.

ถ้าหากเดินทางผ่านทุ่งเลี้ยงม้าในตอนกลางคืน
จะสังเกตเห็นว่าพวกม้าไม่ค่อยนอนลง
เหตุใดพวกม้าเหล่านี้จึงมักจะยืนหลับ

คำตอบ คือ เรื่องของการเอาชีวิตรอด
ม้าจะหลับใหลในขณะที่ยืนอยู่
เพื่อรักษาสมดุลความต้องการนอนหลับ
กับป้องกันภัยคุกคามจากพวกนักล่า
ที่มักจะปรากฏตัวขึ้นมาได้ตลอดเวลา

ม้ามีวิวัฒนาการยาวนานในวงศ์ Eqiodae
และการนอนบนกีบเท้าเป็นการปรับตัว
เพื่อต่อต้านการถูกโจมตีเป็นเหยื่อ
" การยืนช่วยให้พวกมันกระโจนใส่
ด้วยเท้าข้างหน้าใส่ผู้ล่าได้อย่างรวดเร็ว
และมีโอกาสวิ่งหนีรอดได้ดีกว่าการนอนราบ "
Karen Waite ผู้เชี่ยวชาญด้านม้า
Michigan State University   
ให้สัมภาษณ์กับ Live Science
.
.

พูดง่าย ๆ ก็คือ ม้าเป็นสัตว์ขนาดใหญ่
และต้องใช้เวลาและพลังงาน
ในการลุกขี้นยืนจากพื้นดิน
ม้าที่ยืนอยู่จะสามารถวิ่งหนีได้ดีกว่ามาก
เมื่อถูกปลุกให้ตื่นจากการนอนหลับ
สัตว์กินพืชที่เป็นเหยื่อขนาดใหญ่อื่น ๆ
เช่น ม้าลาย วัวกระทิง ช้าง และยีราฟ
ต่างสามารถหลับนอนในขณะยืนได้
ตามรายงานของ BBC Science Focus

.

ม้ามีคุณสมบัติพิเศษทางกายวิภาค
ที่ทำให้สามารถยืนอยู่บนกีบได้
ในขณะที่วางเท้าเป็นรูปตัว z ได้
คุณลักษณะเหล่านี้เรียกว่า
เครื่องช่วยพยุงตัว
ประกอบด้วยเส้นเอ็นและเอ็นหลายชุด
ซึ่งเป็นเนื้อเยื่ออ่อนที่เชื่อมต่อกล้ามเนื้อกับกระดูก
และกระดูกต่อกระดูกตามลำดับ
ซึ่งสอดคล้องตลอดทั้งขาหน้าและขาหลัง

เมื่อม้าคลายกล้ามเนื้อขา
เส้นเอ็นและเส้นเอ็นของอุปกรณ์ช่วยพยุง
จะทำหน้าที่เป็นแถบรัดที่ช่วยพยุง
ข้อไหล่ ข้อเข่า และข้อเท้าที่ขา
ทำให้ม้าสามารถยืนอยู่ได้
โดยไม่ต้องพะวงถึงอาการ
กล้ามเนื้อตึงตัว/ตึงเครียดมากนัก
ตามข้อมูลของ Karen Waite
 
.

ในขณะที่เวลาของม้าส่วนใหญ่ยืนหลับ
แต่ม้ายังจำเป็นต้องนอนราบ
เพื่อให้นอนหลับพักผ่อนมากขึ้น 

“ ม้าจะใช้เวลาส่วนใหญ่ไปกับการนอนขณะยืน
แต่จริง ๆ แล้วพวกมันนอนไม่หลับเต็มที่ขณะยืน 
During rapid eye movement (REM) sleep in humans
ระหว่างการนอนหลับอย่างรวดเร็ว REM ในคน
เมื่อดวงตาของคนที่กำลังหลับ
จะเคลื่อนไหวอย่างรวดเร็ว
ภายใต้เปลือกตาที่ปิดอยู่
ความฝันสามารถเกิดขึ้นได้
กล้ามเนื้อจะกลายเป็นอัมพาตชั่วคราว
ดังนั้น คนเราจึงทำตามความฝันไม่ได้

ในช่วงการนอนหลับ REM สมอง
จะรวบรวมและประมวลผลข้อมูลใหม่
สำหรับความทรงจำระยะยาว
ผู้ที่นอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ
อาจประสบปัญหาเกี่ยวกับ
สมาธิและการควบคุมอารมณ์
ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
และการเจริญเติบโตของเซลล์น้อยลง
.

ม้าที่โตเต็มวัย
มักจะนอนหลับน้อยราว 5 ชั่วโมงต่อวัน 
และจะนอนหลับได้มากที่สุดในขณะที่ยืนขึ้น 
และในขณะที่ม้ายืนสามารถบรรลุ คลื่นช้า
หรือการนอนหลับลึกโดยไม่ฝัน
แต่ม้าที่ได้รับการพักผ่อนอย่างเพียงพอ
ต้องการการนอนหลับแบบ REM
อย่างน้อย 25 นาทีต่อวัน
ซึ่งจะเกิดขึ้นได้ในขณะที่นอนราบเท่านั้น 

ด้วยเหตุนี้ม้าจึงต้องนอนลงทุกวัน 
หากไม่เป็นเช่นนั้น ม้าอาจจะอดนอน 
ซึ่งอาจเป็นความเสี่ยงต่อสุขภาพอย่างร้ายแรง
ตัวอย่างเช่น การทำให้มันเสี่ยงต่อ
การบาดเจ็บจากการล้มลง
ตามข้อมูล American Association of Equine Practitioners
ม้าที่นอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ
อาจวินิจฉัยว่าเป็น โรคลมหลับ Narcolepsy

เช่น พวกมันอาจล้มลงในขณะที่กำลังขับขี่
เพราะการยืนหลับเป็นการปรับตัว
เพื่อหลีกเลี่ยงนักล่าได้ทันท่วงที
ม้าจึงต้องรู้สึกสบายและปลอดภัย
ก่อนที่พวกมันจะยอมนอนลงและนอนหลับ
ในประชากรม้าดุร้าย(ม้าป่า)
ถ้าม้าหลายตัวนอนราบ
เพื่อให้หลับในระยะ REM พร้อมกัน
จะมีม้าอย่างน้อยตัวหนึ่ง ที่ยังคงยืนอยู่เสมอ
มีแนวโน้มที่จะคอยดูนักล่าที่มีศักยภาพ

ถ้าพวกมันรู้สึกไม่ปลอดภัย
ในสภาพแวดล้อมที่อยู่ในตอนนั้น
หรือพวกมันไม่มีม้าตัวอื่นอยู่ด้วย
หรือหากพวกมันถูกโดดเดี่ยว
พวกมันก็จะมีโอกาสน้อยมาก
ที่จะรู้สึกปลอดภัยเพียงพอที่จะนอนลง
(จึงมักจะอาศัยการยืนหลับ) "
Sarah Matlock ผู้สอนอาวุโสด้านพฤติกรรมม้า
Colorado State University 
ให้สัมภาษณ์ Livescience

เรียบเรียง/ที่มา

https://bit.ly/3CwRnFG
.

---

.

โรคลมหลับเป็นอีกหนึ่งโรค
ที่ทำให้ผู้ป่วยมีอาการง่วงนอน
ตลอดเวลาทั้งกลางวันและกลางคืน
โดยไม่สามารถฝืนให้ตื่นได้ 
แม้ว่านอนหลับอย่างเพียงพอแล้วก็ตาม 
เป็นโรคที่พบได้น้อยประมาณ 0.05% ของประชากรทั้งหมด
โดยพบได้ทั้งในผู้ชายและผู้หญิง
และพบมากในช่วงอายุ 10-25 ปี

ผู้ป่วยมักมีอาการง่วงนอนมากผิดปกติ
และหลับในตอนกลางวัน
โดยไม่สามารถฝืนให้ตื่นได้ 
เช่น ในขณะรับประทานอาหาร 
เรียน ทำงาน ประชุม ขับรถ 

หลังหลับจะมีอาการดีขึ้น 
แต่จะรู้สึกง่วงอีกครั้งในระยะเวลาไม่นาน
และสามารถหลับได้อีกหลายครั้งต่อวัน  
โดยที่ผู้ป่วยอาจมีอาการร่วมอื่นๆ อีกได้ เช่น
เผลอหลับร่วมกับมีอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรง 
คอตก ล้มพับลงกับพื้น (Cataplexy)  
เกิดในขณะที่มีอารมณ์เปลี่ยนแปลง 
เช่น เครียด หัวเราะ ตกใจ เศร้า
ไม่สามารถขยับร่างกายได้ช่วงใกล้ตื่นนอน 
หรือที่เรียกว่า ผีอำ (Sleep paralysis)
มีภาพหลอนขณะกึ่งหลับกึ่งตื่น 
(Hypnagogic hallucination)
มีอาการอื่นๆ เช่น ปวดศีรษะ ซึมเศร้า 
หลงลืม ขาดสมาธิ  อ่อนเพลีย
©  โรคลมหลับ