เรื่องเล่าหมอเช้าตรู่ : ทำหมันชาย ขอบายดีกว่า
คุณพ่อ : หมอคับ แฟนผมอยากให้ผมทำหมันอ่ะครับ เพราะเค้าบอกผมว่า “เค้าเจ็บตอนเบ่งคลอดมา 3 ครั้งแล้ว ผมเจ็บแค่ครั้งเดียว นิดเดียวเอง ทำให้เค้าไม่ได้เลยเหรอ?”
หมอ ชต : ก็ดีนะครับ เพราะถ้าคุณคิดว่ามีลูกเพียงพอแล้ว การทำหมันชาย ก็ถือเป็นการคุมกำเนิดถาวรที่ดีวิธีหนึ่งเลยทีเดียว อีกอย่างเป็นการแสดงความรับผิดชอบของฝ่ายชายด้วยนะครับ ช่วยแบ่งเบาภาระให้กับคุณภรรยาเพราะจะได้ไม่ต้องเจ็บตัวทำหมัน หรือต้องเสี่ยงกับผลข้างเคียงจากการคุมกำเนิดวิธีอื่นๆอีก โดยเฉพาะกลุ่มที่มีฮอร์โมนครับ
คุณพ่อ : ผมไม่ได้กลัวเจ็บหร่อกครับ แต่ผมกลัวไข่ผมบวม เพราะเพื่อนที่ทำงานเค้าไปทำมา หลังทำเค้าบอกว่าไข่เค้าบวมช้ำเท่าลูกมะพร้าว บ่นจุกไปหลายอาทิตย์เลยครับ
หมอ ชต : อ๋อ! นั่นเป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้น้อยมากภายหลังการผ่าตัดครับ แต่ถือเป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยที่สุดของการทำหมันชาย เพราะเส้นเลือดเล็กๆบริเวณนั้นมีเยอะมาก หากระหว่างผ่าตัดทำการหยุดเลือดได้ไม่ดี หรือหลังผ่าตัดคนไข้เดินเยอะ ยกของหนัก ออกกำลังกาย ก็มีโอกาสทำให้มีเลือดออกตามมาหลังผ่าตัดได้ ทำให้ถุงอัณฑะมีลักษณะบวมช้ำ และโตผิดปกติ แต่หากหลังผ่าตัดปฏิบัติตัวตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด ใส่กางเกงชั้นในรัดๆกดแผลไว้สักระยะ 2-3 วัน หรือประคบเย็นเพื่อช่วยให้เส้นเลือดหดรัดตัว ป้องกันภาวะเลือดออก ก็น่าจะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนได้แล้วครับ เชื่อหมอสิครับ หมอเรียนมา
คุณพ่อ : แต่ผมก็ไม่อยากทำอยู่ดีอ่ะครับ เอาตรงๆนะครับหมอ ผมกลัวว่าจะอ่อนเพลียไม่มีเรี่ยวแรง ทำงานหนักไม่ได้ กลัวไม่ฟิต กลัวเสื่อมสมรรถภาพ กลัวตายด้าน กลัวไม่มีอารมณ์ กลัวไม่แข็งตัว กลัวหลั่งเร็ว กลัวแก่ก่อนวัย กลัว…บลาๆๆ
หมอ ชต: เอิ่ม เงิบ!ครับ เจอเข้าอีกแล้วไง
ความจริง : ก่อนอื่นคุณผู้ชายทั้งหลายเคยทราบมาก่อนมั้ยครับว่า น้ำอสุจิที่หลั่งออกมาจากท่อปัสสาวะในแต่ละครั้งนั้นส่วนประกอบส่วนใหญ่ราวๆ 80% นั้น ไม่ใช่ตัวอสุจิที่ผลิตมาจากอัณฑะ แต่เป็นเพียงน้ำเลี้ยงเชื้ออสุจิ ที่ผลิตมาจากต่อมลูกหมาก ต่อมสร้างเมือก ที่มีรูเปิดเข้ามาที่ท่อปัสสาวะเท่านั้นเอง มีส่วนน้อยเพียง 20% เท่านั้นที่เป็นตัวอสุจิที่ผลิตมาจากอัณฑะแล้วลำเลียงมาเปิดเข้าสู่ท่อปัสสาวะ
การทำหมันชายนั้น เป็นการผ่าตัดเพื่อตัดท่อลำเลียงอสุจิที่ผลิตจากอัณฑะแล้วไปเปิดยังท่อปัสสาวะออกบางส่วนทั้งสองข้าง เพื่อทำให้การลำเลียงตัวอสุจิถูกตัดขาด ไม่สามารถลำเลียงผ่านไปเปิดออกยังท่อปัสสาวะได้ ไม่ใช่การตัดเอาลูกอัณฑะออกอย่างที่หลายคนเข้าใจผิด ว่าการทำหมันชาย คือการตอนเหมือนขันที ดังนั้นภายหลังการทำหมันชาย คุณผู้ชายก็ยังสามารถหลั่งน้ำอสุจิออกมาได้ตามปกติ เพียงแต่ว่าส่วนประกอบของน้ำอสุจิที่หลั่งออกมานั้น จะมีเฉพาะน้ำเลี้ยงตัวอสุจิ ไม่มีตัวอสุจิปนออกมาด้วย บางทีอาจมองเห็นว่าน้ำอสุจิที่หลั่งออกมาดูใสๆ ไม่ขาวขุ่นเหมือนตอนก่อนทำหมัน เมื่อเป็นเช่นนั้นแล้วอย่าเข้าใจผิดว่า ถ้าทำหมันชายแล้ว เวลาถึงจุดสุดยอกแล้วจะไม่มีน้ำอสุจิหลั่งออกมานะครับ
ส่วนอีกประเด็นหนึ่ง เรื่องอารมณ์ความต้องการทางเพศ สมรรถภาพทางเพศ การแข็งตัว อาการวัยทอง อาการเหล่านี้ไม่ได้สัมพันธ์กับการทำหมันชายแต่อย่างใดเลย การผ่าตัดไม่ได้ตัดเอาลูกอัณฑะออก จึงไม่ได้ไปรบกวนการทำงานของอัณฑะ อัณฑะยังคงทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนเพศชายและตัวอสุจิได้ตามปกติ แต่ปัญหาทางเพศที่กังวลดังกล่าวอาจเกิดจากสาเหตุอื่นเช่น ปัญหาสุขภาพ การดื่มแอลกอฮอล์ การสูบบุหรี่ ความเครียด การพักผ่อนไม่เพียงพอ ตลอดจนอายุที่เพิ่มมากขึ้นก็สามารถเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดปัญหาด้านเพศได้ครับ
นพ.ปัญญา ศักดิ์สง่าวงษ์
สูตินรีแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านการรักษาผู้มีบุตรยากและผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวช
เรื่องเล่าหมอเช้าตรู่ : ทำหมันชาย ขอบายดีกว่า
คุณพ่อ : หมอคับ แฟนผมอยากให้ผมทำหมันอ่ะครับ เพราะเค้าบอกผมว่า “เค้าเจ็บตอนเบ่งคลอดมา 3 ครั้งแล้ว ผมเจ็บแค่ครั้งเดียว นิดเดียวเอง ทำให้เค้าไม่ได้เลยเหรอ?”
หมอ ชต : ก็ดีนะครับ เพราะถ้าคุณคิดว่ามีลูกเพียงพอแล้ว การทำหมันชาย ก็ถือเป็นการคุมกำเนิดถาวรที่ดีวิธีหนึ่งเลยทีเดียว อีกอย่างเป็นการแสดงความรับผิดชอบของฝ่ายชายด้วยนะครับ ช่วยแบ่งเบาภาระให้กับคุณภรรยาเพราะจะได้ไม่ต้องเจ็บตัวทำหมัน หรือต้องเสี่ยงกับผลข้างเคียงจากการคุมกำเนิดวิธีอื่นๆอีก โดยเฉพาะกลุ่มที่มีฮอร์โมนครับ
คุณพ่อ : ผมไม่ได้กลัวเจ็บหร่อกครับ แต่ผมกลัวไข่ผมบวม เพราะเพื่อนที่ทำงานเค้าไปทำมา หลังทำเค้าบอกว่าไข่เค้าบวมช้ำเท่าลูกมะพร้าว บ่นจุกไปหลายอาทิตย์เลยครับ
หมอ ชต : อ๋อ! นั่นเป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้น้อยมากภายหลังการผ่าตัดครับ แต่ถือเป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยที่สุดของการทำหมันชาย เพราะเส้นเลือดเล็กๆบริเวณนั้นมีเยอะมาก หากระหว่างผ่าตัดทำการหยุดเลือดได้ไม่ดี หรือหลังผ่าตัดคนไข้เดินเยอะ ยกของหนัก ออกกำลังกาย ก็มีโอกาสทำให้มีเลือดออกตามมาหลังผ่าตัดได้ ทำให้ถุงอัณฑะมีลักษณะบวมช้ำ และโตผิดปกติ แต่หากหลังผ่าตัดปฏิบัติตัวตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด ใส่กางเกงชั้นในรัดๆกดแผลไว้สักระยะ 2-3 วัน หรือประคบเย็นเพื่อช่วยให้เส้นเลือดหดรัดตัว ป้องกันภาวะเลือดออก ก็น่าจะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนได้แล้วครับ เชื่อหมอสิครับ หมอเรียนมา
คุณพ่อ : แต่ผมก็ไม่อยากทำอยู่ดีอ่ะครับ เอาตรงๆนะครับหมอ ผมกลัวว่าจะอ่อนเพลียไม่มีเรี่ยวแรง ทำงานหนักไม่ได้ กลัวไม่ฟิต กลัวเสื่อมสมรรถภาพ กลัวตายด้าน กลัวไม่มีอารมณ์ กลัวไม่แข็งตัว กลัวหลั่งเร็ว กลัวแก่ก่อนวัย กลัว…บลาๆๆ
หมอ ชต: เอิ่ม เงิบ!ครับ เจอเข้าอีกแล้วไง
ความจริง : ก่อนอื่นคุณผู้ชายทั้งหลายเคยทราบมาก่อนมั้ยครับว่า น้ำอสุจิที่หลั่งออกมาจากท่อปัสสาวะในแต่ละครั้งนั้นส่วนประกอบส่วนใหญ่ราวๆ 80% นั้น ไม่ใช่ตัวอสุจิที่ผลิตมาจากอัณฑะ แต่เป็นเพียงน้ำเลี้ยงเชื้ออสุจิ ที่ผลิตมาจากต่อมลูกหมาก ต่อมสร้างเมือก ที่มีรูเปิดเข้ามาที่ท่อปัสสาวะเท่านั้นเอง มีส่วนน้อยเพียง 20% เท่านั้นที่เป็นตัวอสุจิที่ผลิตมาจากอัณฑะแล้วลำเลียงมาเปิดเข้าสู่ท่อปัสสาวะ
การทำหมันชายนั้น เป็นการผ่าตัดเพื่อตัดท่อลำเลียงอสุจิที่ผลิตจากอัณฑะแล้วไปเปิดยังท่อปัสสาวะออกบางส่วนทั้งสองข้าง เพื่อทำให้การลำเลียงตัวอสุจิถูกตัดขาด ไม่สามารถลำเลียงผ่านไปเปิดออกยังท่อปัสสาวะได้ ไม่ใช่การตัดเอาลูกอัณฑะออกอย่างที่หลายคนเข้าใจผิด ว่าการทำหมันชาย คือการตอนเหมือนขันที ดังนั้นภายหลังการทำหมันชาย คุณผู้ชายก็ยังสามารถหลั่งน้ำอสุจิออกมาได้ตามปกติ เพียงแต่ว่าส่วนประกอบของน้ำอสุจิที่หลั่งออกมานั้น จะมีเฉพาะน้ำเลี้ยงตัวอสุจิ ไม่มีตัวอสุจิปนออกมาด้วย บางทีอาจมองเห็นว่าน้ำอสุจิที่หลั่งออกมาดูใสๆ ไม่ขาวขุ่นเหมือนตอนก่อนทำหมัน เมื่อเป็นเช่นนั้นแล้วอย่าเข้าใจผิดว่า ถ้าทำหมันชายแล้ว เวลาถึงจุดสุดยอกแล้วจะไม่มีน้ำอสุจิหลั่งออกมานะครับ
ส่วนอีกประเด็นหนึ่ง เรื่องอารมณ์ความต้องการทางเพศ สมรรถภาพทางเพศ การแข็งตัว อาการวัยทอง อาการเหล่านี้ไม่ได้สัมพันธ์กับการทำหมันชายแต่อย่างใดเลย การผ่าตัดไม่ได้ตัดเอาลูกอัณฑะออก จึงไม่ได้ไปรบกวนการทำงานของอัณฑะ อัณฑะยังคงทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนเพศชายและตัวอสุจิได้ตามปกติ แต่ปัญหาทางเพศที่กังวลดังกล่าวอาจเกิดจากสาเหตุอื่นเช่น ปัญหาสุขภาพ การดื่มแอลกอฮอล์ การสูบบุหรี่ ความเครียด การพักผ่อนไม่เพียงพอ ตลอดจนอายุที่เพิ่มมากขึ้นก็สามารถเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดปัญหาด้านเพศได้ครับ
นพ.ปัญญา ศักดิ์สง่าวงษ์
สูตินรีแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านการรักษาผู้มีบุตรยากและผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวช
http://drchawtoo.com/