☆ บาลีวันละคำ ... คำสองความ ☆

ขอกราบไหว้พระรัตนตรัยด้วยความเคารพอย่างสูงยิ่ง

------------------

อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท อรหันตวรรคที่ ๗


อสฺสทฺโธ อกตญฺญู จ        สนฺธิจฺเฉโท จ โย นโร
หตาวกาโส วนฺตาโส        ส เว อุตฺตมโปริโส.



(อัสสัทโธ อะกะตัญญู จะ         สันธิจเฉโท จะ โย นะโร
หะตาวะกาโส วันตาโส         สะ เว อุตตะมะโปริโส.)



http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25.0&i=17&p=8


----------------------------

คาถานี้เป็นกลบท มีความ 2 นัย กล่าวคือ :


ความนอก : ลักษณะคนเลว

โย นโร = นรชนใด
อสฺสทฺโธ = ไร้ศรัทธา
อกตญฺญู = ไม่รู้คุณท่าน
สนฺธิจฺเฉโท = เป็นนักตัดช่องย่องเบา
หตาวกาโส = ทำตัวให้เสียโอกาส
วนฺตาโส = สิ้นหวัง
ส เว อุตฺตมโปริโส = นรชนนั้นแลเป็นยอดเลว.


ความใน : ลักษณะพระอรหันต์

โย นโร = นรชนใด
อสฺสทฺโธ = ไม่ต้องเชื่อคนอื่น เพราะรู้ชัดด้วยตนเองแล้ว
อกตญฺญู = รู้แจ้งพระนฤพานอันปลอดจากการปรุงแต่ง
สนฺธิจฺเฉโท = ตัดวงจรการเวียนตายเวียนเกิดได้แล้ว
หตาวกาโส = กำจัดโอกาสที่จะเกิดมารับสุขทุกข์ซ้ำซากได้หมดแล้ว
วนฺตาโส = จบกิจแล้วจึงไม่ต้องวาดหวังอะไรอีก
ส เว อุตฺตมโปริโส = นรชนนั้นแลเป็นยอดมนุษย์.

-----------------------

คำแปลศัพท์ :
(ภาษาอังกฤษจากพจนานุกรมบาลี-อังกฤษ)


(๑) อสฺสทฺธ = ไม่เชื่อ, ไม่มีศรัทธา (not believing, without faith)

(๒) อกตญฺญู =
     (1) ไม่รู้จักคุณที่คนอื่นทำไว้ (ungrateful)
     (2) รู้สึกสภาวะที่ไม่มีปัจจัยปรุงแต่ง, คือ รู้แจ้งซึ่งพระนิพพาน (knowing the Uncreated, i. e. knowing Nibbāna)

(๓) สนฺธิจฺเฉท =
     (1) การงัดแงะเข้าไปในบ้านผู้อื่น (housebreaking)
     (2) ผู้ไม่ถือกำเนิด (one who has brought rebirths to an end)

(๔) หตาวกาส = ผู้ขจัดโอกาสทุกอย่าง (ทั้งดีและชั่ว) (who has cut off every occasion [for good and evil])

(๕) วนฺตาส = ผู้เลิกความปรารถนาทั้งหมด, พระอรหันต์ (one who has given up all wishes, an Arahant)


ที่มา
บาลีวันละคำ โดยนาวาเอกทองย้อย แสงสินชัย

แก้ไข : พิมพ์ตกหล่น
แก้ไขข้อความเมื่อ
แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่