การที่จะน้อมจิตเข้าบุพเพนิวาสานุสติญาณ เท่าที่ศึกษามาแล้วตามตำราในสีลขันธวรรค หรือการเรียนวิชชา ๓
จำเป็นต้องทำตามลำดับดังนี้คือ
ปฐมฌาน ไล่ไปถึง จตุตถฌาน
จากนั้น ต้องน้อมจิตพิจารณา ระลึกถึงขันธ์ในกาลก่อน คือบุพเพนิวาสานุสติญาณ

ปัญญาหาข้อแรกก็คือว่า ขณะทรงฌาน จะมีอารมณ์เดียว จะพิจารณาขันธ์ในกาลก่อนอย่างไรดีครับ อยู่ในฌานนั้นทำไม่ได้?

เพราะปกติจะพิจารณา
จากสังขาร กลับไปยัง
สัญญา ที่เป็นเหตุแห่งสังขาร
เวทนา ที่เป็นเหตุแห่งสัญญา
วิญญาณ ที่เป็นเห็นแห่งเวทนา
อายตนะภายนอกที่ผัสสะกับอายตนะภายใน ที่เป็นเหตุแห่งวิญญาณ
แล้วก็สังขารที่เป็นเหตุ แห่งอายตนะ ภายนอกนั้น กลับไปเรื่อยๆ

ในขณิกสมาธิทำไม่ไหวกำลังไม่พอ ลองทำได้ในอุปจารสมาธิแต่ก็ไปตันอยู่ดี เหมือนทำไปแล้วชนกำแพง(หรือเป็นเพราะยังไม่ถึงจตุตถฌานแล้วฝืนทำ)

แต่พอศึกษาบางอาจารย์ หรือบางตำราก็บอกว่า ต้องให้ได้ อากาสานัญจา ก่อนถ้าจะทรงฤทธิ์ แล้วเวลาใช้ต้องเข้าตามลำดับให้ถึงสมาบัติ ๕ แล้วถอยลงมาถึงอุปจาระ ถึงอธิษฐานฤทธิ์
แต่ว่าลักษณะของ บุพเพนิวาสานุสติญาณ ไม่ใช่การอธิษฐาน แต่เป็นการระลึกรู้และพิจารณาตามดู

ปัญหาที่สองคือ จำเป็นไหมที่กำลังสมาธิต้องไปถึง อากาสานัญจา ก่อน (แค่ปฐมฌานแล้วถอยมาที่อุปจาระได้ไหม)?

ขอความกรุณาท่านผู้ที่เข้าใจในวิชชา ๓ ชี้แนะด้วยครับ
(และขอความกรุณา ท่านผู้ทรงพระไตรปิฎก งดวิวาทะกัน ด้วยอรรถ หรือพยัญชนะครับ ขอแนวทางการปฏิบัติจริงครับ)