เศรษฐกิจไทยที่ดูเหมือนไม่ดีแต่เงินบาทแข็ง เป็นสถานการณ์ที่เกิดจากหลายปัจจัย ซึ่งส่วนใหญ่ไม่ได้สะท้อนว่าค่าเงินบาทแข็งเพราะเศรษฐกิจแข็งแกร่งสามารถแจกแจงให้ชัด ๆ ดังนี้
1. สถานการณ์ตลาดโลก ค่าเงินบาทไม่ได้แข็งจากตัวมันเอง แต่มาจากค่าเงินสกุลหลักอย่างดอลลาร์สหรัฐ (USD) ที่อ่อนค่าลง เช่น ถ้าสหรัฐลดดอกเบี้ย หรือมีปัญหาเศรษฐกิจของตัวเอง ดอลลาร์จะอ่อน เมื่อเทียบกับบาทก็เลยดูเหมือนบาทแข็ง ทั้งที่เศรษฐกิจไทยอาจไม่ได้ดีขึ้น
2. เงินไหลเข้าจากเกินดุลบัญชีเดินสะพัด ไทยมักจะมีดุลบัญชีเดินสะพัดเกินดุล (Current Account Surplus) เพราะส่งออกเยอะ เช่น เกษตร ยานยนต์ และการท่องเที่ยวที่เริ่มฟื้นตัว เงินตราต่างชาติไหลเข้ามาเยอะ เลยมีความต้องการแลกเป็นบาทมากขึ้น ผลักดันให้บาทแข็ง
3. การแทรกแซงของธปท. และเงินทุนไหลเข้า ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) บางครั้งเข้าไปจัดการในตลาดเพื่อไม่ให้บาทผันผวนเกินไป หรือบางทีนักลงทุนต่างชาติเอาเงินมาลงทุนในไทยเยอะ เช่น ซื้อพันธบัตรรัฐบาล เพราะดอกเบี้ยไทยอาจสูงกว่าบางประเทศ ทำให้เงินไหลเข้าและบาทแข็ง
ดังนั้นแม้ว่าเศรษฐกิจไม่ดี แต่ค่าเงินไม่ได้สะท้อนตรง ๆ เศรษฐกิจที่ดูไม่ดี เช่น การเติบโตช้า หนี้ครัวเรือนสูง หรือการลงทุนในประเทศน้อย มันไม่ได้ส่งผลให้ค่าเงินอ่อนเสมอไป เพราะค่าเงินขึ้นกับอุปสงค์-อุปทานในตลาดแลกเปลี่ยนมากกว่า ถ้าคนต้องการเงินบาทเยอะ (จากส่งออกหรือเงินลงทุน) เงินบาทก็แข็งได้ แม้เศรษฐกิจจะซึม
สรุป เงินบาทแข็งในที่นี้มันไม่ได้บอกว่าเศรษฐกิจไทยดี แต่มันเกิดจากปัจจัยภายนอกและโครงสร้างการเงินของไทยมากกว่า เช่น เกินดุลบัญชีเดินสะพัด หรือเงินไหลเข้า ซึ่งบางทีมันก็สร้างปัญหาให้การส่งออก เพราะสินค้าไทยแพงขึ้นในสายตาของต่างชาติ ถ้าอยากให้บาทอ่อนลง ธปท. อาจต้องเข้าไปแทรกแซงตลาดแรงกว่านี้ หรือปรับนโยบายดอกเบี้ยให้ต่างชาติไม่อยากเอาเงินมาพักไว้เยอะเกินไป
ทำไมเศรษฐกิจไทยไม่ดี แต่เงินบาทแข็ง?
1. สถานการณ์ตลาดโลก ค่าเงินบาทไม่ได้แข็งจากตัวมันเอง แต่มาจากค่าเงินสกุลหลักอย่างดอลลาร์สหรัฐ (USD) ที่อ่อนค่าลง เช่น ถ้าสหรัฐลดดอกเบี้ย หรือมีปัญหาเศรษฐกิจของตัวเอง ดอลลาร์จะอ่อน เมื่อเทียบกับบาทก็เลยดูเหมือนบาทแข็ง ทั้งที่เศรษฐกิจไทยอาจไม่ได้ดีขึ้น
2. เงินไหลเข้าจากเกินดุลบัญชีเดินสะพัด ไทยมักจะมีดุลบัญชีเดินสะพัดเกินดุล (Current Account Surplus) เพราะส่งออกเยอะ เช่น เกษตร ยานยนต์ และการท่องเที่ยวที่เริ่มฟื้นตัว เงินตราต่างชาติไหลเข้ามาเยอะ เลยมีความต้องการแลกเป็นบาทมากขึ้น ผลักดันให้บาทแข็ง
3. การแทรกแซงของธปท. และเงินทุนไหลเข้า ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) บางครั้งเข้าไปจัดการในตลาดเพื่อไม่ให้บาทผันผวนเกินไป หรือบางทีนักลงทุนต่างชาติเอาเงินมาลงทุนในไทยเยอะ เช่น ซื้อพันธบัตรรัฐบาล เพราะดอกเบี้ยไทยอาจสูงกว่าบางประเทศ ทำให้เงินไหลเข้าและบาทแข็ง
ดังนั้นแม้ว่าเศรษฐกิจไม่ดี แต่ค่าเงินไม่ได้สะท้อนตรง ๆ เศรษฐกิจที่ดูไม่ดี เช่น การเติบโตช้า หนี้ครัวเรือนสูง หรือการลงทุนในประเทศน้อย มันไม่ได้ส่งผลให้ค่าเงินอ่อนเสมอไป เพราะค่าเงินขึ้นกับอุปสงค์-อุปทานในตลาดแลกเปลี่ยนมากกว่า ถ้าคนต้องการเงินบาทเยอะ (จากส่งออกหรือเงินลงทุน) เงินบาทก็แข็งได้ แม้เศรษฐกิจจะซึม
สรุป เงินบาทแข็งในที่นี้มันไม่ได้บอกว่าเศรษฐกิจไทยดี แต่มันเกิดจากปัจจัยภายนอกและโครงสร้างการเงินของไทยมากกว่า เช่น เกินดุลบัญชีเดินสะพัด หรือเงินไหลเข้า ซึ่งบางทีมันก็สร้างปัญหาให้การส่งออก เพราะสินค้าไทยแพงขึ้นในสายตาของต่างชาติ ถ้าอยากให้บาทอ่อนลง ธปท. อาจต้องเข้าไปแทรกแซงตลาดแรงกว่านี้ หรือปรับนโยบายดอกเบี้ยให้ต่างชาติไม่อยากเอาเงินมาพักไว้เยอะเกินไป