"ซิ้งเจี่ยที" วันไหว้ส่งเจ้าขึ้นสวรรค์ ปีนี้ตรงกับวันเสาร์ที่ 3 กพ. 67

วันเสาร์นี้ (3 กพ. 67) เจ้าเตาจะขึ้นสวรรค์ไปรายงานความดีความชอบของครอบครัวเราต่อองค์เง็กเซียนฮ่องเต้แล้ว เตรียมทำขนมอะไรติดสินบน "เจ้า" รึยังคะ (ล้อเล่นค่ะ)

ก่อนสิ้นปีตามจันทรคติจีน จับหยี่หง่วยหยิสี่ (วัน 24 ค่ำ เดือน 12) จะมีพิธีการไหว้ส่งเจ้าขึ้นสวรรค์ จีนแต้จิ๋วเรียกวันนี้ว่า "ซิ้งเจี่ยที" ด้วยเครื่องไหว้ต่างๆ ซึ่งหนึ่งในนั้นจะต้องมีกระดาษม้า กระดาษนก เป็นยานพาหนะในการพาเทพเจ้าต่างๆขึ้นสวรรค์ด้วยค่ะ (ตามธรรมเนียมจีน เค้าว่าจริงๆแล้วเป็นการไหว้ส่ง "เทพเจ้าเตา" (ที่ตั้งเตาในครัว) ขึ้นสวรรค์ เพื่อไปรายงานความดีความชอบของมนุษย์โลกแก่เง็กเซียนฮ่องเต้) เพราะมีความเชื่อกันว่า “เจ้าเตา” เป็นเทพเจ้าประจำบ้านจะคอยดูแลคุ้มครองผู้อยู่อาศัยในบ้านทุกคน พอใกล้สิ้นปีเทพเจ้าเตาจะขึ้นไปรายงาน (ดี-ชั่ว)ในรอบปีของคนในบ้านนั้นๆ ต่อเบื้องบน เพราะฉะนั้นลูกหลานจีนจึงจัดพิธีไหว้ส่งเทพเจ้าเตาขึ้นสวรรค์ ปัจจุบันบ้านไหนที่ไม่ได้ตั้งเทพเจ้าเตาก็ไปขอใช้ร่วมกับเจ้าที่ (ตี่จู้) แทน

ขออธิบายคำว่า "เจ้าเตา" เท่าที่ฟังจากผู้อาวุโสหลายๆท่านนะคะ "เจ้าเตา" คือเทพที่ประจำอยู่ในที่ทำครัวบ้านเรานี่ล่ะค่ะ เวลาจะไหว้ส่งเจ้าเตาขึ้นสวรรค์ เราจะนำกระถางธูปใส่ข้าวสารธัญพืชให้เต็ม ปักกิมฮวยเฉียงๆ ติดอั่งติ้วให้สวยงาม วางกระถางธูปหน้าบริเวณที่เราทำอาหาร เตรียมกระดาษม้า ขนมของไหว้ จุดธูปอธิฐานส่งท่านขึ้นสวรรค์ หากมีหลายครัวก็ใช้วิธีอธิฐานรวมทั้งครัวนอกครัวใน ส่วนตัวแม่นันเองก็ไหว้ "เจ้าเตา" ตามแบบโบราณค่ะ เพราะที่บ้านไม่ได้ตั้ง "ตี่จู๋เอี๊ย"

ตอนแม่นันเด็กๆ จะเห็นอาอึ้ม (คุณแม่) เตรียมของไหว้ในวันซิ้งเจี่ยทีทุกปี (เด็กน้อยไม่รู้หรอกค่ะว่าไหว้วันอะไร) อาอึ้มก็มักจะมอบหน้าที่ให้อาหมวยเล็กคนนี้เป็นคนหยิบหงึ่งเตี๋ย กิมฮวย (กระดาษเงินกระดาษทอง ดอกไม้ประดับกระถางธูป) และเทียนคู่สีแดงใหญ่ๆ มาไหว้เจ้าเตา (ในวันนั้นอาหมวยเล็กจะดีใจเป็นพิเศษ ได้จุดไม้ขีดไฟเอง ดูตัวเองเป็นผู้ใหญ่ในทันที)

มาดูกันค่ะว่าเช้าวันนี้เราต้องเตรียม และจัดของไหว้อะไรบ้าง ที่แน่ๆต้องทำความสะอาด "ตี่จู๋เอี๊ย" ก่อน (ศาลเจ้าสีแดงที่ตั้งอยู่กับพื้นหันหน้าออกนอกบ้าน) ถ้าข้าวสาร ธัญพืช (โหง่วเจงจี้) ในกระถางธูปพร่อง ก็เติมให้เต็ม และผ้าสีแดงพันติดกระถางธูป อั่งติ้ว มีกิมฮวยหางนกยูงสวยๆ เสมือนเป็นเครื่องประดับกระถางธูปให้สวยงาม สมัยก่อนรูปแบบกิมฮวยก็จะเหมือนๆกัน เดี๋ยวนี้มีลวดลายสวยงามให้เลือกซื้อไม่ถูกเลยค่ะ และที่ขาดไม่ได้คือ เทียนสีแดงขาไม้ไผ่หนึ่งคู่หนีบหรือปักไว้ข้างกระถางธูปทั้งสองด้านค่ะ

ส่วนของที่จะเตรียมไว้ก็มี แต่เหลี่ยว (หรือที่คนไทยเรียกขนมจันอับ) หากมีขนมหวานอื่นๆก็นำมาไหว้ด้วยค่ะ เช่นกอลอจี๊ ขนมเข่ง ขนมเทียน ผลไม้ ส้ม น้ำชา  หงึ่งเตี๋ย กิมจั้ว (กระดาษเงินกระดาษทอง) และธูปเจ็ดดอก (ห้าดอกไหว้เจ้าที่ และอีกสองดอกปักหน้าประตู (หมึ่งซิ้ง) ทั้งสองด้าน) เวลาในการไหว้ถ้าอาอึ้มยังอยู่ก็จะบอกว่า ธูปหมดไปครึ่งดอกก็ลาได้แล้ว แต่ส่วนใหญ่ก็ไม่ค่อยได้ดูหรอกค่ะ ธูปหมดดอกค่อยลากัน ผ่านไปครึ่งค่อนวันก็มี ขนมแต่เหลี่ยวเมื่อไหว้แล้วก็นำมาใส่โหลไว้ทานเล่นได้ค่ะ ยิ่งใครหาซื้อแต่เหลี่ยวที่อร่อยๆ ไม่หวานเกินไปก็ดีนะคะ โดยเฉพาะกวยแฉะ (ฟักเชื่อม) ถ้าเชื่อมได้หวานอ่อนๆ จะอร่อยมาก แม่นันชอบที่สุด 

มาถึงเรื่องทำความสะอาดตี่จู๋เอี๊ย (ศาลเจ้าที่) ทำก่อนหรือหลังขึ้นอยู่กับความตั้งใจของผู้ทำค่ะ
*บางบ้านจะทำความสะอาดหลังจากส่งเจ้าขึ้นสวรรค์แล้ว เติมข้าวสาร ธัญพืช (โหง่วเจงจี้) ลงในกระถางธูปให้เต็ม เปลี่ยนชุดกิมฮวย ติดอั่งติ้ว (ผ้าแดงอักษรมงคล) จัดสวยๆ เพื่อต้อนรับวันที่เจ้าลงจากสวรรค์ ***เพราะถ้าทำตอนท่านอยู่มีความรู้สึกว่าจะเป็นการรบกวนท่าน

บางบ้านจะทำความสะอาด "ตี่จู๋เอี๊ย" ก่อนวันส่งเจ้าขึ้นสวรรค์ ถ้าข้าวสาร ธัญพืช (โหง่วเจงจี้) ในกระถางธูปพร่อง ก็เติมให้เต็ม ผ้าสีแดงพันติดกระถางธูป ปักกิมฮวยหางนกยูงสวยๆ เสมือนเป็นเครื่องประดับกระถางธูปให้สวยงาม พร้อมส่งเจ้าขึ้นสวรรค์

ถ้าถามว่าวันนี้ (วันส่งเจ้าขึ้นสวรรค์) ต้องไหว้เทพทุกองค์ที่ตั้งอยู่ในบ้านมั้ย จำเป็นต้องไหว้มั้ย ไม่ไหว้ได้มั้ย ถ้าลืมล่ะเป็นอะไรมั้ย ของที่ใช้ไหว้ต้องครบมั้ย ????

ไหว้ส่งเฉพาะเจ้าเตาค่ะ ปัจจุบันส่วนใหญ่ไหว้ส่งตี่จู้เอี๊ย (บางบ้านยังคงไหว้ส่งเจ้าเตาอยู่) ส่วนเทพองค์อื่นๆ เราปัดกวาดทำความสะอาดหิ้ง เปลี่ยนกิมฮวย เติมข้าวสารธัญพืชในกระถางธูปให้เต็มก็พอ ถือเป็นการทำความสะอาด ประดับโคมไฟ จุดธูปไหว้อธิฐานต้อนรับตรุษจีน (ปีใหม่ที่จะถึงนี้ค่ะ)

ซิ้งเจี่ยทีเป็นประเพณีที่บรรพบุรุษปฏิบัติต่อๆกันมาค่ะ ขึ้นอยู่กับว่าใครจะปฏิบัติเป็นคนสุดท้ายของครอบครัว เช่นอาตั่วแจ้ อาหยี่แจ้ และอาซี้แจ้ โหง่วแจ้ (คนโต คนที่ 2 คนที่ 4 และคนที่ 5) ของแม่นันเค้าไหว้เค้าปฏิบัติอย่างเคร่งครัดมาตลอด ถ้าปีไหนทำให้ไม่สามารถไหว้ได้ เค้าก็จะไม่สบายใจ ดังนั้นถ้าไหว้ได้ก็ดีต่อตัวเราค่ะ เหมือนที่คนจีนเค้ากล่าวไว้ว่า “หย่วงจ่อ-หย่วงฮ่อ" ทำสิ่งใด ก็ดีทุกสิ่ง ..

แต่ละบ้าน มีวิธีการจัดไหว้ ไม่เหมือนกัน จัดไหว้ให้ดูครบองค์ประกอบ (เหมาะสม..หรือตามอัตภาพ).. ไหว้เชิญบอกกล่าว เพื่อขอบคุณท่านที่ช่วยคุ้มครองครอบครัวให้เป็นสุขมาทั้งปี.. ถ้าเราคิดดี ทำดี ปฏิบัติดี กุศลดีก็เกิดกับตัวเราค่ะ
.