มาเรียนคำศัพท์ภาษาอังกฤษประหลาดๆจากงานแปลนิยายของเราในอดีตด้วยกัน

เมื่อ 20 กว่าปีมาแล้วเราแปลนิยายเรื่อง The Four Just Men by Edgar Wallace ให้สำนักพิมพ์แห่งหนึ่ง
เนื้อเรื่องคร่าวๆก็คือว่า  Sir Philip Ramon รัฐมนตรีต่างประเทศของอังกฤษพยายามผลักดันให้มีการออก Aliens Extradition Bill (ร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยการเนรเทศบุคคลต่างด้าว) ก็เลยมีกลุ่มคนสี่คนคือ Manfred, Gonsalez, Pioccart และ Thery ส่งจดหมายไปขู่ว่าจะฆ่ารัฐมนตรีคนนี้ถ้าเขาไม่หยุดผลักดันให้มีการออก Bill (ร่างพระราชบัญญัติ) ฉบับนี้ แล้วลงนามในจดหมายว่า มาจาก Four Just Men  ก็เลยมีฉากเหตุการณ์ที่คนร้ายทั้งสี่นี้ชิงไหวชิงพริบเล่นเอาเถิดกับ Scotland Yard อย่างตื่นเต้นเร้าใจ

ในเนื้อเรื่องมีการประชุมสภากันตั้งหลายครั้ง  มีประโยคภาษาอังกฤษหลายๆประโยคบวกกับบริบทที่ “ลึกลับ” ทำให้อ่านแล้วเสี่ยงต่อการตีความผิด ดังเช่นประโยคนี้เป็นต้น
"But," resumed the Minister--he was sitting in his study in Portland Place--"if I cannot imagine the exact process of dissolution, I can imagine and have experienced the result of breaking faith with the chancellories, and I have certainly no intention of laying up a store of future embarrassments for fear of something that may after all be comparatively trifling."
ทีแรกเราแปลไปว่า
“แต่” ขณะที่นั่งอยู่ในห้องทำงานในพอร์ทแลนด์ เพลซ ท่านรัฐมนตรีก็พูดขึ้นมาอีกว่า "ถึงผมจะจินตนาการไม่ได้ว่า dissolution (การยุบสภา) จะมีกระบวนการที่แท้จริงเช่นไร แต่ผมก็จินตนาการได้และรับรู้ได้ถึงผลของการไม่เชื่อถือเจ้าหน้าที่สถานทูตและสถานกงสุลของหลายๆประเทศ  และที่แน่ๆก็คือว่า ผมไม่ต้องการที่จะได้รับความอับยศอดสูในภายภาคหน้าอันเนื่องมาจากความหวาดหวั่นต่อเรื่องที่จะกลายเป็นอะไรที่ไร้สาระเสียเหลือเกินในที่สุด”
^
แต่พออ่านทวนดูดีๆแล้ว เราชักสงสัยซะแล้วว่า dissolution มันไม่น่าจะมีความหมายว่า "ยุบสภา" คือทีแรกเราหลงตีความแบบนั้นก็เพราะว่า หนังสือเล่มนี้มีฉากการประชุมรัฐสภาอยู่ตั้งมากมาย  มันจึงทำให้เราไขว้เขว
พอเราย้อนกลับไปดูต้นฉบับให้ดีๆ  เมื่อ 2 paragraphs ก่อนหน้า และส่วนที่เหลือที่ตามมา มีข้อความดังนี้ (ฉากที่ Sir Philip อยู่กับนักสืบ (ตำรวจ) ที่มาคอยคุ้มครองเค้า) 
Sir Philip was a constant source of interest to the detective, who must have shown his thoughts once or twice. For the Foreign Secretary, who was a remarkably shrewd man, intercepting a curious glance of the police officer, said sharply, "You wonder why I still go on with the Bill knowing the danger? Well, it will surprise you to learn that I do not know the danger, nor can I imagine it! I have never been conscious of physical pain in my life, and in spite of the fact that I have a weak heart, I have never had so much as a single ache. What death will be, what pangs or peace it may bring, I have no conception. I argue with Epictetus that the fear of death is by way of being an impertinent assumption of a knowledge of the h1ereafter (ต้องใส่ 1 แทรกไว้ เพราะโดนกรองคำหยาบทั้งๆที่มันไม่ใช่คำหยาบ), and that we have no reason to believe it is any worse condition than our present. I am not afraid to die--but I am afraid of dying." (ข้อความที่ Sir Philip ซึ่งเป็นรัฐมนตรีต่างประเทศพูด)
"Quite so, sir," murmured the sympathetic but wholly uncomprehending detective, who had no mind for nice distinctions.  (ข้อความที่นักสืบ (ตำรวจ) ที่ไปคุ้มกันรัฐมนตรีให้พ้นจากการถูกคนร้ายสังหาร พูด)
คราวนี้มาถึงประโยคแสบ 
"But," resumed the Minister--he was sitting in his study in Portland Place--"if I cannot imagine the exact process of dissolution, I can imagine and have experienced the result of breaking faith with the chancellories, and I have certainly no intention of laying up a store of future embarrassments for fear of something that may after all be comparativey trifling." (ข้อความที่รัฐมนตรีพูดต่อ)
Which piece of reasoning will be sufficient to indicate what the Opposition of the hour was pleased to term 'the tortuous mind of the right honourable gentleman'.
ถ้าเราดูดีๆ  จะเห็นได้ว่า
รัฐมนตรีพูดไว้เมื่อก่อนหน้านั้นว่า
What death will be, what pangs or peace it may bring, I have no conception.
ความตายจะเป็นอย่างไร   ความตายจะนำมาซึ่งความเจ็บปวดรวดร้าว หรือนำมาซึ่งความสงบ ผมก็ยังนึกภาพไม่ออกเลย    
ดังนั้นเมื่อรัฐมนตรีพูดต่อไปว่า
"But," resumed the Minister--he was sitting in his study in Portland Place--"if I cannot imagine the exact process of dissolution, I can imagine and have experienced the result of breaking faith with the chancellories, and I have certainly no intention of laying up a store of future embarrassments for fear of something that may after all be comparatively trifling."
เราจึงต้องตีความใหม่ เพราะแท้จริงแล้ว คำว่า dissolution มันไม่ได้แปลว่า "ยุบสภา" (ถ้าใครแปลว่า "การละลาย" ละก็ยิ่งซวยหนักเข้าไปใหญ่อีก555)  แต่ มันแปลว่า" "demise: somebody's death (formal) = ความตาย"
เพราะอะไร?  เพราะว่า contextual clues (บริบท) มันมี  (ต้องใช้ไหวพริบปฏิภาณและชั่วโมงบินสูงๆจึงจะสังเกตเห็นได้)  อยู่ตรงที่รัฐมนตรีพูดทวนประโยคเดิมว่า
What death will be, what pangs or peace it may bring, I have no conception.
ความตายจะเป็นอย่างไร   ความตายจะนำมาซึ่งความเจ็บปวดรวดร้าว หรือนำมาซึ่งความสงบ ผมก็ยังนึกภาพไม่ออกเลย  
แล้วเขาก็พูดทวนประโยคเดิมในรูปแบบใหม่  ว่า
....if I cannot imagine the exact process of dissolution....
...ถึงผมจะจินตนาการไม่ได้ว่า dissolution (ความตาย) จะมีกระบวนการที่แท้จริงเช่นไร...

.....................................................................................................................................................................................................................

คราวนี้มาอีกฉากหนึ่ง ที่เป็นการประชุมรัฐสภา หัวหน้า gang ผู้ร้ายปลอมตัวเป็น สส ชื่อ Bascoe แล้วลอยนวลเข้าไปในรัฐสภาเพื่อเอาระเบิดปลอมไปวางขู่ไว้  แล้ว สส อีกคนหนึ่ง พอเห็นหัวหน้า gang ผู้ร้าย (ซึ่งปลอมตัวเป็น Bascoe) จึงพูดกับ สส อีกคนหนึ่งที่กำลังสนทนาอยู่ด้วย (โดยพูดถึง Bascoe (เพราะแปลกใจว่าเขาเข้ามาในสภาทำไมกัน)) ว่า 
"Thought old Bascoe had paired?"  
^
เราแปลไปว่า  “ตาเฒ่าบาสโกเตี๊ยมกับอีกฝ่ายไว้ว่าจะไม่มาออกเสียงแล้วไม่ใช่หรอกหรือ”
บรรณาธิการต้นฉบับก็โทรมาทักท้วงว่า เราแปลผิด เขาบอกว่า มันน่าจะแปลว่า “ยังกับตาเฒ่าบาสโกมีฝาแฝดแน่ะ”
^
เหตุผลที่บรรณาธิการต้นฉบับเข้าใจ (ตีความ) แบบนี้ก็เพราะว่า นักเขียนคนนี้ (Edgar Wallace) เวลาเขียนนิยาย (เคยอ่านเรื่องอื่นๆของเขา) ชอบเขียนออกแนวว่าผู้ร้าย (ซึ่งเป็นผู้ร้ายที่เป็นคนดีแบบ Robin Hood) ปลอมตัวเก่งซะแนบเนียนจนไม่มีใครสงสัยว่าเป็นตัวปลอมเลย ผู้คนจะคิดว่าเป็นฝาแฝดหรือเชื่อสนิทว่าเป็นตัวจริง 100% 

เราจึงให้เหตุผลโต้แย้งว่า คำว่า pair ในบริบทนี้น่าจะมีความหมายนี้นะ
pair:
In the British Parliament and other legislative bodies: to bring (an opponent) into an agreement to abstain from voting on a given question or for a certain time.
นั่นก็คือว่าในบริบทนี้ คำว่า pair ที่เป็น verb มันแปลว่า จับคู่งดออกเสียง (ระหว่างสมาชิกสภาต่างพรรค)
หรือ paring ที่เป็น noun แปลว่า การจับคู่งดออกเสียง (ระหว่างสมาชิกสภาต่างพรรคการเมือง)
ส่วน สส (ที่เป็นสมาชิกสภาต่างพรรค) คู่ที่นัดกันงดออกเสียงเรียกว่า a pair 

ไปดูความหมายศัพท์ตัวนี้ได้ที่นี่
https://en.wikipedia.org/wiki/Pair_(parliamentary_convention)?fbclid=IwAR25Zjf_4Tk5a-dOpJbbRifL1njl2dXBu1CskIXwAlqbUACD6HYihwhQ1_k

....................................................................................................................................................................................................................
พอมาถึงฉากนี้ ขอแปลผละจากต้นฉบับไปไกลๆเพื่อความมันสะใจซะบ้าง555
เห็นอดีตบรรณาธิการต้นฉบับหนังสือแปลคนที่เปิดหลักสูตรสอนการแปลชอบวาดลวดลายการแปลผละจากต้นฉบับนัก ในขณะที่ตัวเราเองซึ่งส่วนใหญ่แปลภาษากฎหมายไม่กล้าแปลผละจากต้นฉบับเพราะกลัวโดนลูกค้าฟ้องเรียกค่าเสียหายจากการแปลคลาดเคลื่อน555
ประโยคที่จะแปล (หรือจะยำใหญ่) ในวันนี้ ก็คืออันนี้
The idea of a bad Channel-crossing leading to the scratching of the favourite of a big race is unheard of," added Manfred severely.

ลองแปลแบบ literal translation ก่อน
The idea of a bad Channel-crossing leading to the scratching of the favourite of a big race is unheard of," added Manfred severely.
แนวคิดของการข้ามช่องแคบที่ไม่ดีซึ่งนำไปสู่การถอนตัวม้าเต็งหนึ่งออกจากการแข่งขันเที่ยวใหญ่  เป็นสิ่งที่ไม่เคยมีใครได้ยิน” แมนเฟรดพูดต่อไปด้วยอารมณ์อันรุนแรง
^
อ่านแล้วงงอะ ไม่รู้ว่าอะไรกัน แถมยังไม่มันอีกต่างหาก ลองวาดลวดลายแปลใหม่แบบไม่ใช่อดีตบรรณาธิการต้นฉบับหนังสือแปลนะ แต่แปลแบบอดีต...(อดีตอะไร...ไปอ่านตอนท้ายๆ555) 
The idea of a bad Channel-crossing leading to the scratching of the favourite of a big race is unheard of," added Manfred severely.
พอขึ้นเรือข้ามช่องแคบมาแบบสุดแสนจะทุลักทุเล ไอ้ม้าตัวนี้มันก็โทรมเสียจนไม่มีแรงวิ่งน่ะสิ  วิธีการล้มม้าเต็งหนึ่งในการแข่งม้านัดใหญ่แบบนี้ เป็นอะไรที่ไม่มีใครเคยได้ยินมาก่อนเลยว่ะ”  แมนเฟรดสาธยายต่อไปอย่างเอาเป็นเอาตาย 
^
น่าจะเป็น interpretive translation ปนๆกับ free translation นะ 
อธิบายแบบกวนๆ (ว่าทำไมแปลไปซะไกลจากต้นฉบับแบบนี้)
ประโยคนี้เป็นเรื่องเกี่ยวกับการแข่งม้าในประเทศอังกฤษ  ม้าที่ไม่วิ่ง (เพราะ withdrawn (ถอนตัวไป)) เรียกว่า non-runner  กติกามีว่า  punter (นักพนัน) ที่แทง non-runner ในวันที่ม้าแข่งจริง  “จะได้ stake (เงินที่วางเดิมพัน) คืน”    
แต่ punter ก็สามารถแทงม้าไว้ล่วงหน้าหลายวันก่อนวันแข่งจริงได้ด้วยเช่นกัน ซึ่งเรียกว่า ante post   และกติกามีอยู่ว่า  punter คนไหนแทงม้าแบบ ante post ไว้ แล้วม้าตัวนั้น withdrawn (คือถอนตัวออกไป) ก่อนวันแข่ง ก็ให้ถือว่า “เสียการพนัน” และจะไม่ได้ stake (เงินที่วางเดิมพัน) คืน  เนื่องจากว่า betting odds (ราคาต่อรอง) ที่เจ้ามือม้า (bookmaker) ให้ไว้นั้นสูงกว่าในวันแข่งจริง  ซึ่ง punter ต้องเสี่ยงเอาว่าม้าจะลงแข่งหรือไม่ลงแข่งนั่นเอง

ดังนั้น ในการแปลเราจึงขยายความว่า  เอาม้าขึ้นเรือข้ามช่องแคบมา   ทั้งๆที่ในประโยคไม่มีคำว่า "เรือ" โดยอาศัยความรู้เรื่องการแข่งม้าในประเทศอังกฤษ และข้อมูลที่ว่าเมื่อ 100 กว่าปีมาแล้ว (ความเก่าของหนังสือเล่มนี้)  มันไม่มีอุโมงค์ลอดใต้น้ำเหมือนตอนนี้  ดังนั้น Channel-crossing มันต้องหมายความว่า "เอาม้าบรรทุกขึ้นเรือมา" แหงๆเลย!  เพื่อให้ม้าเมาคลื่นแล้วแข่งไม่ไหว  ซึ่งเท่ากับ “ล้มม้า” (คล้ายๆล้มมวยนั่นเอง)
^
ที่ตีความแบบนี้ก็เพราะว่าก่อนที่จะมีอาชีพเป็นนักแปลนั้น เราเคยทำงานเป็น manager of licensed betting office (ผู้จัดการสำนักงานรับพนันที่มีใบอนุญาตอย่างถูกต้องตามกฎหมาย) ใน London มานานหลายปี 
ก็เลยแปลโดยอาศัยความรู้จากอาชีพดั้งเดิมซะเลย555+++
แก้ไขข้อความเมื่อ
แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่