ผมเคยสงสัยมาตลอดว่าเราสามารถที่จะสอนคนให้เป็น Value Investor ที่เก่งกาจได้หรือไม่?
คำตอบในใจผมนั้นไม่ชัดเจน ลึก ๆ แล้วผมคิดว่าการที่จะเป็น VI ที่เก่งมากๆ นั้นขึ้นอยู่กับยีนส์หรือบุคลิกของคน ๆ นั้นด้วย พูดง่าย คนบางคนนั้นจะสามารถเรียนรู้การลงทุนแบบ VI ได้ดีกว่าคนอื่นและจะสามารถประสบความสำเร็จได้อย่างรวดเร็ว ในขณะที่คนบางคนนั้นเรียนอย่างไรก็ไม่เข้าใจหรือทำไม่ได้
อะไรเป็นสิ่งที่จะบอกว่าเรามีองค์ประกอบที่เหมาะสมที่จะเป็น VI ได้ดีกว่าคนอื่น? เรื่องนี้ผมก็ต้องขอขอบคุณท่านอาจารย์ เสาวภา เชาวน์ชลากร อดีตอาจารย์แนะแนวนักเรียนโรงเรียนสตรีวิทยา ที่ผมได้มีโอกาสคุยด้วยเมื่อเร็ว ๆ นี้ว่า คนแต่ละคนนั้นล้วนแต่มีบุคลิกภาพเด่นที่สามารถจัดแบ่งออกได้เป็น 6 กลุ่มด้วยกัน และแต่ละกลุ่มนั้นก็จะเหมาะกับงานหรือการเรียนแต่ละสาขา
คนที่มีบุคลิกหนึ่งแต่ไปเรียนหรือทำงานในสิ่งที่ไม่สอดคล้องกันนั้นมักจะไม่ประสบความสำเร็จ และในบทความนี้ ผมก็ถือโอกาสนำมาประยุกต์เพื่อที่จะดูว่าคนแต่ละแบบนั้นเหมาะสมกับการลงทุนมากน้อยแค่ไหน
เริ่มจากกลุ่มที่ 1 ซึ่งก็คือ คนที่มีบุคลิกภาพแบบสังคม หรือ Social Type นี่คือคนที่ชอบติดต่อเกี่ยวข้องกับผู้คน ชอบสนทนา ชอบแสดงตัว มีความเป็นมิตร รื่นเริง มีทักษะทางภาษา ต้องการความสนใจและชอบช่วยเหลือผู้อื่น มักหลีกเลี่ยงการใช้ความคิดเชิงปัญญา มักจะแก้ไขปัญหาโดยคำนึงถึงความรู้สึกและการใช้สัมพันธภาพระหว่างบุคคล หลีกเลี่ยงงานที่เกี่ยวข้องกับเครื่องยนต์กลไกและวิทยาศาสตร์
ถ้าพูดแบบชาวบ้านก็คือ เป็นคนที่มีบุคลิกภาพของ “ความเป็นผู้หญิง” ในความคิดของผมแล้ว คนที่มีบุคลิกภาพนี้อย่างโดดเด่นนั้น คงไม่ใคร่ เหมาะสมกับการเป็นนักลงทุนโดยเฉพาะที่เป็นแบบ VI นัก เนื่องจากเขาหรือหล่อนจะไม่ค่อยสนใจที่จะวิเคราะห์หาเหตุผลที่เป็นความจริงของบริษัท พวกเขามักจะไม่สนใจเรื่องของตัวเลขทางธุรกิจหรือความมั่งคั่งมากนัก ถ้าจะให้แนะนำก็คือ ควรจะลงทุนผ่านกองทุนรวมจะดีกว่าการลงทุนด้วยตัวเอง
กลุ่มที่สองคือบุคลิกแบบกล้าคิดกล้าทำหรือ Enterprising Type นี่คือคนที่มีลักษณะของการเป็นผู้นำ มีความคิดริเริ่มและมีความเชื่อมั่นในตนเอง กล้าถกเถียงโต้แย้ง กล้าได้กล้าเสีย ชอบผจญภัยพร้อมที่จะเสี่ยงพร้อมที่จะทดลอง มีความเป็นอิสระ อยากมีอำนาจและมีความก้าวร้าวทางวาจา มีทักษะในการเจรจาต่อรองและลงทุน มักหลีกเลี่ยงสภาพการณ์ที่ต้องใช้กำลังความคิดเชิงปัญญาในระยะที่ยาวนาน
พวกเขาชอบการวางแผนและการสมาคม ชอบการท่องเที่ยว ชอบความเป็นระเบียบและรักษาประเพณี ชอบพึ่งพาอาศัยบุคคลอื่น เป็นคนทำตามอารมณ์ตนเอง ถ้าจะพูดง่าย ๆ ก็คือคนกลุ่มนี้เหมาะกับการทำธุรกิจหรือการลงทุน ที่ต้องการการบริหารงาน บริหารคน และการใช้ความคิดและการตัดสินใจที่รวดเร็วและมีความเสี่ยง
ผมคิดว่าคนกลุ่มนี้สามารถเป็นนักลงทุนในตลาดหุ้นได้ไม่ยาก การลงทุนของพวกเขานั้น คงจะออกแนว “ก้าวร้าว” กล้าได้กล้าเสียและสามารถเปลี่ยนแปลงไปได้ตามสถานการณ์ สไตล์การลงทุนของพวกเขานั้น บางครั้งก็เป็นแบบ VI แต่ส่วนใหญ่แล้วก็ไม่ใช่
กลุ่มที่ 3 คือบุคลิกภาพแบบอนุรักษนิยมหรือ Conventional Type คนที่มีบุคลิกแบบนี้มักชอบกิจกรรมที่เป็นรูปธรรมและกิจกรรมทางภาษา ยึดถือประเพณีดั้งเดิม ชอบทำตามระเบียบแบบแผน มากกว่าคิดริเริ่มด้วยตนเอง ให้คุณค่ากับการเป็นเจ้าของวัตถุหรือเป็นพวกวัตถุนิยมและเจ้าระเบียบ ไม่ยืดหยุ่น ชอบบทบาทการเป็นผู้ใต้บังคับบัญชา มีลักษณะเป็นผู้ตามชอบลอกเลียนแบบ รับผิดชอบและยอมตามพึ่งพาอาศัยบุคคลอื่น เป็นคนบึกบึนสู้งานและชอบสนุกสนาน
ถ้าจะพูดโดยสรุปคือพวกเขาน่าจะเป็น “คนธรรมดา” ที่ยึดถือระเบียบและคุณค่าทางสังคมที่คนส่วนใหญ่ยอมรับ พวกเขาเหมาะเป็น “มนุษย์เงินเดือน” อาจไม่ได้มีความโดดเด่นของบุคลิกที่จะมาเป็นนักลงทุนแบบ “VI ผู้มุ่งมั่น” ที่จะสามารถสร้างผลตอบแทนที่หรูมาก อย่างไรก็ตาม เขาก็น่าจะสามารถลงทุนโดยใช้หลักการ VI ที่เหมาะสมกับตนเอง เช่น ลงทุนระยะยาวในกิจการที่ดีหรือลงทุนในกองทุนรวมอิงดัชนีเป็นต้น
กลุ่มที่ 4 คือบุคลิกภาพแบบจริงจังหรือ Realistic Type นี่คือคนที่ชอบกิจกรรมต้องใช้พละกำลัง ชอบทำงานกลางแจ้ง กิจกรรมไม่สลับซับซ้อน กิจกรรมเกี่ยวข้องกับสิ่งของ เช่น เครื่องจักรกลต่าง ๆ มีความอดทน บึกบึน กล้าแสดงผลงาน พวกเขาจะขาดทักษะทางภาษา ขาดทักษะการสร้างสัมพันธภาพระหว่างบุคคล และมักหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ต้องสังคมกับบุคคลอื่น ค่อนข้างก้าวร้าว มีค่านิยมทางการเมืองและเศรษฐกิจในรูปแบบที่มีระเบียบแบบแผน ยึดถือประเพณีนิยม นิยมสิ่งเป็นรูปธรรมและลักษณะภายนอกของคนเช่น เงิน อำนาจ สถานภาพทางสังคม
ถ้าจะพูดก็คือ เป็นคนที่มีลักษณะของ “ความเป็นชาย” สูง งานที่เหมาะนั้นน่าจะเป็นงานทางด้านวิศวกรรม กีฬา หรือทหารตำรวจ เป็นต้น ส่วนการลงทุนเองนั้น จริง ๆ แล้วพวกเขาไม่น่าจะเหมาะเท่าไร เหตุผลอาจจะเป็นเพราะพวกเขาอาจเข้าใจมิติทางด้านคุณภาพน้อยเกินไป แม้ความชำนาญด้านตัวเลขอาจดี
กลุ่มที่ 5 คือ บุคลิกภาพแบบสืบสวนสอบสวนหรือ Investigative Type นี่คือผู้ที่ชอบคิด สังเกต วิเคราะห์ สังเคราะห์ วิจารณ์อย่างมีเหตุผล ชอบแก้ปัญหา ใฝ่รู้อย่างมีหลักการ สนใจจัดระบบ การทดลองด้านกายภาพ ชีวภาพและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติเพื่อจะได้เข้าใจและควบคุมปรากฏการณ์นั้น ชอบทำงานที่สลับซับซ้อน ชอบคิดมากกว่าลงมือทำ ไม่ติดประเพณีนิยม เลี่ยงงานประเภทค้าขาย การเข้าสังคม และไม่ชอบเลียนแบบ เชื่อมั่นในตนเอง ความคิดเห็นรุนแรง มานะบากบั่น อุทิศเวลาให้กับงาน เก็บตัว ไม่ใคร่สนใจสังคม
อาชีพเหมาะกับบุคลิกประเภทนี้น่าจะรวมถึงนักวิทยาศาสตร์ แพทย์ นักค้นคว้าวิจัยซึ่งรวมถึงนักวิเคราะห์หุ้น และนี่คือบุคลิกที่คิดว่าเหมาะกับการเป็น VI พันธุ์แท้มากที่สุด และจากประสบการณ์รวมถึงที่เคยศึกษานักลงทุน VI ระดับโลก พบว่าพวกเขาเหล่านั้นต่างชอบศึกษาเรียนรู้ศาสตร์ต่างๆมากมายหลากหลาย
กลุ่มสุดท้ายก็คือ บุคลิกภาพแบบศิลปินหรือ Artistic Type คือคนที่ชอบทำกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับนามธรรม เป็นอิสระ มีสุนทรีย์ รักความงาม มีความเป็นตัวของตัวเองสูง ชอบใช้ชีวิตและทำกิจกรรมตามลำพัง ไม่ควบคุมตนเอง มักจะทำสิ่งต่างๆ ตามที่ใจปรารถนา ต้องการจะแสดงออกถึงลักษณะเฉพาะตัวของตน ไม่ชอบเลียนแบบ มีความคิดริเริ่ม หลีกเลี่ยงงานประเภทที่ใช้ระเบียบแบบแผน คนที่มีบุคลิกแบบนี้ผมคิดว่าคงยากที่จะเป็นนักลงทุนไม่ต้องคิดถึงว่าจะเป็น VI
ก่อนที่จะจบ ผมคงต้องพูดว่าทุกคนนั้นต่างก็มีบุคลิกหลาย ๆ อย่างอยู่ในตัว เพียงแต่ว่าบางคนจะมีบุคลิกบางอย่างสูงกว่าบุคลิกอื่นมาก และถ้าเป็นแบบนั้น เราก็จะเห็นได้ชัดว่าเขาเป็นคน “แบบไหน” และก็มีโอกาสว่าเขาจะมีความสามารถในบางเรื่องมากกว่าคนอื่นโดยทั่วไป
สำหรับ VI แล้ว คนที่จะได้เปรียบก็คือ คนที่มีบุคลิกแบบสืบสวนสอบสวน ที่ชอบตั้งข้อสงสัยและหาคำตอบว่าทำไมหุ้นตัวนั้นจึงน่าสนใจ น่าซื้อหรือน่าขาย ส่วนคนที่ไม่ได้มีบุคลิกนี้แบบชัดเจนก็ต้องตระหนักว่า ถ้ารักจะลงทุนแบบ VI เราก็ต้อง “ดึง” บุคลิกนี้ที่มีอยู่ในตัวออกมาใช้ให้มากที่สุด
บุคลิกภาพกับการลงทุน โดย : ดร.นิเวศน์ เหมวชิรวรากร
ผมเคยสงสัยมาตลอดว่าเราสามารถที่จะสอนคนให้เป็น Value Investor ที่เก่งกาจได้หรือไม่?
คำตอบในใจผมนั้นไม่ชัดเจน ลึก ๆ แล้วผมคิดว่าการที่จะเป็น VI ที่เก่งมากๆ นั้นขึ้นอยู่กับยีนส์หรือบุคลิกของคน ๆ นั้นด้วย พูดง่าย คนบางคนนั้นจะสามารถเรียนรู้การลงทุนแบบ VI ได้ดีกว่าคนอื่นและจะสามารถประสบความสำเร็จได้อย่างรวดเร็ว ในขณะที่คนบางคนนั้นเรียนอย่างไรก็ไม่เข้าใจหรือทำไม่ได้
อะไรเป็นสิ่งที่จะบอกว่าเรามีองค์ประกอบที่เหมาะสมที่จะเป็น VI ได้ดีกว่าคนอื่น? เรื่องนี้ผมก็ต้องขอขอบคุณท่านอาจารย์ เสาวภา เชาวน์ชลากร อดีตอาจารย์แนะแนวนักเรียนโรงเรียนสตรีวิทยา ที่ผมได้มีโอกาสคุยด้วยเมื่อเร็ว ๆ นี้ว่า คนแต่ละคนนั้นล้วนแต่มีบุคลิกภาพเด่นที่สามารถจัดแบ่งออกได้เป็น 6 กลุ่มด้วยกัน และแต่ละกลุ่มนั้นก็จะเหมาะกับงานหรือการเรียนแต่ละสาขา
คนที่มีบุคลิกหนึ่งแต่ไปเรียนหรือทำงานในสิ่งที่ไม่สอดคล้องกันนั้นมักจะไม่ประสบความสำเร็จ และในบทความนี้ ผมก็ถือโอกาสนำมาประยุกต์เพื่อที่จะดูว่าคนแต่ละแบบนั้นเหมาะสมกับการลงทุนมากน้อยแค่ไหน
เริ่มจากกลุ่มที่ 1 ซึ่งก็คือ คนที่มีบุคลิกภาพแบบสังคม หรือ Social Type นี่คือคนที่ชอบติดต่อเกี่ยวข้องกับผู้คน ชอบสนทนา ชอบแสดงตัว มีความเป็นมิตร รื่นเริง มีทักษะทางภาษา ต้องการความสนใจและชอบช่วยเหลือผู้อื่น มักหลีกเลี่ยงการใช้ความคิดเชิงปัญญา มักจะแก้ไขปัญหาโดยคำนึงถึงความรู้สึกและการใช้สัมพันธภาพระหว่างบุคคล หลีกเลี่ยงงานที่เกี่ยวข้องกับเครื่องยนต์กลไกและวิทยาศาสตร์
ถ้าพูดแบบชาวบ้านก็คือ เป็นคนที่มีบุคลิกภาพของ “ความเป็นผู้หญิง” ในความคิดของผมแล้ว คนที่มีบุคลิกภาพนี้อย่างโดดเด่นนั้น คงไม่ใคร่ เหมาะสมกับการเป็นนักลงทุนโดยเฉพาะที่เป็นแบบ VI นัก เนื่องจากเขาหรือหล่อนจะไม่ค่อยสนใจที่จะวิเคราะห์หาเหตุผลที่เป็นความจริงของบริษัท พวกเขามักจะไม่สนใจเรื่องของตัวเลขทางธุรกิจหรือความมั่งคั่งมากนัก ถ้าจะให้แนะนำก็คือ ควรจะลงทุนผ่านกองทุนรวมจะดีกว่าการลงทุนด้วยตัวเอง
กลุ่มที่สองคือบุคลิกแบบกล้าคิดกล้าทำหรือ Enterprising Type นี่คือคนที่มีลักษณะของการเป็นผู้นำ มีความคิดริเริ่มและมีความเชื่อมั่นในตนเอง กล้าถกเถียงโต้แย้ง กล้าได้กล้าเสีย ชอบผจญภัยพร้อมที่จะเสี่ยงพร้อมที่จะทดลอง มีความเป็นอิสระ อยากมีอำนาจและมีความก้าวร้าวทางวาจา มีทักษะในการเจรจาต่อรองและลงทุน มักหลีกเลี่ยงสภาพการณ์ที่ต้องใช้กำลังความคิดเชิงปัญญาในระยะที่ยาวนาน
พวกเขาชอบการวางแผนและการสมาคม ชอบการท่องเที่ยว ชอบความเป็นระเบียบและรักษาประเพณี ชอบพึ่งพาอาศัยบุคคลอื่น เป็นคนทำตามอารมณ์ตนเอง ถ้าจะพูดง่าย ๆ ก็คือคนกลุ่มนี้เหมาะกับการทำธุรกิจหรือการลงทุน ที่ต้องการการบริหารงาน บริหารคน และการใช้ความคิดและการตัดสินใจที่รวดเร็วและมีความเสี่ยง
ผมคิดว่าคนกลุ่มนี้สามารถเป็นนักลงทุนในตลาดหุ้นได้ไม่ยาก การลงทุนของพวกเขานั้น คงจะออกแนว “ก้าวร้าว” กล้าได้กล้าเสียและสามารถเปลี่ยนแปลงไปได้ตามสถานการณ์ สไตล์การลงทุนของพวกเขานั้น บางครั้งก็เป็นแบบ VI แต่ส่วนใหญ่แล้วก็ไม่ใช่
กลุ่มที่ 3 คือบุคลิกภาพแบบอนุรักษนิยมหรือ Conventional Type คนที่มีบุคลิกแบบนี้มักชอบกิจกรรมที่เป็นรูปธรรมและกิจกรรมทางภาษา ยึดถือประเพณีดั้งเดิม ชอบทำตามระเบียบแบบแผน มากกว่าคิดริเริ่มด้วยตนเอง ให้คุณค่ากับการเป็นเจ้าของวัตถุหรือเป็นพวกวัตถุนิยมและเจ้าระเบียบ ไม่ยืดหยุ่น ชอบบทบาทการเป็นผู้ใต้บังคับบัญชา มีลักษณะเป็นผู้ตามชอบลอกเลียนแบบ รับผิดชอบและยอมตามพึ่งพาอาศัยบุคคลอื่น เป็นคนบึกบึนสู้งานและชอบสนุกสนาน
ถ้าจะพูดโดยสรุปคือพวกเขาน่าจะเป็น “คนธรรมดา” ที่ยึดถือระเบียบและคุณค่าทางสังคมที่คนส่วนใหญ่ยอมรับ พวกเขาเหมาะเป็น “มนุษย์เงินเดือน” อาจไม่ได้มีความโดดเด่นของบุคลิกที่จะมาเป็นนักลงทุนแบบ “VI ผู้มุ่งมั่น” ที่จะสามารถสร้างผลตอบแทนที่หรูมาก อย่างไรก็ตาม เขาก็น่าจะสามารถลงทุนโดยใช้หลักการ VI ที่เหมาะสมกับตนเอง เช่น ลงทุนระยะยาวในกิจการที่ดีหรือลงทุนในกองทุนรวมอิงดัชนีเป็นต้น
กลุ่มที่ 4 คือบุคลิกภาพแบบจริงจังหรือ Realistic Type นี่คือคนที่ชอบกิจกรรมต้องใช้พละกำลัง ชอบทำงานกลางแจ้ง กิจกรรมไม่สลับซับซ้อน กิจกรรมเกี่ยวข้องกับสิ่งของ เช่น เครื่องจักรกลต่าง ๆ มีความอดทน บึกบึน กล้าแสดงผลงาน พวกเขาจะขาดทักษะทางภาษา ขาดทักษะการสร้างสัมพันธภาพระหว่างบุคคล และมักหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ต้องสังคมกับบุคคลอื่น ค่อนข้างก้าวร้าว มีค่านิยมทางการเมืองและเศรษฐกิจในรูปแบบที่มีระเบียบแบบแผน ยึดถือประเพณีนิยม นิยมสิ่งเป็นรูปธรรมและลักษณะภายนอกของคนเช่น เงิน อำนาจ สถานภาพทางสังคม
ถ้าจะพูดก็คือ เป็นคนที่มีลักษณะของ “ความเป็นชาย” สูง งานที่เหมาะนั้นน่าจะเป็นงานทางด้านวิศวกรรม กีฬา หรือทหารตำรวจ เป็นต้น ส่วนการลงทุนเองนั้น จริง ๆ แล้วพวกเขาไม่น่าจะเหมาะเท่าไร เหตุผลอาจจะเป็นเพราะพวกเขาอาจเข้าใจมิติทางด้านคุณภาพน้อยเกินไป แม้ความชำนาญด้านตัวเลขอาจดี
กลุ่มที่ 5 คือ บุคลิกภาพแบบสืบสวนสอบสวนหรือ Investigative Type นี่คือผู้ที่ชอบคิด สังเกต วิเคราะห์ สังเคราะห์ วิจารณ์อย่างมีเหตุผล ชอบแก้ปัญหา ใฝ่รู้อย่างมีหลักการ สนใจจัดระบบ การทดลองด้านกายภาพ ชีวภาพและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติเพื่อจะได้เข้าใจและควบคุมปรากฏการณ์นั้น ชอบทำงานที่สลับซับซ้อน ชอบคิดมากกว่าลงมือทำ ไม่ติดประเพณีนิยม เลี่ยงงานประเภทค้าขาย การเข้าสังคม และไม่ชอบเลียนแบบ เชื่อมั่นในตนเอง ความคิดเห็นรุนแรง มานะบากบั่น อุทิศเวลาให้กับงาน เก็บตัว ไม่ใคร่สนใจสังคม
อาชีพเหมาะกับบุคลิกประเภทนี้น่าจะรวมถึงนักวิทยาศาสตร์ แพทย์ นักค้นคว้าวิจัยซึ่งรวมถึงนักวิเคราะห์หุ้น และนี่คือบุคลิกที่คิดว่าเหมาะกับการเป็น VI พันธุ์แท้มากที่สุด และจากประสบการณ์รวมถึงที่เคยศึกษานักลงทุน VI ระดับโลก พบว่าพวกเขาเหล่านั้นต่างชอบศึกษาเรียนรู้ศาสตร์ต่างๆมากมายหลากหลาย
กลุ่มสุดท้ายก็คือ บุคลิกภาพแบบศิลปินหรือ Artistic Type คือคนที่ชอบทำกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับนามธรรม เป็นอิสระ มีสุนทรีย์ รักความงาม มีความเป็นตัวของตัวเองสูง ชอบใช้ชีวิตและทำกิจกรรมตามลำพัง ไม่ควบคุมตนเอง มักจะทำสิ่งต่างๆ ตามที่ใจปรารถนา ต้องการจะแสดงออกถึงลักษณะเฉพาะตัวของตน ไม่ชอบเลียนแบบ มีความคิดริเริ่ม หลีกเลี่ยงงานประเภทที่ใช้ระเบียบแบบแผน คนที่มีบุคลิกแบบนี้ผมคิดว่าคงยากที่จะเป็นนักลงทุนไม่ต้องคิดถึงว่าจะเป็น VI
ก่อนที่จะจบ ผมคงต้องพูดว่าทุกคนนั้นต่างก็มีบุคลิกหลาย ๆ อย่างอยู่ในตัว เพียงแต่ว่าบางคนจะมีบุคลิกบางอย่างสูงกว่าบุคลิกอื่นมาก และถ้าเป็นแบบนั้น เราก็จะเห็นได้ชัดว่าเขาเป็นคน “แบบไหน” และก็มีโอกาสว่าเขาจะมีความสามารถในบางเรื่องมากกว่าคนอื่นโดยทั่วไป
สำหรับ VI แล้ว คนที่จะได้เปรียบก็คือ คนที่มีบุคลิกแบบสืบสวนสอบสวน ที่ชอบตั้งข้อสงสัยและหาคำตอบว่าทำไมหุ้นตัวนั้นจึงน่าสนใจ น่าซื้อหรือน่าขาย ส่วนคนที่ไม่ได้มีบุคลิกนี้แบบชัดเจนก็ต้องตระหนักว่า ถ้ารักจะลงทุนแบบ VI เราก็ต้อง “ดึง” บุคลิกนี้ที่มีอยู่ในตัวออกมาใช้ให้มากที่สุด