เรามุ่งหน้าสู่อำเภอหนึ่งของจังหวัดน่านที่ซ่อนตัวอยู่ในวงล้อมของขุนเขา คืออำเภอบ่อเกลือ ซึ่งเป็นลมหายใจและตำนานของการทำเกลือบนภูเขา



อำเภอบ่อเกลือ อำเภอเล็ก ๆ ที่สงบเงียบ วิถีชีวิตของชาวบ้านที่นี่อยู่อย่างเรียบง่าย แต่สิ่งหนึ่งที่เรียบง่ายและเป็นความมหัศจรรย์ที่ยังหาคำตอบไม่พบก็คือ ที่อำเภอแห่งนี้มีการทำเกลือ ซึ่งอาจจะเรียกได้ว่า ที่นี่เป็นเพียงแห่งเดียวในภาคเหนือที่มีการทำเกลือบนภูเขา จนเป็นที่มาของชื่ออำเภอบ่อเกลือทุกวันนี้ ว่ากันว่าบ่อเกลือที่นี่มีค่าราวกับทองคำ ผู้ที่ไม่เคยอดเกลือเช่นเรา ๆ ท่าน ๆ คงไม่รู้หรอกว่าในยามขาดเกลือเป็นเช่นไร คงนึกไม่ออกว่าทองคำกับเกลือนำมาเปรียบเทียบกันได้ตรงไหน





ร่องรอยความสำคัญของเกลือสินเถาว์ในภาคอีสาน อาจจะมีผู้คนศึกษาสำรวจเก็บข้อมูลกันอย่างแพร่หลายจำนวนหนึ่งแล้ว แต่ทางภาคเหนือ เกลือสินเถาว์ที่พูดกันว่ามีค่าราวกับทองคำนั้น ยังเป็นเรื่องที่ต้องการข้อมูลมาก


ที่ต้นน้ำน่าน ในเขตอำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่านเป็นที่รู้กันว่ามีการผลิตเกลือสินเถาว์ที่ใหญ่ที่สุดเพียงแห่งเดียวในภาคเหนือ ในยุคสมัยที่พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยยังมีบทบาทอย่างสูง พื้นที่ในแถบเทือกเขาด้านตะวันตกของจังหวัดน่านตามพรมแดนไทย - ลาวกลายเป็นสิ่งต้องห้ามในการเดินทางเข้าไป ซึ่งรวมถึงบริเวณบ่อเกลือเมืองน่านด้วย

พรมแดนไทย - ลาวด้านอำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่านแบ่งคั่นด้วยสันปันน้ำของเทือกเขาหลวงพระบาง ในบริเวณนี้เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำหลายสาย ซึ่งไหลลัดเลาะตามแนวเขากำเนิดเป็นที่ราบแคบระหว่างเทือกเขาเหล่านั้นด้วย และแน่นอนผู้คนที่อาศัยอยู่ในบริเวณเทือกเขานี้เรียกตนเองว่า ลัวะ

อำเภอบ่อเกลือมีชื่อเสียงในด้านการทำเกลือบนภูเขาที่ไม่มีที่ใดเหมือน ในเขตอำเภอบ่อเกลือทั้งอำเภอมีบ่อที่นำมาทำเกลืออยู่ประมาณ 8 บ่อ โดยจะกระจายอยู่ในเขตตำบลบ่อเกลือเหนือและบ่อเกลือใต้ ศูนย์กลางการผลิตเกลือในหุบเขานี้อยู่ที่บ้านบ่อหลวง ตำบลบ่อเกลือใต้



บ้านบ่อหลวงอยู่ในพื้นที่เริ่มต้นของที่ราบแคบ ๆ ระหว่างเทือกเขาริมน้ำมาง ซึ่งในบริเวณนี้จะเป็นที่ตั้งของหมู่บ้านต่าง ๆ อีก 8 หมู่บ้าน บ้านบ่อหลวงมีบ่อเกลือสาธารณะอยู่ 2 บ่อ ชาวบ้านจะเรียกว่า บ่อเหนือและบ่อใต้ บ่อเหนืออยู่ริมแม่น้ำมาง ส่วนบ่อใต้ห่างออกไปราว 500 เมตรติดเชิงเขาท้ายหมู่บ้าน ทั้งสองบ่อกรุขอบด้วยคอกไม้กันดินปากหลุมถล่ม และมีนั่งร้านสำหรับยืนตักน้ำเกลืออยู่ข้าง ๆ บ่อเกลือทั้งสองบ่อมีน้ำเกลือซึ่งมีความเข้มข้นสูงกว่าบ่ออื่น ๆ
ที่มา:http://www.chiangmainews.co.th/viewnews.php?id=931&lyo=0