คุณแม่ค่ะ หนูอยากช่วยนะคะแต่ไม่รู้จะช่วยยังไง ดังนั้นจะขอแชร์ประสบการณ์ในฐานะที่ตัวเองก็เป็นแอสเพอเกอร์เหมือนกัน

หนูเรียนดีมาตลอด ได้เกียรติบัตรเรียนดีประพฤติดีทุกปี สอบเข้าโรงเรียนต่าง ๆ ได้เองหมด ประถมและมัธยมต้นเรียนโรงเรียนสาธิต มัธยมปลายเรียนที่โรงเรียนที่เขานับว่าดีที่สุดแถวสามย่าน และเข้าเรียนระดับมหาวิทยาลัยในมหาลัยที่อยู่ติดกัน จบมาด้วยเกียรตินิยมอันดับหนึ่งเหรียญทอง อาจารย์ทาบทามให้ไปศึกษาต่อและกลับไปเป็นอาจารย์ที่มหาลัย สอบเข้าเรียนปริญญาโทที่ต่างประเทศ ปัจจุบันเรียนจบแล้ว แต่ไม่ได้กลับไปไทย ยังอาศัยอยู่ที่ต่างประเทศ เรียนภาษาท้องถิ่นเพื่อหางาน

ฟังดูดีใช่ไหมคะ?

น้อยคนนักที่จะรู้ว่าความจริงแล้วเบื้องหลังความสำเร็จต่าง ๆ เหล่านี้ แลกมาด้วยความทุกข์ทรมานของหนู ด้วยแรงกดดันและปัจจัยอื่น ๆ ทำให้หนูเป็นโรคซึมเศร้าตั้งแต่แปดขวบ มาถึงปัจจุบันนี้ก็เป็นเวลา 18 ปีแล้ว ยังไม่หาย พ่อคาดหวังในตัวหนูมากตั้งแต่เด็ก ๆ กวดขันทุกอย่าง และลงโทษด้วยการทำร้ายร่างกายแบบรุนแรงถ้าเกิดว่าไม่ได้ที่หนึ่ง คือถ้าไม่ใช่ที่หนึ่งเท่ากับไร้ค่า เป็นคนไร้ค่า เรียนเก่งไม่พอ ต้องมีเพื่อนเยอะด้วย ทำกิจกรรมด้วย แข่งกีฬาก็ต้องได้เหรียญทองทุกครั้ง ถ้าครั้งไหนไม่ได้พ่อไม่คุยด้วย ไม่ให้กินข้าว โดนเฆี่ยนด้วยหางปลากระเบน ส่วนแม่ไม่กดดันโดยตรงแต่กดดันทางอ้อมด้วยการอวดลูก ชอบอวดเรื่องความสำเร็จของลูกให้คนรอบข้างฟัง สร้างความคาดหวังต่าง ๆ นาๆ เวลาญาติหรือเพื่อนแม่ทักหนูก็ชอบถามเรื่องคะแนน ถามว่ายังชนะตลอดอยู่ไหม ทำให้หนูรู้สึกกดดันมากเพราะรู้สึกว่าถ้าไม่เก่งไม่ดี พ่อจะไม่รักและคนอื่นจะผิดหวัง

ในขณะเดียวกัน แม้ว่าเรื่องเรียนและกิจกรรมอื่น ๆ จะเป็นไปด้วยดี หนูมีปัญหาเรื่องการเข้าสังคมมากเพราะไม่เข้าใจสิ่งที่คนอื่นทำ อย่างเวลาเพื่อนพูดเล่นกัน หนูจะไม่เข้าใจว่าเพื่อนพูดเล่น หรือตอนเด็ก ๆ หน่อย ก็ไม่ค่อยเข้าใจสีหน้าคน ไม่เข้าใจว่าคนอื่นทำหน้าแบบนี้แปลว่ารู้สึกอย่างไร แต่เพราะหนูชอบวาดรูปหนูเลยสังเกตแล้ววาดตาม เช่น ถ้าปากโค้งขึ้นอย่างนี้แปลว่ามีความสุข ถ้าโค้งขึ้นสองข้างไม่เท่ากันอาจจะแปลว่ามีเลศนัย และตอนเด็ก ๆ ก็มีปัญหาเรื่องการควบคุมอารมณ์ เวลาโกรธจะโกรธมาก ไม่ได้โกรธแบบค่อย ๆ เพิ่มเหมือนกันอื่น ถ้าความโกรธมีสิบระดับ ของคนอื่นค่อยๆ เพิ่มจาก 1 ไปยัง 10 แต่ของหนูมีแค่โกรธระดับ 1 2 แล้วถ้าไม่ได้รับการแก้ไขทันเวลาก็จะเพิ่มเป็น 10 เลย เวลาโกรธแล้วชอบทำลายข้าวของ ทำร้ายตัวเอง (อยากทำร้ายคนอื่นแต่กลัวคนอื่นเกลียดก็เลยลงที่ตัวเองแทน) เหมือน IQ ดี แต่ EQ โตตามไม่ทัน ก็เลยเข้ากับเพื่อนไม่ค่อยได้ ประกอบกับพ่อ และมีเรื่องร้าย ๆ เกิดขึ้น เริ่มโดนเพื่อนแกล้งแบบแรง ๆ ที่โรงเรียน จนในที่สุดก็เลยปลีกตัวออกจากสังคม อยู่คนเดียว

อาการเหล่านี้ดีขึ้นตามเวลา ยิ่งโตขึ้นก็ยิ่งมีประสบการณ์มากขึ้น ทักษะทางสังคมฝึกได้ เพียงแต่ต้องมีคนช่วยแนะ และต้องอยู่ในกลุ่มเพื่อนที่ใจเย็นและเข้าใจ โชคดีพอเข้ามัธยมปลายหนูได้เจอเพื่อนดีที่ช่วยสอนทุกอย่างให้หมดเลย สอนว่าถ้าจะเป็นเพื่อนกับคนอื่นต้องทำยังไง อะไรทำแล้วคนอื่นโกรธ อะไรทำแล้วคนอื่นมีความสุข ก่อนหน้านั้นจะไม่ค่อยเข้าใจเพราะสมมติตัวเองเป็นคนอื่นไม่เป็น และสิ่งที่เรารู้สึกกับสิ่งที่คนอื่นรู้สึกจากการกระทำเดียวกันก็ไม่ค่อยเหมือนกัน จากนั้นก็ฝึกและสังเกตคนอื่นมาเรื่อย ๆ แล้วเริ่มเลียนแบบ เช่น เรื่อง small talk แต่ก่อนนี้เวลาจะพูดอะไรกับใครเจอหน้าปุ๊บก็เข้าประเด็นเลย เพราะหนูไม่เข้าใจว่าจะเกริ่นนอกเรื่องทำไม ตอนนี้เข้าใจแล้ว ยังไม่เห็นว่ามันจำเป็น แต่ก็ทำ เพราะคนอื่นทำ จะได้กลมกลืนกับคนอื่น ทุกวันนี้ทักษะการเข้าสังคมก็ดีขึ้นมาก ถ้าไม่บอกว่าเป็นแอสเพอร์เกอร์ก็ไม่มีใครสงสัยเลย ยกเว้นแฟนกับคนในครอบครัวที่อยู่ด้วยกันนาน ๆ จะรู้ว่ามีอาการอีกหลายอย่างที่ยังเห็นได้อยู่ เช่น ชอบทำอะไรซ้ำๆ ชอบมีแผนกิจวัตรที่ถ้าโดนขัดแล้วจะโมโหมาก มีที่ประจำที่ชอบนั่ง ถ้ามีคนอื่นมานั่งจะหยุดคิดเรื่องนี้ไม่ได้ อ่อนไหวต่อแสงจ้าและเสียงดัง อยู่ในที่ที่คนเยอะ ๆ ได้ไม่นาน และอื่น ๆ

ประเด็นสำคัญคือ
- อาการต่าง ๆ ของแอสเพอร์เกอร์ค่อย ๆ ดีขึ้นเมื่ออายุมากขึ้น และจะดีขึ้นมากถ้ามีคนช่วยสอนช่วยฝึก ในบรรยากาศที่ทำให้รู้สึกว่าปลอดภัย
- ความสำเร็จทางการเรียนและการงานไม่ได้ทำให้หนูมีความสุขเลย มันเหมือนเป็นบ่วงผูกคอ ยิ่งทำให้คนคาดหวัง ยิ่งเครียด
- ถ้าย้อนเวลากลับไปได้ หนูจะถามพ่อแม่ว่า ถ้าพ่อแม่รู้ว่าวันหนึ่งหนูจะกลายเป็นแบบนี้ เป็นผู้ป่วยโรคซึมเศร้าเรื้อรัง ไม่มีความสุขในชีวิต พ่อแม่จะยังกดดันหนูเรื่องเรียนไหม
- ตอนเด็ก ๆ รู้สึกเสียใจที่พ่อแม่อยากให้หนูทำตัว "ปกติ" เหมือนเด็กคนอื่น หนูรู้สึกว่ามันไม่ยุติธรรม หนูพยายามทำอะไรมากมายเพื่อให้พ่อแม่ภูมิใจ แต่ทำไมพ่อแม่ไม่ยอมรับหนูในแบบที่หนูเป็นบ้าง อาจจะไม่เหมือนคนอื่น ...แต่ถามว่าจริง ๆ แล้วจำเป็นไหมที่จะต้องเหมือนคนอื่น (พอหมอบอกว่าหนูเป็นแอสเพอร์เกอร์ แม่ไม่ยอมรับ แม่บอกว่าไม่จริง ลูกแม่ปกติทุกอย่าง จนถึงทุกวันนี้ก็ยังไม่ยอมรับแบบเต็มปาก)
- ปัจจุบันพ่อเสียไปแล้ว ส่วนแม่รู้สึกผิดที่มีส่วนทำให้หนูเป็นแบบนี้ แม่พยายามทำดีด้วยเพื่อแก้ตัว แต่ถึงตอนนี้ก็สายไปแล้ว รู้สึกว่าอยู่กับแม่แล้วไม่ปลอดภัย พึ่งแม่ไม่ได้
- ปัจจุบันทำงานอิสระเกี่ยวกับศิลปะและพวกงานอดิเรกที่ชอบทำ รายได้ไม่เยอะเท่าตอนทำงานประจำตามสายที่เรียนมา แต่มีความสุข ไม่กดดัน ตอนนี้กำลังเรียนภาษาท้องถิ่นเพราะอยากทำงานที่ได้ช่วยคน ไม่อยากกลับไปเป็นอาจารย์หรือทำงานได้เงินเดือนเยอะ ๆ ที่ไทยอีกแล้ว เพราะสุดท้ายก็เข้าใจว่ามันเป็นความฝันที่คนอื่นยัดเยียดให้ ไม่ใช่ความฝันของเรา
- สิ่งที่สำคัญที่สุดคือการมีคนที่รักและเข้าใจอยู่ข้าง ๆ คอยช่วยเหลือ ส่งเสริม และเติมกำลังใจให้

ถ้าน้องทำร้ายร่างกายคุณแม่อีก หนูขอแนะนำให้รวบเขาเข้ามากอดเลย บอกน้องว่าแม่รักน้อง แม่เข้าใจ ใจเย็น ๆ ทำไมถึงโมโหเล่าให้ฟังได้ไหม แม่อยู่ข้างลูก แต่ลูกอย่าตีแม่ เพราะแม่เจ็บ แม่เห็นลูกเป็นทุกข์แม่ก็ทุกข์ เราเป็นทีมเดียวกัน มีอะไรต้องปรึกษากัน ส่วนมากเวลาโมโหนี่มันเป็นความรู้สึก ควบคุมตัวเองไม่ได้ และไม่รู้ด้วยซ้ำว่าตัวเองกำลังโมโห หรือโมโหเรื่องอะไร ถ้าคุณแม่ถามให้เขาใจเย็นลงแล้วคิดบ่อย ๆ ซ้ำ ๆ อาการจะดีขึ้น เวลาน้องเริ่มโมโหจะได้รู้สึกตัวว่าตัวเองกำลังจะโมโหนะ ทำไมถึงโมโหล่ะ รู้สาเหตุแล้วยังไงต่อ แก้ที่ต้นเหตุ

คุณแม่สู้ ๆ นะคะ ถ้าอยากถามหรือคุยอะไรเพิ่ม ส่งหลังไมค์มาได้เลย หนูยินดีช่วยเต็มที่