.

นักวิทยาศาสตร์ค้นพบมดฟลอริดา
ตัดแขนขาและทำความสะอาด
บาดแผลมดร่วมรังด้วยกัน
เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค

นักวิทยาศาสตร์ค้นพบว่า
มดช่างไม้ฟลอริดา
(Camponotus floridanus) 
จะระบุบาดแผลที่แขนขาของเพื่อนร่วมรัง
จากนั้นจึงรักษาด้วยการทำความสะอาด
หรือกัดให้แขนขาแยก/หลุดออกมา
ทีมงานได้ตีพิมพ์ผลการวิจัย
ในวารสาร Current Biology
.


“ เมื่อเราพูดถึงพฤติกรรมการตัดแขนขา 
นี่เป็นกรณีเดียวเท่านั้นที่การตัดแขนขา
ที่ซับซ้อนและเป็นระบบของมดแต่ละตัว
ที่เป็นสมาชิกสายพันธุ์อื่น
ที่เกิดขึ้นในอาณาจักรสัตว์ ”
Erik Frank  นักนิเวศวิทยาด้านพฤติกรรม
ที่มหาวิทยาลัย Würzburg ในเยอรมนี
ผู้เขียนคนแรกของการศึกษา 
.
.

ในปี 2023 
ทีมงานของ Erik Frank พบว่า
มดแอฟริกาสายพันธุ์ Megaponera analis
สามารถรักษาบาดแผลที่ติดเชื้อเพื่อนร่วมรัง
ด้วยสารต้านจุลชีพที่ผลิตในต่อมของพวกมัน
ในระหว่างการทำสงครามระหว่างมดต่างถิ่น
Proceedings of the Royal Society B.
.


มดช่างไม้ฟลอริดาไม่มีต่อม
ที่เทียบเท่ากับมดแอฟริกา
ทีมงานจึงต้องการค้นหาว่ามดชนิดนี้
จัดการกับบาดแผลในสมาชิกรังมดอย่างไร

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง 
นักวิจัยได้ศึกษาบาดแผล
ที่ขาสองประเภท ได้แก่ 
บาดแผลที่กระดูกโคนขา (ต้นขา) 
และบาดแผลที่ส่วนล่างของกระดูกหน้าแข้ง

ผลการทดลอง นักวิจัยสังเกตเห็นว่า
มดรักษาอาการบาดเจ็บ
ที่โคนขาของสมาชิกรัง
ด้วยการทำความสะอาดแผลด้วยปาก
ก่อนที่จะตัดขาด้วยการกัดซ้ำ ๆ

ในขณะที่บาดแผลกระดูกหน้าแข้ง
ได้รับการรักษาด้วย
การทำความสะอาดเพียงอย่างเดียว

การผ่าตัดส่งผลให้อัตราการรอดชีวิต
ของมดผู้ป่วยมดดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ
อัตราการรอดชีวิตจากการบาดเจ็บ
ที่โคนขาเพิ่มขึ้นจากน้อยกว่า 40%
อยู่ระหว่าง 90-95% เมื่อมีการตัดแขนขา

ในขณะที่อัตราการรอดชีวิตจากการบาดเจ็บ
ที่กระดูกหน้าแข้งเพิ่มขึ้นจาก 15% เป็น 75%
หลังการทำความสะอาดโดยพวกมด

นักวิจัยมีความเห็นว่า
มดตัดเฉพาะอาการบาดเจ็บที่โคนขาเท่านั้น
แทนที่จะตัดขาที่บาดเจ็บทิ้งทั้งหมด
เพราะข้อจำกัดความเร็วในการตัดแขนขา
มดจะต้องใช้เวลาอย่างน้อย 40 นาที
จึงจะเสร็จสมบูรณ์ในการรักษาบาดแผล
.
.

หลังจากศึกษาการสแกนมดแบบ micro-CT
นักวิจัยคาดการณ์ว่า
ความเสียหายต่อกล้ามเนื้อ
ทำให้การสูบฉีดเลือดในโคนขา
มีการไหลเวียนโลหิตในร่างกายมดช้าลง
นั่นหมายความว่า
เลือดที่เต็มไปด้วยแบคทีเรีย
จะใช้เวลาในการเข้าสู่ร่างกายนานขึ้น
ทำให้มดมีเวลาพอที่จะตัดแขนขาออกได้

ในขณะเดียวกัน กระดูกหน้าแข้งของมด
มีเนื้อเยื่อของกล้ามเนื้อค่อนข้างน้อย 
ดังนั้นการติดเชื้อจึงแพร่กระจายได้เร็วขึ้น
นั่นหมายความว่า การตัดแขนขา
อาจใช้เวลานานเกินไปสำหรับมด
ที่จะหยุดการแพร่กระจายของแบคทีเรีย
ที่เป็นอันตรายถึงชีวิตได้
มดจึงมุ่งเน้นไปที่
การทำความสะอาดแผลแทน

“ มดสามารถวินิจฉัยบาดแผล
ดูว่ามันติดเชื้อหรือไม่ติดเชื้อ
และรักษาอาการตามนั้น
โดยมดตัวอื่นในระยะเวลาอันยาวนาน
ซึ่งเป็นระบบการแพทย์เดียว
ที่สามารถแข่งขันกับมนุษย์ได้

ความสามารถของมด
ในการระบุและรักษาบาดแผล
แบบเลือกสรรนั้นมีมาแต่กำเนิด 
และไม่พบหลักฐานการเรียนรู้

ขณะนี้นักวิทยาศาสตร์กำลังขยาย
การวิจัยไปยังมดสายพันธุ์อื่น ๆ
ที่ไม่มีต่อมต้านจุลชีพพิเศษ
เพื่อดูว่ามดตัวอื่น ๆ
ทำศัลยกรรมเป็นหรือไม่ ”
Erik Frank กล่าวสรุป
.

เรียบเรียง/ที่มา

Livescience
.
.