พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ [๕. พราหมณวรรค] ๕. จังกีสูตร

    “ภารทวาชะ  ครั้งแรกท่านได้อ้างถึงความเชื่อ  บัดนี้ท่านอ้างถึงการฟังตาม
กันมา  ธรรม  ๕  ประการนี้มีผลเป็น  ๒  อย่างในปัจจุบัน
      ธรรม  ๕  ประการ  อะไรบ้าง  คือ
           ๑.  ศรัทธา  (ความเชื่อ)
           ๒.  รุจิ  (ความชอบใจ)
           ๓.  อนุสสวะ  (การฟังตามกันมา)
           ๔.  อาการปริวิตก  (ความตรึกตามอาการ)
           ๕.  ทิฏฐินิชฌานขันติ  (ความเข้ากันได้กับทฤษฎีที่พินิจไว้)
      ธรรม  ๕  ประการนี้แล  มีผลเป็น  ๒  อย่างในปัจจุบัน  คือ
      สิ่งที่เชื่อกันด้วยดีแต่สิ่งนั้นกลับเป็นของว่างเปล่าเป็นเท็จไปก็มี  สิ่งที่ไม่เชื่อกันด้วยดี
แต่สิ่งนั้นกลับเป็นจริงแท้  ไม่เป็นอื่นก็มี
      สิ่งที่ชอบใจจริง ๆ  ฯลฯ
      สิ่งที่ฟังตามกันมาอย่างดี  ฯลฯ
      สิ่งที่ตรึกไว้อย่างดี  ฯลฯ
      สิ่งที่พินิจไว้อย่างดี  แต่สิ่งนั้นกลับเป็นของว่างเปล่าเป็นเท็จไปก็มี  สิ่งที่ไม่ได้พินิจ
ไว้อย่างดี  แต่สิ่งนั้นกลับเป็นจริงแท้  ไม่เป็นอื่นก็มี
      ภารทวาชะ  คนผู้ฉลาดเมื่อจะตามรักษาสัจจะ  ไม่ควรจะตกลงใจในข้อนั้นอย่าง
เด็ดขาดว่า  ‘นี้เท่านั้นจริง  อย่างอื่นไม่จริง”