คำว่า ศาสนา ภาษาอังกฤษจะหมายถึง ความสัมพันธ์ในทางจิตวิญญาณระหว่างมนุษย์กับพระเจ้า โดยมีผลเป็นความรอดหรือไม่มีทุกข์ คือเมื่อมนุษย์มีศรัทธาหรือความเชื่อมั่นในพระเจ้าแล้วก็จะทำให้มนุษย์รอดพ้นจากความทุกข์ได้ ส่วนภาษาบาลีจะหมายถึง คำสอน ซึ่งคำสอนนี้ก็หมายถึงคำสอนให้ปฏิบัติตาม โดยมีผลเป็นความไม่มีทุกข์ หรือมีทุกข์ลดน้อยลง
ศาสนาของโลกก็มีอยู่ ๒ ประเภท คือ
๑. ศาสนาประเภทที่ยอมรับนับถือ “พระเจ้า” (หรือเทพเจ้า) เป็นสิ่งสูงสุด
๒. ศาสนาประเภทที่ยอมรับนับถือ “ธรรมชาติ” เป็นสิ่งสูงสุด
ศาสนาประเภทที่ยอมรับนับถือพระเจ้าเป็นสิ่งสูงสุดนั้น จะมีความเชื่อว่ามีบุคคลตัวตนที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในโลกและในจักรวาล (หรือในเอกภพ) และมีอำนาจเหนือสิ่งใดๆ หรือเหนือธรรมชาติ ที่คอยดลบันดาลให้ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นไป คือสร้างทุกสิ่งทุกอย่างขึ้นมา รักษาสิ่งต่างๆเอาไว้ และทำลายสิ่งต่างๆไปเมื่อถึงเวลา ถ้าใครเชื่อมั่นในพระเจ้า และปฏิบัติตามคำสั่งสอนของพระเจ้าอย่างเคร่งครัด ผู้นั้นก็จะรอดพ้นจากความทุกข์ได้
ส่วนศาสนาประเภทที่ยอมรับนับถือธรรมชาติว่าเป็นสิ่งสูงสุดนั้น จะมีความเชื่อว่าอำนาจสูงสุดที่ควบคุมทุกสิ่งทุกอย่างอยู่นี้ก็คือ ธรรมชาติ หรือ กฎธรรมชาติ ที่เป็นของธรรมดาๆที่เราทุกคนก็สามารถสัมผัสได้นี่เอง ซึ่งผู้ที่นับถือศาสนาประเภทนี้ก็เชื่อว่า ธรรมชาตินี่เองที่คอยดลบันดาลให้ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นไป คือสร้างทุกสิ่งทุกอย่างขึ้นมา รักษาสิ่งต่างๆเอาไว้ และทำลายสิ่งต่างๆไปเมื่อถึงเวลา ถ้าใครรู้จักหรือเข้าใจธรรมชาติทั้งหลายโดยเฉพาะธรรมชาติของจิตใจตัวเองได้อย่างถูกต้อง ก็จะสามารถดำเนินชีวิตให้ถูกต้องตามที่ธรรมชาติกำหนดมาได้ และมีผลเป็นความไม่มีทุกข์เลย หรือมีทุกข์น้อยที่สุดได้
จากหลักการของศาสนาทั้งสองประเภทนี้ก็ทำให้สรุปได้ว่า ศาสนาก็คือหลักการปฏิบัติเพื่อให้บังเกิดผลเป็น “ความไม่มีทุกข์” หรือ “มีทุกข์น้อยที่สุด” โดยศาสนาจะมีความเชื่อเป็นหลักสำคัญ ถ้าใครเชื่อในคำสอนของศาสนาใด ก็เรียกว่าเขานับถือศาสนานั้น และเมื่อมีความเชื่อในศาสนาใด ก็ต้องมีการปฏิบัติตามคำสอนของศาสนานั้น ซึ่งหลักการปฏิบัติของแต่ละศาสนาก็อาจจะแตกต่างกันไป ตามบทบัญญัติที่มีอยู่ในแต่ละศาสนา แต่ผลคือความไม่มีทุกข์จะเหมือนกัน
แต่ยังมีบางคนที่ปฏิญาณตนว่า “ไม่มีศาสนา” เพราะเขาไม่เชื่อถือและไม่ปฏิบัติตามคำสอนของศาสนาใดๆเลยในโลก ซึ่งเราจะมาศึกษากันดูว่า การดำเนินชีวิตโดยไม่เชื่อถือในคำสอนของศาสนาใดๆเลยนั้นจะมีผลอย่างไรต่อชีวิต และผู้ที่ไม่มีศาสนานี้จะสามารถมีชีวิตอยู่โดยไม่มีความทุกข์เลยหรือมีน้อยที่สุด เหมือนกับคนที่ปฏิบัติตามคำสอนของศาสนาอย่างเคร่งครัดได้หรือไม่?
ศาสนาคืออะไร?
ศาสนาของโลกก็มีอยู่ ๒ ประเภท คือ
๑. ศาสนาประเภทที่ยอมรับนับถือ “พระเจ้า” (หรือเทพเจ้า) เป็นสิ่งสูงสุด
๒. ศาสนาประเภทที่ยอมรับนับถือ “ธรรมชาติ” เป็นสิ่งสูงสุด
ศาสนาประเภทที่ยอมรับนับถือพระเจ้าเป็นสิ่งสูงสุดนั้น จะมีความเชื่อว่ามีบุคคลตัวตนที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในโลกและในจักรวาล (หรือในเอกภพ) และมีอำนาจเหนือสิ่งใดๆ หรือเหนือธรรมชาติ ที่คอยดลบันดาลให้ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นไป คือสร้างทุกสิ่งทุกอย่างขึ้นมา รักษาสิ่งต่างๆเอาไว้ และทำลายสิ่งต่างๆไปเมื่อถึงเวลา ถ้าใครเชื่อมั่นในพระเจ้า และปฏิบัติตามคำสั่งสอนของพระเจ้าอย่างเคร่งครัด ผู้นั้นก็จะรอดพ้นจากความทุกข์ได้
ส่วนศาสนาประเภทที่ยอมรับนับถือธรรมชาติว่าเป็นสิ่งสูงสุดนั้น จะมีความเชื่อว่าอำนาจสูงสุดที่ควบคุมทุกสิ่งทุกอย่างอยู่นี้ก็คือ ธรรมชาติ หรือ กฎธรรมชาติ ที่เป็นของธรรมดาๆที่เราทุกคนก็สามารถสัมผัสได้นี่เอง ซึ่งผู้ที่นับถือศาสนาประเภทนี้ก็เชื่อว่า ธรรมชาตินี่เองที่คอยดลบันดาลให้ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นไป คือสร้างทุกสิ่งทุกอย่างขึ้นมา รักษาสิ่งต่างๆเอาไว้ และทำลายสิ่งต่างๆไปเมื่อถึงเวลา ถ้าใครรู้จักหรือเข้าใจธรรมชาติทั้งหลายโดยเฉพาะธรรมชาติของจิตใจตัวเองได้อย่างถูกต้อง ก็จะสามารถดำเนินชีวิตให้ถูกต้องตามที่ธรรมชาติกำหนดมาได้ และมีผลเป็นความไม่มีทุกข์เลย หรือมีทุกข์น้อยที่สุดได้
จากหลักการของศาสนาทั้งสองประเภทนี้ก็ทำให้สรุปได้ว่า ศาสนาก็คือหลักการปฏิบัติเพื่อให้บังเกิดผลเป็น “ความไม่มีทุกข์” หรือ “มีทุกข์น้อยที่สุด” โดยศาสนาจะมีความเชื่อเป็นหลักสำคัญ ถ้าใครเชื่อในคำสอนของศาสนาใด ก็เรียกว่าเขานับถือศาสนานั้น และเมื่อมีความเชื่อในศาสนาใด ก็ต้องมีการปฏิบัติตามคำสอนของศาสนานั้น ซึ่งหลักการปฏิบัติของแต่ละศาสนาก็อาจจะแตกต่างกันไป ตามบทบัญญัติที่มีอยู่ในแต่ละศาสนา แต่ผลคือความไม่มีทุกข์จะเหมือนกัน
แต่ยังมีบางคนที่ปฏิญาณตนว่า “ไม่มีศาสนา” เพราะเขาไม่เชื่อถือและไม่ปฏิบัติตามคำสอนของศาสนาใดๆเลยในโลก ซึ่งเราจะมาศึกษากันดูว่า การดำเนินชีวิตโดยไม่เชื่อถือในคำสอนของศาสนาใดๆเลยนั้นจะมีผลอย่างไรต่อชีวิต และผู้ที่ไม่มีศาสนานี้จะสามารถมีชีวิตอยู่โดยไม่มีความทุกข์เลยหรือมีน้อยที่สุด เหมือนกับคนที่ปฏิบัติตามคำสอนของศาสนาอย่างเคร่งครัดได้หรือไม่?