ในช่วง WWII ก่อนที่ไทยจะเจรจาเรื่องเขตแดนกับรัฐบาลอาณานิคมฝรั่งเศสไม่สำเร็จแล้วมีการปะทะกันขึ้น (ประเด็นหลักเลยก็คือไทยขอให้ "คืน" ดินแดนแล้วจะทำตามที่ฝรั่งเศสขอแต่ฝรั่งเศสก็ไม่ยอม ที่สำคัญคือขอมากเกินไปด้วย) จนญี่ปุ่นต้องเข้ามาเจรจาให้หยุดยิง โดยที่ไทยได้รับจังหวัดที่เสียไปคืนมาปกครอง 5 ปี ก่อนที่จะต้องส่งคืนให้กับฝรั่งเศสในภายหลัง มานึกๆดูแล้วที่สุดท้ายเราไม่ได้อะไรเลยก็เพราะตอนนั้นไทยขาดไหวพริบเรื่องการเจรจาต่อรองและการนำอารมณ์ชาตินิยมมาขับเคลื่อนหรือเปล่า?

  ในสมัยรัชกาลที่ 6 พระองค์ท่านทรงตัดสินใจแปลกกว่าความรู้สึกของพวกขุนนางในสมัยนั้น ขุนนางสมัยนั้นแน่นอนว่าคงต้องอยากเข้าร่วมกับฝ่ายเยอรมนีเพราะไม่ชอบที่อังกฤษกับฝรั่งเศสเข้ามายึดเมืองไป แต่ด้วยพระปรีชาญาณ พระองค์ท่านทรงเล็งเห็นว่า ถ้าร่วมกับฝ่ายอังกฤษและฝรั่งเศสแล้วแพ้เราก็จะไม่เสียอะไร เยอรมนีไม่ได้มีอิทธิพลในแถบนี้ แต่ถ้าร่วมกับฝ่ายเยอรมนีแล้วแพ้  อังกฤษกับฝรั่งเศสที่มีอิทธิพลอยู่ข้างๆสยามคงเอาคืนเป็นแน่แท้ ผลก็คือสยามเข้าร่วมกับอังกฤษแล้วชนะ ได้สวนสนามอย่างชาติที่ชนะสงคราม ได้เป็นสมาชิก League of Nations และได้แก้ไขสนธิสัญญาที่ไม่เป็นธรรม

    ถ้าสมมติว่าไทยใช้ชั้นเชิงทางการฑูตเจรจา "ขอซื้อ" ดินแดนในส่วนฝั่งขวาของแม่น้ำโขง (อดีตเมืองบริวารของน่านและเมืองจำปาศักดิ์) ของฝรั่งเศสตอนที่ฝรั่งเศสขอให้ไทยไม่โจมตีดินแดนอาณานิคมอินโดจีน คุณว่าดีลจะพอเป็นไปได้ไหม? ผมเคยอ่านเจออเมริกาซื้อหลุยเซียน่ามาจากฝรั่งเศสและซื้ออะแลสก้ามาจากรัสเซียในช่วงศตวรรษเดียวกัน (18xx) ตีเป็นเงินในปัจจุบันแล้วไม่มากนัก คุ้มยิ่งกว่าคุ้มเพราะทรัพยากรมหาศาล จนคนรัสเซียเสียดายที่ขายไป