ตำนานอีสาน ลึกลับมักเกิดกับผู้ชายอายุราว 20-50 ปี ซึ่งจะนอนตายตอนกลางคืนตายไม่มีสาเหตุ คนอีสานจะเรียกอาการเช่นนี้ว่า ไหลตาย บางโจทย์ขันกันว่าเหตุที่ต้องตายด้วยอาการเช่นนี้เพราะผีแม่หม้ายแอบมาเสพสมกับผู้ชายในหมู่บ้านตอนกลางคืน จนบางคืนในหมู่บ้านจะมีผู้ชายตายพร้อมกัน 2-3 คน ด้วยความกลัวผีแม่หม้ายชาวบ้านคิดหาวิธีแก้เคล้กเพื่อไม่ให้ผีแม่หม้ายมาเอาชีวิตผู้ชายในหมุ่บ้านไป บ้างก็ใช้ปลัดขิกอันใหญ่ทาสีแดงที่หัวปลัดขิกติดไว้หน้าบ้าน เพื่อให้ผีแม่หม้ายมาเสพสมกับปลัดขิกที่ห้อยอยุ่แทน บ้างก็ให้ผุ้ชายแต่งตัวเป้นผู้หญิง เป็นอุบายหลอกผีแม่หม้ายเพื่อให้ผู้ชายพ้อนจากอันตราย



ลักษณะทางสังคมของความเชื่อผีแม่ม่าย
รถวิ่งออกจากเมืองใหญ่ในภาคอีสานเมืองหนึ่ง ผ่านเข้ามาในเขตชานเมือง ซึ่งก็เหมือนเขตชานเมืองอีกหลายแห่งในประเทศไทย กล่าวคือดูเผิน ๆ ก็คือแหล่งผลิตด้านเกษตรกรรม แต่บ้านเรือนกลับตั้งเรียงรายกันไปตามถนนแทนการเกาะกลุ่มเป็นกระจุก (cluster) อย่างที่หมู่บ้านเกษตรในภาคอีสานมักเป็น ฉะนั้น บ้านเรือนทั้งหมดจึงหันหลังให้แก่ท้องนา และหันหน้าเข้าถนน บ้างขายของชำ, บ้างทำผมสตรี และบ้างก็ขายก๋วยเตี๋ยว แต่ส่วนใหญ่ไม่ได้ทำกิจการพาณิชย์อะไรนอกจากใช้อยู่อาศัย
บ้านเรือนหลายหลัง มีหุ่นฟางสวมหมวกปักที่ประตูบ้าน หุ่นบางตัวอาจมีอวัยวะเพศชายเสียบไว้ให้เห็นเด่นชัด แน่นอนว่าผีแม่ม่ายกำลังคะนองฤทธิ์อยู่แถบนี้ คงมีผู้ชายที่มีเรือนแล้วถึงแก่กรรมโดยไม่รู้สาเหตุ 2 หรือ 3 คน ติดต่อในเวลาไม่ห่างกันนัก อันเป็นสัญญาณส่อให้เห็นว่าผีแม่ม่ายกำลังเข้ามาหาเหยื่อในละแวกนี้