไม่ใช่หน้าที่ของการเล่าเรียน จะต้องให้ตนเองเป็นธุระแก่บ้านเมืองอย่างไร พอแค่ว่าหากหามีการทดลองนั้น จะเอาให้ได้เป็นการศึกษาแน่ๆ นักศึกษาทั้งหมด ก็ควรประท้วงอธิการบดีแผนกของตัวเองซะก่อน ว่ามีแนวคิดทางการเมืองที่ไม่สมประกอบอะไร? อย่างไร? อยู่บ้างไหม?, และจะเพิ่มพูนทูลเกล้าฯ ให้เกิดแนวคิดสมัยใหม่กว่านี้ อาจจะได้ไหม?, อันพอจะท้วงไปดั่งว่า ยกไว้ จึงอาจจะได้พอเล่าเรียนศึกษาต่อไปได้ ในแผนกมหาวิทยาลัยที่อาจจะมีอธิการบดีที่ดีกว่านั้น
เช่นนั้น เหตุนั้นแล้ว เมื่อพูดถึงกรณีนักศึกษาจึงไม่ต้องควรพูดอะไรกันเลย ว่าทวง! ว่าท้วง! เพราะฟังก็รู้อยู่แล้วว่า นักศึกษาเหล่านั้นประพฤติตนไปในอกรณียกิจ! อันไม่ใช่หน้าที่เลย ที่จะเป็นธุระของตนตามปฏิญาณ และที่ว่าจะทำชื่อให้เป็นจริงนั้น ก็ยังไม่ได้ชื่ออยู่ในกองอาสาสมัครในสิ่งไรที่จะให้เข้ากระทำได้, พอแต่ว่านักศึกษานั้นจะมีทางแล้ว ได้ตั้งกลุ่มเขียนจดหมายพูดคุยปรารภของตนกับเลขาธิการองค์การสหประชาชาติ ดีแล้วซะก่อน ให้ที่นั่นรับรองเห็นเป็นสิ่งถูกใจ, เมื่อนั้นจึงควรว่า ควรโจทก์ท้วงเอานั่น เอานี่ ให้แก่บ้านเมือง ในการที่จะเกินเลยไปกว่าปัจจัยสี่อันที่ตนควรจะได้ เพื่อจะให้เป็นตามที่กล่าว ใครทุกคนได้เข้ารับฟังเรื่องประท้วงนั้นแล้ว ก็จึงจะชอบ”
นักศึกษา “ไม่ประพฤติในกรณียกิจ” ออกประท้วง ก็เหมือนไม่ใช่นักศึกษา
“ความหนักแน่นไม่มีวิการ เป็นเรื่องของ กรณียกิจ และอกรณียกิจ คือสิ่งที่ทุกคนพึงกระทำ หรือไม่พึงกระทำ อยู่ทั้งหมด, หากว่ามีการประท้วงเช่นนั้นจริง ก็ควรที่ทุกคนจะต้องแสดงความอาดูรทูลเกล้าฯ ไปตามความเป็นจริง ในกลุ่มคนที่อาจกระทำได้, แต่ในที่ๆ ใครบอกทูลเกล้าฯอะไรไม่ได้ ไม่มีที่พึ่งทางรัฐบาลที่ควรจะน่าไว้ใจ คนนั้น ก็ควรบอกกับนักพรตนักบวชให้ได้เบาใจลงบ้าง เพราะว่า กรณียกิจ และอกรณียกิจนั้น คนประท้วงและฟังการประท้วงเหล่านั้น เช่นนั้น อาจจะได้พากันไขว้เขวเหหันออกไปจากสิ่งที่ควรทำอยู่ทั้งหมด อยู่แล้วหรือเปล่าก็ไม่รู้, เพราะอาจเห็นว่า ไม่เป็นด้วยกรณียกิจตามชื่ออะไรนั่นอยู่แล้ว (ชื่อว่านักศึกษา), พอแต่ว่า หากหาประท้วงเพื่อการลดการบริโภค และศึกษาหาผลกระทบของการขาดปัจจัยสี่ อาจพอควรอยู่บ้างที่จะต้องท้วง หรือส่งคำประท้วง ไปถึงทานบริโภค ที่ทานบดีแห่งชาติควรจะให้, แต่จะให้ฟังการประท้วงการเมือง และการขอเลือกตั้งอะไรนั้น เป็นข้อเคลือบแคลงและฟังดูจะสกปรกอยู่ หากพวกที่พอจะรู้ แต่ไม่พอที่จะไปประท้วงเอากับสหประชาติแล้ว ก็ดูจะวิกลจริต, ไม่ใคร่ถูกที่จะฟัง ให้คนดีๆแสลงหูแสลงใจ คนดีที่ใดจะได้ฟังอยู่ด้วย เป็นต้องฟังไม่ได้
ก็เมื่อไม่มีเหตุผล เมื่อไม่มีเหตุการณ์ เมื่อไม่มีอุปัทวเหตุ ฉะนั้น ภยันตรายและภัยประดิษฐ์ด้วยการยกโทษในมนุษย์นั้น อย่างนั้น ก็ควรจะลดลงบ้าง พูดเหตุผลพื้นฐานก็ยังไม่ถูกเรื่อง พอแต่เป็นเรื่องของความวิการวิกล ที่มีจริตผิดพลาดไปเองซะมากกว่า เพราะผู้ทวง หรือผู้ท้วงนั้น ไม่รู้ว่ากรณียกิจ หรืออกรณียกิจของตัว ที่ตนเองรู้ว่าจะต้องทำอะไรบ้างนั้น ไม่รู้,
กิจธุระของมนุษย์ โดยพระธรรมนูญสูงสุด ในอารยธรรมทางสังคมของมนุษย์ทุกๆคน เมื่อเกิดปฏิรูปประเทศ จนเป็นทางมาสำคัญแล้ว เมื่อนั้น จึงต้องควรมีกิจธุระอยู่อย่างเดียวเท่านั้น ในประการที่ส่วนใหญ่ทุกๆคน อาจได้มีปัจจัยสี่บริโภคเพียงพออยู่แล้ว, ทุกๆคน ก็ควรเข้าประพฤติธุระแต่ภาระของตัวให้ถึงขีดสุด แล้วให้เรียกว่า “ประพฤติในกรณียกิจ” ไม่ประพฤติตนให้เป็นโมฆะ ด้วยกระทำประพฤติอกรณียกิจ!, แลดูในนักบวชนั้นเป็นอย่าง มีในตัวอย่างๆ เดียวกัน, และจะต้องไม่ผัดเพี้ยนหรือผิดเพี้ยนกัน ในการที่ใครต่อใครจะได้แสดงตนอย่างซื่อสัตย์, ว่าข้าพเจ้า “ได้กระทำชื่อให้เป็นจริง และได้กระทำปฏิญาณให้เป็นจริง” ดั่งนี้
ก็เรื่องว่าโจทก์นั้น อย่างนั้นเอง พวกที่จะเลี่ยงตัว ไม่ทำชื่อให้เป็นจริง อยู่ก็ดี และอ้างแต่ไปทำปฏิญาณให้เป็นจริงซะก็อาจทำได้ อยู่ก็ดี ตามอันใดอันหนึ่ง จึงยังจะดีอยู่, เพราะพอตัวเมื่อได้เข้าปฏิญาณตนเป็นนักศึกษาก็มีด้วย และตัวได้เข้าตั้งปฏิญาณตนแล้วในที่อื่นๆ ในกิจอย่างอื่นอีก ก็มีด้วย, เป็นเรื่องหลากหลายแนว และวิธี ที่จะให้เป็นที่สิ้นสุดแก่การปฏิญาณแบบทั่วไป เรื่องต้องให้ได้ฟังแล้วว่า เป็นเรื่องที่ดีอยู่ทั้งนั้น, ก็แต่!ใคร คนใดจะเลี่ยงปฏิญาณแล้วไม่เอา คนนั้น ก็ต้องเข้าที่ทำชื่อ!ส่งไปให้ เป็นจริงอย่างนั้นเข้าว่า จึงเรียกชื่อว่า “ได้กรณียกิจ ไม่กระทำอกรณียกิจ”, ทำอย่างคำพระพุทธเจ้าตรัสบอกนั่นแหละ เทียบดูไปจากนักบวช ที่นับถือแล้วกระทำตนตามคำสอน อันที่ว่า “เธอจงกระทำชื่อให้เป็นจริง กระทำปฏิญาณให้เป็นจริง อย่าได้เวียนวกกลับไปทางชั่ว ในเมื่อเธอได้บวชด้วยศรัทธาแล้ว ก็จงอย่าได้ทอดทิ้งปรารภอันเป็นไปถึง สิ่งที่พึงกระทำนั้น แล้วทิ้งไปเปล่า”,
นักศึกษาก็เหมือนผู้ปฏิญาณตนตามแผนกที่ตนได้เข้าไปเรียน หากผิดภาระไม่กระทำตามคำปฏิญาณ อย่างนั้นแล้ว จะทวง จะท้วงเอาอะไรได้, ก็ในเมื่อนั่นไม่ใช่หน้าที่ของการเล่าเรียน จะต้องให้ตนเองเป็นธุระแก่บ้านเมืองอย่างไร พอแค่ว่าหากหามีการทดลองนั้น จะเอาให้ได้เป็นการศึกษาแน่ๆ นักศึกษาทั้งหมด ก็ควรประท้วงอธิการบดีแผนกของตัวเองซะก่อน ว่ามีแนวคิดทางการเมืองที่ไม่สมประกอบอะไร? อย่างไร? อยู่บ้างไหม?, และจะเพิ่มพูนทูลเกล้าฯ ให้เกิดแนวคิดสมัยใหม่กว่านี้ อาจจะได้ไหม?, อันพอจะท้วงไปดั่งว่า ยกไว้ จึงอาจจะได้พอเล่าเรียนศึกษาต่อไปได้ ในแผนกมหาวิทยาลัยที่อาจจะมีอธิการบดีที่ดีกว่านั้น
เช่นนั้น เหตุนั้นแล้ว เมื่อพูดถึงกรณีนักศึกษาจึงไม่ต้องควรพูดอะไรกันเลย ว่าทวง! ว่าท้วง! เพราะฟังก็รู้อยู่แล้วว่า นักศึกษาเหล่านั้นประพฤติตนไปในอกรณียกิจ! อันไม่ใช่หน้าที่เลย ที่จะเป็นธุระของตนตามปฏิญาณ และที่ว่าจะทำชื่อให้เป็นจริงนั้น ก็ยังไม่ได้ชื่ออยู่ในกองอาสาสมัครในสิ่งไรที่จะให้เข้ากระทำได้, พอแต่ว่านักศึกษานั้นจะมีทางแล้ว ได้ตั้งกลุ่มเขียนจดหมายพูดคุยปรารภของตนกับเลขาธิการองค์การสหประชาชาติ ดีแล้วซะก่อน ให้ที่นั่นรับรองเห็นเป็นสิ่งถูกใจ, เมื่อนั้นจึงควรว่า ควรโจทก์ท้วงเอานั่น เอานี่ ให้แก่บ้านเมือง ในการที่จะเกินเลยไปกว่าปัจจัยสี่อันที่ตนควรจะได้ เพื่อจะให้เป็นตามที่กล่าว ใครทุกคนได้เข้ารับฟังเรื่องประท้วงนั้นแล้ว ก็จึงจะชอบ”