ช่องว่างคืออากาสธาตุ ในอากาสธาตุหากพิจารณาเป็นจะให้ผลการวิปัสนาเร็ว คือกสิณอากาส ไม่มีอะไรตั้งอยู่ได้ในอากาสธาตุ แต่หากสามารถตั้งสติในอากาสธาตุจับรูปนามเพื่อวิปัสนาได้ สติ สมาธิ จะตั้งมั่นเป็นพื้นฐานต

แถลงปัญหามหาภูต ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ และวาโยธาตุ ย่อมตั้งอยู่ไม่ได้ในที่ไหน อุปาทายรูปที่ยาวและสั้น ละเอียดและหยาบ ที่งามและไม่งาม ย่อมตั้งอยู่ไม่ได้ในที่ไหน นามและรูปย่อมดับไม่มีเหลือในที่ไหน

(1/32)มนสิการในเรื่องผม ชื่อว่า ผม เหล่านี้ เกิดอยู่บนหนังหุ้มกระโหลกศีรษะ. ในเรื่องผมนั้น พึงมนสิการดังนี้-แม้หญ้าแฝกหอมเองก็ไม่รู้ว่าตัวเองเกิดอยู่บนจอมปลวก ฉันใด หนังหุ้มกระโหลกศีรษะก็ไม่รู้ว่า ผมเ

คือ ปฐวีธาตุ (ดิน) อาโปธาตุ (น้ำ) เตโชธาตุ (ไฟ) วาโยธาตุ (ลม) อากาสธาตุ (ช่องว่างหรือความว่าง)  และวิญญาณธาตุ (รู้....) อันนั้นเป็นการเกิดขึ้นแห่งทุกข์, เป็นการตั้งอยู่แห่งโรคทั้งหลาย, เป็น