กวางเขาเทียน

ฝรั่งเค้ามีคำศัพท์ที่ใช้เรียกช่างทำมีดมือใหม่ว่า กรีนฮอร์นไนฟ์เมกเกอร์ greenhorn knife maker คือช่างหัดใหม่ ช่างหน้าใหม่หรือช่างที่เพิ่งเป็นที่รู้จัก ทำนองนั้น กรีนฮอร์นหมายถึงเขาอ่อนหรือเขาปีแรกๆของสัตว์ผลัดเขา อย่างกวาง กวางตัวผู้จะเริ่มมีเขาเมื่ออายุได้ราวๆหนึ่งปี เขาที่งอกขึ้นมาครั้งแรกจะยังไม่มีกิ่ง ไม่ว่าจะกิ่งรับหมาด้านหน้าหรือกิ่งง่ามด้านบน มันจะออกมาเป็นแท่งๆสันฐานแหลมๆ เค้าเรียกเขาแบบนี้ว่าเขาเทียนและเรียกกวางที่ช่วงอายุขนาดนี้ว่ากวางเขาเทียน

แต่กวางทุกตัวแม้แต่กวางจ้าวเขายาวสามศอกก็ต้องผ่านการเป็นกวางเขาเทียนด้วยกันทั้งนั้น ไม่มีกวางตัวไหนถือกำเนิดแบบโอปปาติกะเกิดมาแล้วมีเขางอกบนหัวครบถ้วนสวยงาม เขากวางสีพริกเต็มไปด้วยเม็ดมะระน่าเกรงขามก็เริ่มก่อตัวขึ้นมาทีละนิดทีละหน่อย กวางหนุ่มจะมีเขาขนาดเล็ก และถ้ามันรักษาชีวิตรอดได้จนถึงวัยฉกรรจ์ เขาบนหัวของมันจะมีขนาดใหญ่ยาวและพื้นผิวที่งดงาม แม้แต่เนื้อหาภายในก็แข็งแกร่งละเอียดละออกว่าเขาของกวางหนุ่มๆ สิ่งที่มันต้องทำก็แค่รักษาชีวิตตัวเองให้รอดและฝึกฝนพื้นฐานในการดำรงชีวิตอย่างเข้มแข็ง

ช่างทำมีดหน้าใหม่ก็เหมือนกัน

ผมหัดให้ลูกชายของผมทำมีดได้ สองคน มีดีกันไปคนละอย่างสองอย่าง แต่ไม่สามารถหัดให้ใครเขียนหนังสือหรือแต่งนิทานใต้ต้นลิ้นจี่ได้เลย วาสนาไม่ได้มีมาทางนี้ ว่ากันอย่างนั้น มีดแมวโหลหรือมีดสิบสองซีจะยังคงอยู่ต่อไปแต่นิทานใต้ต้นลิ้นจี่มีอยู่แค่ปลายจมูกเท่านั้น คือยังหายใจได้ก็เขียนต่อไป วันไหนหยุดหายใจก็จะไม่มีเพิ่มขึ้นอีก มันจะมีบางเรื่องที่เป็นนิทานเรื่องสุดท้าย

มันต้องน่าฟังแน่ มันต้องน่าฟังแน่ ขอเพียงแค่มันไม่มาถึงรวดเร็วเกินไป

แรกเห็นมีดด้ามเหลืองๆเล่มนี้โดยไม่รู้ที่มาที่ไปท่านทั้งหลายพอจะนึกออกไหมครับว่ามันเหมือนมีดเล่มไหน

บางท่านอาจจะนึกได้เลย บางท่านอาจจะนึกอยู่นานและแน่นอนครับผม บางท่านอาจจะนึกไม่ออกหรือไม่เคยเห็นว่ามันจะคล้ายมีดเล่มไหนเลยน้าแมว
วันนี้เราจะไปดมกลิ่นตำนานกันครับ มหาตำนานอย่างนึงในแวดวงนักนิยมมีดและช่างตีเหล็ก ผมจะกล่าวถึงช่างมีดชั้นครูที่ผมเรียกว่าลุงเอ็ด หรือ Ed Fowler และมีดอันเป็นตำนานของแกที่ชื่อว่ามีดพรองฮอร์น Pronghorn knife

ลุงเอ็ดโฟวเลอร์ นอกจากจะเป็นช่างทำมีดฝีมือสูงส่งแล้ว ยังเป็นคาวบอย เป็นนักนิยมชีวิตกลางแจ้ง เป็นนักโลหะวิทยา และยังเป็นนักเขียนที่มีผู้คนติดตามและให้ความเชื่อถือมากๆท่านนึงในโลก ที่สำคัญเหนือสิ่งใดทั้งหมด แกเป็นเจ้าของทฤษฏีชุบสามครั้งเพื่อลดขนาดเกรนของเหล็กไฮคาร์บอน โดยเฉพาะเหล็กเบอร์ 52100 ที่เรามักจะเรียกกันว่าเหล็กลูกปืน ซึ่งหมายถึงลูกปืนหล่อลื่นเครื่องจักรนะครับไม่ใช่ลูกปืนที่เป็นเครื่องกระสุนอาวุธปืนแต่อย่างใด

ว่ากันว่าใบมีด 52100 ของลุงเอ็ดและบรรดาศิษย์ในสายวิชาของแกซึ่งมีหลายคนมากๆ ที่รู้จักกันดีก็อย่างเช่น บิลล์ เบิร์ก , เอ็ดดี้ เปอกิ้น รวมไปถึงเลดี้สมิธ มาสเตอร์หญิงคนแรกของABS อย่าง ออดรา ดราเปอร์ ใบมีดที่ทำขึ้นมาเรียกกันว่าใบมีดแบบไฮเปอร์ฟอแมนน์ มีความเหนียวสุดแสนทั้งๆที่ยังให้ค่าความแข็งที่สูงลิบลิ่ว คือทั้งแข็งทั้งเหนียว

ใบมีดแบบนี้สามารถบิดให้งอแล้วบิดให้กลับมาตรงได้โดยไม่มีส่วนใดเสียหาย ( แต่มันก็คงจะคดไปบ้างแหละนะผมว่า เอิ้ก เอิ้ก ) ว่ากันว่าใบมีดของเปอร์กิ้น ลูกศิษย์ของลุงเอ็ด สามารถงอพับไปพับมาได้ถึง 48 ครั้งก่อนที่มันจะหัก เอากันขนาดนั้น

มีดพรองฮอร์นเป็นมีดแล่ ที่ใช้แล่เนื้อเถือหนังสัตว์ได้นานที่สุดต่อการลับหนึ่งครั้ง คือมันมีความสามารถในการรักษาคมเป็นเลิศ จากขนาดของเกรนเหล็กที่เล็กละเอียดกว่ามีดธรรมดาทั่วๆไป

มีดพรองฮอร์นเป็นมีดที่แปลกมากๆครับผม ในประสบการณ์ทำมีดมาสามสิบปีของผมอยากจะบอกว่ามันแปลกทุกส่วน ไล่ตั้งแต่รูปทรงของใบมีดที่มักจะเป็นทรงหยดน้ำ แต่สันมีดไม่โค้งลงมามากนัก และมีหน้าคมโค้งหรือเบลลี่ที่มาก ไม่ค่อยมีใครทำกัน

การเปิดแนวคมมีดหรือบีเวลก็เปิดชิดกับแนวเส้นตรงของด้านหน้ามีด และเปิดขึ้นไปจนถึงด้านหลังใบมีดปาดแบบโค้งนูน หรือคอนเว็กซ์ ซึ่งก็เป็นส่วนน้อยของมีดในตลาดมีดทั้งแบบโรงงานหรือคัสตอมที่จะเปิดแนวคมแบบนี้ ยิ่งไปกว่านั้นคอนเว็กซ์ของลุงเอ็ดยังเป็นคอนเว็กซ์สองจังหวะคือส่วนโคนของคมมีดจะบางกว่าส่วนกลางหรือจุดที่ต่อกับแนวโค้ง

ใบมีดมีคอใบหรือช่วงช็อยท์ที่ยาว มีดแบบอื่นๆไม่มีใครเว้นช็อยท์ที่ยาวขนาดนี้ และช็อยท์ก็เป็นแนวโค้ง คล้ายๆขอบของแหนบสปริง และแน่นอน สันมีดโดยรวมก็เป็นแนวโค้งด้วยคือไม่มีมุมหรือเหลี่ยม

กะบังมือหรือการ์ดทองเหลืองขนาดใหญ่ทั้งกว้างและงอนโค้งกลับลงมาบังนิ้วชี้จนมิดทั้งนิ้ว กะบังมือแบบนี้ไม่ค่อยมีที่ไหน แถมยังแกะลายสลักตื้นๆไว้ด้วย เหมือนเป็นสัญลักษณ์อีกแบบนอกเหนือจากตัวย่อ EF ที่ประทับไว้ที่โคนใบมีด

ทรงด้ามโค้งลงด้านท้ายรับกับอุ้งมือ และด้ามยังใช้เขาแกะซึ่งเป็นวัสดุที่พบได้น้อยของมีดที่มาจากช่างท่านอื่นๆ ประกอบด้วยเขาแกะสามชิ้นต่อกัน ก็ยังเป็นของแปลกอีก

คือมันแปลกมากๆครับผม มีดทั่วๆไปจะให้รู้สึกว่าแปลกซักอย่างสองอย่างก็จัดว่าแปลกแล้ว แต่นี้แปลกเป็นสิบๆอย่างมารวมผสมกันเป็นมีดเล่มเดียว
แถมอีกหน่อย ยังมีใบมีดรุ่นอื่นของลุงเอ็ดเช่นรุ่นยาลิ่งซึ่งแปลกสุดๆไม่เหมือนมีดของใครคือด้ามมีดใหญ่หรือใหญ่มากแต่ใบมีดแคบแค่พอๆกับนิ้วมือนิ้วนึงเท่านั้นเอง

ที่แปลกสุดๆก็คือกระบวนการอบชุบหรือชุบแข็งใบมีดของแกซึ่งใช้กับเหล็กเบอร์ 52100และกรรมวิธีเป่าคืนไฟเป่าหลังให้มีรอยไฟหรือเส้นอุณหภูมิ ซึ่งน้อยมากที่จะเห็นบนใบมีดของช่างท่านอื่นๆ

จริงๆแล้วยังมีแปลกกว่านี้อีกมากครับผม ไปหาดูเพิ่มเติมเอาได้ ลุงเอ็ดเองก็เป็นนักเขียนให้กับนิตยสารมีดหลายฉบับและหนังสือรวมเล่มข้อเขียนของแกที่ชื่อไนฟ์ทอล์ก ทั้งเล่ม1และ2 ก็เป็นหนังสือทรงคุณค่าทั้งกับช่างทำมีดและคนเล่นมีดทั่วๆไป

ผมเองก็นึกๆจะทำมีดพรองฮอร์นอยู่หลายรอบ รอบนี้หมายมั่นปั้นมือว่าจะเอาให้ได้ซักที หาเขาแกะไม่ได้ก็เอาเขากวางใส่แทนก็แล้วกัน เหล็กก็มีเบอร์ SUJ2 ซึ่งเป็น 52100 ของญี่ปุ่น ตลับลูกปืนก็มี เล่มนี้ทำเป็นต้นแบบครับผม ศึกษาแนวทาง แนวคิดของลุงเอ็ดที่แฝงอยู่ในมีดพรองฮอร์น ถ้าได้ข้อมูลพอก็จะจัดให้เต็มที่ซักที

มาพูดถึงเรื่องมีดเล่มนี้กันบ้างครับผม ผมลองทำดูโดยใช้มีดพรองฮอร์นเป็นต้นแบบ ที่ผมค่อนข้างไม่แน่ใจก็อย่างเช่นมีดที่ปาดคมแบบคอนเว็กซ์ และมีดที่มีช่วงช็อยท์ยาวๆ ซึ่งลุงเอ็ดบอกว่ามันใช้สำหรับวางนิ้วชี้ในเวลาถลกหนังสัตว์ ซึ่งผมเองก็ไม่เคยทำซะด้วย แต่ก็ยอมรับว่าการวางมีดไว้ตรงนี้ให้ความรู้สึกมั่นคงไปอีกแบบ

มีดให้การจับถือที่มั่นคงมากครับ ด้ามมีดออกแบบตามหลักกายภาพหรือสรีระศาสตร์ของอุ้งมือ ทำให้มันจับหรือกำได้อย่างมั่นคงและสบายมือมากๆ ส่วนที่ยื่นออกมาป้องกันนิ้วก็ให้ความมั่นใจได้ว่ามือจะไม่เลื่อนไปข้างหน้าเวลาทำงาน ซึ่งตรงจุดนี้ในมีดต่อสู้ก็คือป้องกันไม่ให้มีดของคู่ต่อสู้เลื่อนมาถูกนิ้วได้โดยง่าย

สันมีดที่เป็นแนวโค้งก็จับหรือแตะได้อย่างนุ่มนวลสบายมือ แต่สำหรับมีดบูชคราฟก็ทำให้มันขีดแท่งจุดไฟบ่ได้ เอิ้ก เอิ้ก ส่วนแนวคมแล้วไม่ต้องพูดถึงเลยครับ มันคมมากๆ และฝ่าเข้าไปในเป้าหมายได้ดี หน้าโค้งมีมากทำงานได้ลื่นไหล จับถือได้ถนัด มันออกจะหน้าตาแปลกๆหน่อย แต่ผมรับรองว่ามันเป็นมีดชั้นดี หรือจะเรียกว่าโคตรมีดก็ว่าได้ครับ

พอได้กลิ่นมีดพรองฮอร์นบ้าง แม้เพียงแผ่วๆก็ยังดี ผมอยากตั้งชื่อมีดรุ่นนี้ว่ากวางเขาเทียน เลียนแบบพรองฮอร์น ที่หมายถึงกวางหรือแอนทีโลปชนิดหนึ่งของอเมริกาเหนือ ซึ่งไอ่ตัวนี่จะแตกต่างจากกวางอยู่บ้างคือมันไม่ผลัดเขา คำว่าพรองฮอร์นนี่ในภาษาอังกฤษยังหมายถึงกวางเขาอ่อนหรือกวางหนุ่มที่เขาเพิ่งขึ้นบนหัว ซึ่งบ้านเราเรียกว่ากวางเขาเทียน

คือว่าถ้าเทียบกับมีดของลุงเอ็ดแล้ว มีดของผมก็คือกวางละอ่อนกวางเขาเทียนนั่นแหละ

ไม่แน่นะผมอาจจะเขียนหนังสือชื่อโม้มีด ให้เหมือนๆไนฟ์ทอล์กของลุงเอ็ดก็ได้ เอาให้ครบเครื่อง มีดก็เลียนแบบเค้า ชื่อมีดยังตามเข้าไปอีก ชื่อหนังสือยังลอกเค้าดื้อๆ เอาอย่างนั้นเลยนะน้าแมว เอิ้ก เอิ้ก

ผมเป็นช่างทำมีด หรือเป็นคนรักมีดมากๆคนนึง จะมีสิ่งที่ผมรักมากกว่ามีดก็คงเป็นเมียผมนั่นแหละ นอกนั้นคงไม่มี ผมนอนราวๆสามทุ่ม ก่อนปิดไฟลงนอนจะวางมีดเอาไว้ข้างๆ ตื่นขึ้นมากลางดึกก่อนอื่นจะหาว่ามีดอยู่ตรงไหน และตื่นเช้าขึ้นมาในช่วงตีสี่ตีห้า ถ้ามืดอยู่จะควานหาไฟฉายและมีด พอรู้ตัวมีสติดีแล้วว่ามีดอยู่ตรงไหน ไฟฉายอยู่ตรงไหน สวดมนต์ระลึกถึงพระพุทธเจ้าแล้วก็เอามีดยัดใส่กระเป๋ากางเกงแล้วค่อยออกมาเผชิญโลกนอกห้อง เป็นแบบนี้มาตลอด เป็นส่วนนึงของชีวิต เป็นส่วนนึงของกันและกัน

สำหรับผมแล้วมีดมันไม่ใช่ของ หรือไม่ใช่เครื่องมืออะไรทั้งนั้น แต่มันคือชีวิต เป็นส่วนนึงที่ขาดหายไปและธรรมชาติหาทางให้เราได้มันมาและผมเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเล่นแร่แปรธาตุผสมผสานดินน้ำลมไฟให้กลายเป็นชีวิตที่จับต้องได้

การใช้ชีวิตในบางวันมันก็ยาก บางทีก็ยากผสมเหนื่อย เรียกว่าโคตรเหนื่อยกับภาระกิจหรือหน้าที่ที่ต้องฟันฝ่าให้เอาชนะหรือผ่านไปได้ในแต่ละวัน ในแต่ละสองวัน ในแต่ละสัปดาห์ ในแต่ละเดือน ในแต่ละฤดูกาล ในแต่ละปี ในแต่ละจักราศี เรื่อยไปจนถึงแต่ละกัปแต่ละกัลป์ ชีวิตตั้งแต่อุบัติขึ้นมาในวัฏฏสงสารล้วนเป็นเช่นนี้ เรื่องทุกข์ของผู้ครองเรือนหรือความยากในการยังอัตตภาพให้เป็นไปเป็นเรื่องที่ผมเข้าใจและน้อมรับ มันต้องยากอย่างนี้แหละ แต่ก็ดีใจว่าในความยากเหล่านั้นผมยังมีมีด มีดซักเล่มที่ผมสร้างมันขึ้นมาเองและมันยังอยู่ข้างๆ

ชีวิตช่วงที่ผ่านมาชี้ให้เห็นชัดเจนว่าผมชอบทำมีดมากกว่าทำอย่างอื่น ผมมีความสุขที่ได้ใช้เวลาในแต่ละนาทีแต่ละชั่วโมงหรือแต่ละวันไปกับการทำมีด การตีเหล็กซักชิ้นโคตรเหนื่อย คนตีไม่เป็นก็เหนื่อยมากๆ คนที่ตีเป็นแล้วก็ยังเหนื่อยมากๆอยู่ดี แต่เป็นช่วงเวลาที่มีความสุข เป็นช่วงเวลาที่เราควบคุมบางสิ่งบางอย่างหรือเกือบทุกสิ่งทุกอย่างในช่วงเวลา นับตั้งแต่ลมหายใจเรื่อยไปถึงเหล็กและไฟ คนจัดดอกไม้หรือดอกไม้จัดคน คนตีเหล็กหรือเหล็กตีคน คนกำลังลับมีดหรือมีดกำลังลับคน คนฝนมีดหรือมีดฝนคน หรือคนฝนตัวเอง ฝึกฝนและเข้าใจตัวเองผ่านการทำบางสิ่งบางอย่างหรือใคร่ครวญพิจารณาบางสิ่งบางอย่าง จักรวาลและเราล้วนเป็นหนึ่งเดียวกัน

เจมส์ คุก กล่าวไว้ว่า ข้าพเจ้าไม่ได้อยากไปให้ไกลกว่าผู้ใด แต่ข้าพเจ้าอยากไปให้ไกลที่สุดเท่าที่มนุษย์คนนึงจะไปได้

ผมเองก็คิดอย่างนั้นเหมือนกัน ถึงผมจะสุขภาพไม่ค่อยดีนัก และมีปัญหาทางจิต แต่ก็มุ่งมั่นที่จะประสบความสำเร็จซักอย่าง หรือถ้าผมทำไม่ได้ก็ขอส่งคนๆนึงให้ประสบความสำเร็จซักอย่าง คนที่เกิดมาเพื่อทำมีดมีอยู่จริง ผมเองก็เป็นหนึ่งในนั้น รวมถึงลูกชายสองคน คนทำมีดด้วยกันก็ดูกันออกว่าคนไหนทำได้หรือทำไม่ได้ ถ้าต้องเลือกว่าให้ผมทำสำเร็จเองหรือให้ผมดูแลลูกชายจนประสบความสำเร็จผมเลือกอย่างหลัง มีดแมวโหลจะยังคงเป็นมีดที่ดีถึงแม้ว่าผมจะไม่ได้ทำเอง และมันจะไปได้ไกล

บางทีก็อาจจะไปได้ไกลกว่าที่ผมจะไปได้ถึง ดีใจกับมีดเหล่านั้นด้วยจริงๆ