ได้ดูโหนกระแส เทปเมื่อไม่กี่วันก่อนที่มีนางเอกร้อยล้านมาคุยเรื่องไซยาไนด์ และมีคนเข้ามาเมนต์ด่านักแสดงหญิงคนนั้น จนโดนพิธีกรสั่งสอนไป และจากหลาย ๆ ประโยคที่คุยกันในวันนั้น ทำให้ผมนึกถึงสามคำนี้ที่มักพบตามข่าวหรือโซเชียล บางคนก็เอามาใช้เพื่อปกป้องตัวเอง

คำแรกคือ รู้เท่าไม่ถึงการณ์ หลาย ๆ กรณี พอจนมุม โดนจับ โดนลงโทษ ก็อ้างไปว่ารู้เท่าไม่ถึงการณ์ จริง ๆ คำนี้น่าจะหมายถึงกรณีที่ทำไปโดยไม่รู้ว่าผิด หรือไม่รู้ว่ามันอันตราย อย่างเด็กเล่นมีด เล่นไฟ เล่นสารเคมีบางอย่าง หรือเวลาไปต่างประเทศแล้วไปทำอะไรผิดธรรมเนียม ผิดประเพณีของประเทศนั้นด้วยความไม่รู้ แบบนั้นคือรู้เท่าไม่ถึงการณ์ แต่หลายกรณี เช่นยกพวกตีกันในห้องฉุกเฉินของโรงพยาบาล หรือขี่มอเตอร์ไซค์หวาดเสียว อันนี้ไม่มีทางที่จะไม่รู้เลยว่ามันไม่ดี แถมคนที่ทำก็ไม่ใช่เด็กแล้ว จะมาอ้างว่ารู้เท่าไม่ถึงการณ์ไม่ได้

วิพากษ์วิจารณ์ คนสมัยนี้ให้ความสำคัญเรื่องความเท่าเทียม ต้องสามารถวิพากษ์วิจารณ์บุคคลใดก็ได้ ซึ่งมันก็ถูก แต่ที่บางคนทำคือใช้คำหยาบคาย ใช้อารมณ์ ใช้คำที่เกินกว่าเหตุ แบบนั้นเขาเรียกด่า วิพากษ์วิจารณ์มันต้องว่ากันตามเหตุผลข้อเท็จจริง แบบว่าถ้าเขาทำดีไม่ดีอะไรยังไง ก็ว่าไปตามนั้น เหมือนคนวิจารณ์หนัง วิจารณ์ผลงานศิลปะอะไรแบบนั้น ว่าดีตรงนั้น แต่ไม่ดีตรงนี้ ต้องปรับตรงนั้นหน่อย 

แต่ก็ต้องระวังการใช้คำว่าด่าให้ดี เพราะทุกวันนี้คนเราก็ติดคำว่าด่าเหมือนกัน บางครั้งแค่เป็นการสั่งสอนด้วยความหวังดี ไม่ได้ใช้อารมณ์ ไม่ได้ใช้คำหยาบคาย หรือแค่โดนตำหนินิด ๆ หน่อย ๆ บางคนก็ไปใช้คำว่าด่าแล้ว อย่างที่มีพิธีกรรายการแข่งทำอาหารรายการหนึ่งที่มีบุคลิกเข้ม โหด ก็โดนหาว่าชอบด่าผู้เข้าแข่งขัน หรือแม้แต่ผู้เข้าแข่งขันเองยังใช้คำว่าโดนด่า