1. ฝรั่งเศสเขียนประวัติศาสตร์ชาตินิยมไว้ให้ เพื่อให้รู้สึกแตกต่างจากสยาม เป็นการสร้างชาติใหม่ ตามรัฐชาติแบบฝรั่ง

2. ตกเป็นรัฐบริวารของเวียดนามต่อ สมัยเคยเป็นอินโดจีนของฝรั่งเศส French Indochina เหมือนกัน ฝรั่งเศสเคยส่งคนเวียดนามมาปกครอง ต่อมาเป็นคอมมิวนิสต์ ก็สืบทอดอำนาจอิทธิพลของเวียดนามอีก จากรัฐบาลฮานอย ไทยกับเวียดนามเคยมีสงคราม อานาม - สยาม ยุทธ

3. ฝรั่งเศสเคยให้เลือก ว่าจะอยู่ฝั่งสยาม หรือว่าฝั่งฝรั่งเศส คน สปป.ลาว คนกัมพูชา สมัยนั้น ก็เลือกแล้วว่าจะอยู่ฝั่งไหน สมัยนั้นเหมือนว่าฝรั่งเศสจะห้ามไม่ให้ฝั่งไทย ตั้งบ้านเรือนติดแม่น้ำโขง ห่างไปประมาณ 1 กิโลเมตร ส่วนกัมพูชา เขมรชั้นในที่อยู่ฝ่ายสยาม อพยพมาอยู่ในประเทศไทยหมดแล้วเช่นกัน ยกตัวอย่างเจ้าพระยาอภัยภูเบศร

เห็นว่าเมืองหลวงพนมเปญ ก็ย้ายข้ามโขง หนีอำนาจการรุกรานของสยาม พวกที่อยู่ใน สปป.ลาว ในกัมพูชา ปัจจุบัน ทั้งก่อนและหลังสงครามขาว - แดง คือพวกที่เลือกแล้วว่าอยู่ฝ่ายตรงข้ามสยาม ไม่ยอมรับสยาม (แต่จะว่าไป อย่างเกาะกง เชียงแตง ไพลิน ก็มีคนเชื้อสายสยาม เชื้อสายลาว เชื้อสายไทใหญ่ อยู่นะคะ แต่ปัจจุบันคงถูกกลืนกลายไปแล้ว)

4. ปัจจุบันมีลักษณะเป็นรัฐกันชน ระหว่างไทยกับเวียดนาม ต้องรักษาสมดุลระหว่าง 2 ขั้วอำนาจ เหตุผลน่าจะคล้ายการเกิดรัฐกันชนตามส่วนต่าง ๆ ของโลก เช่น ธิเบต - ซินเกียง หรือการดำรงอยู่ของเกาหลีเหนือ ที่ไม่ยอมรวมชาติกับเกาหลีใต้สักที

5. นึกได้อีกข้อ การต่อสู้หรือทำสงครามเพื่อเอกราช เขาก็สู้ด้วยกลุ่มเขากันเอง เจ็บปวด สูญเสียเอง เราแทบไม่มีส่วนเกี่ยวข้อง หรือส่วนได้ส่วนเสีย ไม่มีประวัติศาสตร์ร่วมกันกับเขา อารมณ์น่าจะคล้าย ๆ รัฐฉานอยากเป็นรัฐเอกราช มากกว่าจะมารวมกับไทยน่ะค่ะ