พระผู้มีพระภาค ทรงตรัสเล่าถึงความอัศจรรย์ ๘ ประการของมหาสมุทรที่พวกอสูรพบเห็นแล้วต่างพากันยินดี เปรียบด้วยพระธรรมวินัยของพระองค์ คือ
๑. มหาสมุทรต่ำลงไปโดยลำดับ ลาดลงไปตามลำดับ ลึกลงไปโดยลำดับ ไม่ลึกชันดิ่งไปทันที เปรียบเหมือนพระธรรมวินัยนี้มีการศึกษาไปตามลำดับ มีการกระทำไปตามลำดับ มีการปฏิบัติไปตามลำดับ มิใช่บรรลุอรหัตตผลโดยทันที
๒. ( น้ำ) ในมหาสมุทรมีปกติคงที่ไม่ล้นฝั่ง เปรียบเหมือน
สาวกทั้งหลายของพระองค์ ย่อมไม่ละเมิดสิกขาบทที่ทรงบัญญัติไว้ แม้เพราะเหตุแห่งชีวิต
๓.
มหาสมุทรไม่อยู่ร่วมกับซากศพ ย่อมซัดซากศพขึ้นฝั่งจนถึงบนบกในทันที เปรียบเหมือนบุคคลผู้ทุศีลมีบาปธรรม ประพฤติไม่สะอาดน่ารังเกียจปกปิดพฤติกรรม ไม่ใช่สมณะแต่ปฏิญญาณว่าเป็นสมณะ ไม่ใช่พรหมจารีแต่ปฏิญาณว่าเป็นพรหมจารี เน่าภายในเปียกแฉะเป็นดุจบ่อขยะมูลฝอย สงฆ์ก็ไม่อยู่ร่วมกับบุคคลนั้น สงฆ์ย่อมประชุมกันนำบุคคลนั้นออกไปทันที แม้บุคคลนั้นจะนั่งอยู่ในท่ามกลางสงฆ์ก็ยังห่างไกลจากสงฆ์ และสงฆ์ก็ห่างไกลจากบุคคลนั้น
๔. มหานทีทุกสาย คือ คงคา ยมนา อจิรวดี สรภู มหิ ไหลลงสู่มหาสมุทรแล้ว ย่อมเรียกว่า มหาสมุทรทั้งสิ้น เปรียบเหมือน วรรณะ ๔ คือ กษัตริย์ พราหมณ์ แพศย์ ศูทร ออกบวชในธรรมวินัยที่ตถาคต ประกาศแล้วย่อมละชื่อและโคตรเดิม รวมเรียกว่า สมณะเชื้อสายศากยบุตรทั้งสิ้น
๕. แม่น้ำสายใดสายหนึ่งในโลกที่ไหลลงมหาสมุทร และสายฝนที่ตกลงจากฟ้า ก็ไม่ทำให้มหาสมุทรพร่องหรือเต็มได้ เปรียบเหมือนภิกษุจำนวนมากปรินิพพานด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุ ก็ไม่ทำให้นิพพานพร่องหรือเต็มได้
๖. มหาสมุทรมีรสเดียว คือ รสเค็ม เปรียบเหมือนธรรมวินัยนี้มีรสเดียวคือ วิมุตติรส ( ความหลุดพ้น )
๗. มหาสมุทรมีรัตนะมากมาย คือ แก้วมุกดา แก้วมณี แก้วไพฑูรย์ สังข์ ศิลา แก้วประพาส เงิน ทอง ทับทิม มรกต แก้วตาแมว เปรียบเหมือนธรรมวินัยนี้มีรัตนะมาก มีรัตนะหลายชนิด คือ สติปัฏฐาน ๔ สัมมัปปธาน ๔ อิทธิบาท ๔ อินทรีย์ ๕ พละ ๕ โพชฌงค์ ๗ อริยมรรคมีองค์ ๘ (โพธิปักขิยธรรม ๓๗ )
๘. มหาสมุทรเป็นที่อยู่ของสัตว์ขนาดใหญ่ คือ ปลาติมิ ปลาติมิงคละ ปลาติมิติมิงคละ ปลามหาติมิงคละ อสูร นาค คนธรรพ์ มีลำตัว ๑๐๐ โยชน์บ้าง ๒๐๐ โยชน์บ้าง ๓๐๐ โยชน์บ้าง ๔๐๐ โยชน์บ้าง ๕๐๐ โยชน์บ้าง เปรียบเหมือนธรรมวินัยนี้เป็นที่อยู่ของผู้ใหญ่คือ พระโสดาบัน บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อบรรลุโสดาบัน พระสกทาคามี บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อบรรลุสกทาคามี พระอนาคามี บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อบรรลุอนาคามี พระอรหันต์ บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อบรรลุอรหันต์
( พระวินัยปิฎก เล่ม ๗ คัมภีร์จุลวรรค ภาค ๒ )
*** อ่านทางนี้..... "ความอัศจรรย์ในพระธรรมวินัย ๘ ประการ" ***
๑. มหาสมุทรต่ำลงไปโดยลำดับ ลาดลงไปตามลำดับ ลึกลงไปโดยลำดับ ไม่ลึกชันดิ่งไปทันที เปรียบเหมือนพระธรรมวินัยนี้มีการศึกษาไปตามลำดับ มีการกระทำไปตามลำดับ มีการปฏิบัติไปตามลำดับ มิใช่บรรลุอรหัตตผลโดยทันที
๒. ( น้ำ) ในมหาสมุทรมีปกติคงที่ไม่ล้นฝั่ง เปรียบเหมือนสาวกทั้งหลายของพระองค์ ย่อมไม่ละเมิดสิกขาบทที่ทรงบัญญัติไว้ แม้เพราะเหตุแห่งชีวิต
๓. มหาสมุทรไม่อยู่ร่วมกับซากศพ ย่อมซัดซากศพขึ้นฝั่งจนถึงบนบกในทันที เปรียบเหมือนบุคคลผู้ทุศีลมีบาปธรรม ประพฤติไม่สะอาดน่ารังเกียจปกปิดพฤติกรรม ไม่ใช่สมณะแต่ปฏิญญาณว่าเป็นสมณะ ไม่ใช่พรหมจารีแต่ปฏิญาณว่าเป็นพรหมจารี เน่าภายในเปียกแฉะเป็นดุจบ่อขยะมูลฝอย สงฆ์ก็ไม่อยู่ร่วมกับบุคคลนั้น สงฆ์ย่อมประชุมกันนำบุคคลนั้นออกไปทันที แม้บุคคลนั้นจะนั่งอยู่ในท่ามกลางสงฆ์ก็ยังห่างไกลจากสงฆ์ และสงฆ์ก็ห่างไกลจากบุคคลนั้น
๔. มหานทีทุกสาย คือ คงคา ยมนา อจิรวดี สรภู มหิ ไหลลงสู่มหาสมุทรแล้ว ย่อมเรียกว่า มหาสมุทรทั้งสิ้น เปรียบเหมือน วรรณะ ๔ คือ กษัตริย์ พราหมณ์ แพศย์ ศูทร ออกบวชในธรรมวินัยที่ตถาคต ประกาศแล้วย่อมละชื่อและโคตรเดิม รวมเรียกว่า สมณะเชื้อสายศากยบุตรทั้งสิ้น
๕. แม่น้ำสายใดสายหนึ่งในโลกที่ไหลลงมหาสมุทร และสายฝนที่ตกลงจากฟ้า ก็ไม่ทำให้มหาสมุทรพร่องหรือเต็มได้ เปรียบเหมือนภิกษุจำนวนมากปรินิพพานด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุ ก็ไม่ทำให้นิพพานพร่องหรือเต็มได้
๖. มหาสมุทรมีรสเดียว คือ รสเค็ม เปรียบเหมือนธรรมวินัยนี้มีรสเดียวคือ วิมุตติรส ( ความหลุดพ้น )
๗. มหาสมุทรมีรัตนะมากมาย คือ แก้วมุกดา แก้วมณี แก้วไพฑูรย์ สังข์ ศิลา แก้วประพาส เงิน ทอง ทับทิม มรกต แก้วตาแมว เปรียบเหมือนธรรมวินัยนี้มีรัตนะมาก มีรัตนะหลายชนิด คือ สติปัฏฐาน ๔ สัมมัปปธาน ๔ อิทธิบาท ๔ อินทรีย์ ๕ พละ ๕ โพชฌงค์ ๗ อริยมรรคมีองค์ ๘ (โพธิปักขิยธรรม ๓๗ )
๘. มหาสมุทรเป็นที่อยู่ของสัตว์ขนาดใหญ่ คือ ปลาติมิ ปลาติมิงคละ ปลาติมิติมิงคละ ปลามหาติมิงคละ อสูร นาค คนธรรพ์ มีลำตัว ๑๐๐ โยชน์บ้าง ๒๐๐ โยชน์บ้าง ๓๐๐ โยชน์บ้าง ๔๐๐ โยชน์บ้าง ๕๐๐ โยชน์บ้าง เปรียบเหมือนธรรมวินัยนี้เป็นที่อยู่ของผู้ใหญ่คือ พระโสดาบัน บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อบรรลุโสดาบัน พระสกทาคามี บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อบรรลุสกทาคามี พระอนาคามี บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อบรรลุอนาคามี พระอรหันต์ บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อบรรลุอรหันต์
( พระวินัยปิฎก เล่ม ๗ คัมภีร์จุลวรรค ภาค ๒ )