เป็นวิทยาศาสตร์ค่ะ  และนักจิตวิทยา ไม่ได้มีแค่ฟรอยด์เพียงท่านเดียว ยังมีอีกหลายท่านที่มีทั้งทฤษฎีที่เห็นด้วยกับฟรอยด์ และ ขัดแย้งกับฟรอยด์

ฟรอยด์ ถือเป็นนักจิตวิทยาในกลุ่มจิตวิเคราะห์  แต่ยังมีกลุ่มอื่นๆ อย่างกลุ่มพฤติกรรมนิยม ซึ่งมีพาฟลอฟ และสกินเนอร์อยู่ ซึ่งได้ทำการทดลองจนนำไปสู่การเกิดทฤษฎี และยังมีธอร์นไดท์อีก ในขณะที่เพียเจย์ จะอยู่ในเชิง cognitive ซึ่งเน้นไปทางด้านสติปัญญาก็ทำการทดลองเช่นกัน ตัวฟรอยด์เองก็ทำการทดลองในผู้ป่วยจิตเวชที่ตนเองรักษาอยู่ และนำไปสู่การสรุปข้อมูล และจากการสังเกตเก็บข้อมูลต่างๆก็นำไปสู่พัฒนาการลำดับขั้นของฟรอยด์ แต่ใช่ว่า แนวคิดของเขาจะได้รับการยอมรับจากทุกคนที่เป็นนักวิทยาศาสตร์ด้านจิตวิทยา  แม้แต่ลูกศิษย์ของเขาเองก็ยังมีบางแนวคิดที่แตกต่างออกไป  นักจิตวิทยาปัจจุบันนี้ก็ไม่ไ้ด้ศึกษาแค่จากของฟรอยด์ แต่จะศึกษาในทุกๆกลุ่ม เพราะแต่ละกลุ่มก็มีข้อแตกต่างกันออกไป และการนำมาใช้ในการทำงานจะขึ้นกับวิจารณญาณ  จะว่าไปแม้แต่การใช้หลักทางคณิตยังมีเลย อย่างของคาร์ลเทล

ขอยกตัวอย่างงานวิจัยของ piaget  ซึ่งถือเป็นนักจิตวิทยาคนหนึ่งในกลุ่ม cognitive ที่ทฤษฎีพัฒนาการทางสติปัญญาถูกนำมาใช้แพร่หลายล่ะกัน  และยังถือเป็นนักจิตวิทยาที่ให้ความสำคัญกับการส่งเสริมการเล่นในเด็กด้วยน่ะ อันนี้จะไปสนับสนุนในด้านของจิตวิทยาการเรียนรู้ ความเข้าใจ และพฤติกรรมที่แสดงออกในแต่ละช่วงวัย เขาพยายามอธิบายว่า วัยที่แตกต่างกัน จะส่งผลให้มีพฤติกรรมต่างกัน การรับรู้ต่างกัน เป็นการอธิบายบุคลิกภาพที่เกิดขึ้นมาน่ะ


ส่วนอันนี้จะเป็นแนวของ skinner เป็นกลุ่ม behavior  กลุ่มนี้ค่อนข้างเชื่อว่า ทุกพฤติกรรมเกิดจากการเรียนรู้ สกินเนอร์ไม่ได้สนใจด้านจิตวิเคราะห์หรือประสบการณ์ในอดีตเทียบเท่าฟรอยด์  แต่เขาเชื่อว่า เราสามารถลบการเรียนรู้ในอดีตได้ด้วยการปลูกฝังความเรียนรู้ใหม่ ซึ่งแนวคิดแบบนี้ปัจจุบันได้นำมาใช้ประยุกต์ในการบำบัด phobia  และเขาก็ค่อนข้างเชื่อว่า เราสามารถปลูกฝังบุคคลิกหรือการเรียนรู้ให้กับบุคคลได้ ด้วยการให้สิ่งเสริมแรงน่ะ ก็ถูกนำมาใช้ในทางด้านการศึกษาให้กับเด็ก หรือ การเลี้ยงดูเด็ก เพื่อให้มีบุคลิกที่คาดหวัง ในทางจิตคลินิกก็นำมาประยุกต์ปรับใช้เพื่อปรับบุคลิกภาพหรือพฤติกรรม อย่างในเด็กที่ก้าวร้าว หรือ กลุ่ม antisocial


แล้วถ้าถามว่า ปัจจุบันเรายังใช้แนวทางของฟรอยด์หรือไม่  คำตอบคือ ใช้อยู่ค่ะ   ซึ่งจะขึ้นกับวิจารณญาณและความเหมาะสมในการนำมาใช้มากกว่า การทำจิตบำบัดแบบจิตวิเคราะห์ก็ยังมีการทำอยู่ หรือ การส่งเสริมการเลี้ยงดูตามแนวทางพัฒนาการของฟรอยด์ก็ยังมี  การอธิบายถึงจิตใต้สำนึกในรูปแบบของฟรอยด์ก็มีเช่นกัน  แต่โดยมากมักจะใช้หลายๆแนวทางร่วมกัน เพราะอย่างที่บอกแต่ละแนวคิดก็มีจุดแตกต่างกันออกไป ซึ่งมันจะเสริมซึ่งกันและกันน่ะ  ฟรอยด์ไม่ได้ให้กำเนิดแค่ id ego หรือ super ego นะคะ  เขายังให้กำเนิดทฤษฎีำพัฒนาการ 5 ขั้น แนวคิดเรื่องสัญชาตญาณเป็นและตาย และแนวทางการทำจิตบำบัดด้วยน่ะ  ซึ่งรูปแบบทฤษฎีพัฒนาการของเขา สอดคล้องกับของอิริคสัน และ เพียเจย์ เวลาอธิบายก็มักจะใช้อ้างอิงซึ่งกันและกันน่ะ  ส่วนแนวคิด id ego superego ก็มีหลายคนเอาไปต่อยอด อย่างคาร์ลจุง หรือ ฮาโรลด์ , คูบี้ , ลอเรนส์ ก็นำไปปรับเปลี่ยนตัดบางส่วนออกไป เพิ่มบางส่วนเข้ามา และกลายเป็นแนวคิดของตนเองน่ะ

ส่วนการทำงานทางจิต ก็มีการวัดการทำงานอยู่ค่ะ แต่จะเน้นแยกเป็นเรื่องๆเลยมากกว่า อย่างศึกษาความกลัว ความเครียด การเรียนรู้ จนไปถึงศึกษาทางด้านการทำจิตบำบัดในผู้ป่วยทางจิตเวช อย่างการใช้เทคนิคโน้นนี่ในผู้ป่วยซึมเศร้า และวัดการทำงานของสมอง หรือวัดระดับการเรียนรู้กับเซลล์ในสมอง และนำไปสู่ข้อสรุปว่า ทำไมถึงเป็นอย่างนั้น สอดคล้องทั้งทางปัจจัยทางชีวภาพและจิตวิทยายังไง ที่นิยมใช้ในการศึกษากันส่วนมากก็ใช้พวก EEG fMRI  งานวิจัยพวกนี้หาไม่ยากค่ะ ใน sciencedirect ก็มีเยอะแยะ