- ปัญหาที่หนักหนาสาหัสอย่างหนึ่ง ของนักฝึกภาววนา ที่เคยอ่านตำรามามากมาย หรือ ชอบจำหลักธรรมมามากมาย เต็มหัวเต็มพุง ..เมื่อมาฝึกภาวนา ก็ไม่มีความสามารถจะบังคับให้จิตรวมสงบลงได้เลย แม้จะฝึกมานานๆ หลายๆปีก็ตาม ก็ไม่เคยได้รับรสชาติของความสงบของจิตที่รวมลงเป็นอัปปนาสมาธิ เลย เพราะมีตัวขัดขวางที่เป็นนิวรณ์สำคัญตัวหนึ่งมาขัดขวางในจิต คือ จิตจะไปหน่วงเอาความจำต่างๆที่เคยอ่านตำรามา หรือ เคยฟังมา ...แล้วเอาข้อความหรือความจำนั้น มา นึกๆคิดๆ ปรุงแต่งจินตนาการไปเรื่อยๆๆ ทำให้จิตสงบลงไม่ได้สักที แม้จะฝึกมานานกี่ปีๆ ก็ตาม
- ดังนั้น ก่อนจะฝึกภาวนา ต้องทำจิตให้ลืมตำราไปก่อน เสมือนไม่เคยรู้ ไม่เคยอ่าน ไม่เคยฟังมาก่อนเลย คล้ายๆเป็นมนุษย์จากต่างดาว เพิ่งมาเยี่ยมเยียนโลกเป็นวันแรก แล้วถูกจับฝึกภาวนาเลย ไม่เคยรู้เรื่องอะไรๆเกี่ยวกับการภาวนา หรือ หลักธรรมใดๆมาก่อนเลย
- สมัยหลวงปู่มั่นยังมีชีวิตอยู่ พระหรือใครๆที่เคยเป็นนักตำรามาก่อน ถ้ามาขออยู่เพื่อฝึกภาวนากับท่าน หลวงปู่มั่นจะบอกให้คนนั้นวางตำราทิ้งไปก่อน
- เมื่อฝึกภาวนา ให้ลืมทุกๆอย่างทิ้งออกไปจากใจให้หมด
กำหนดจิตให้เห็นสภาวะที่ปรากฏตามอาการจริงๆในปัจจุบัน ในขณะนั้น เท่านั้น
- แต่ ถ้าไม่อาจจะกำจัดอาการฟุ้งซ่านพวกนั้นออกไปได้ ก็ต้องใช้วิธีแก้แบบ
รุนแรง หนักหน่วง ดังต่อไปนี้ ซึ่งจะได้ผลไว แต่ต้องฟันฝ่าความทุกข์ทรมานมากๆ ต้องใช้ความพยายาม และ ความอดทนอย่างทะลุขีดจำกัดของคนธรรมดา จึงจะผ่านไปได้
(๑) อดอาหารติดต่อนานๆ เช่น อดครึ่งเดือน หรือ ๑ เดือน หรือ ๒ เดือน
(๒) อดหลับอดนอน ดำรงแค่อิริยาบถ ๓ คือ ยืน เดิน นั่ง เท่านั้น ...แม้จะหลับก็หลับได้ แต่ต้องหลับในท่าที่กำลัง ยืน หรือ เดิน หรือ นั่ง
อย่าเผลอหลับในท่านอนโดยเด็ดขาด ..
(๓) นั่งนิ่งๆ เหมือนรูปปั้น กดข่มทนเวทนาเจ็บปวดแสบร้อน นานๆ ไม่ยอมขยับแม้นิดเดียว ไม่ว่าจะรู้สึกทั้งปวดทั้งร้อนๆๆ มากๆก็ตาม หรือ โดนแมลงกัด โดนยุงกัด อะไรก็ตาม ก็จะไม่ยอมขยับแม้นิดเดียว ..นิ่งให้ได้แบบนั้นติดต่อยาวนานอย่างน้อย ๒ ชั่วโมงขึ้นไป
วิธีที่ (๓) นี้ ...ขอรับประกันเกือบ 100 % ว่า จะได้เห็นจิตรวมลงอัปปนาสมาธิ แน่นอน ถ้าอดทนจนผ่านได้
{{....และ มีสิ่งที่ควรเข้าใจอีกอย่างหนึ่ง คือ ...
- วิธีการของฝึกสมถะ ในตำรา บางวิธี ละเอียดเกินไป เข่น วิธีการฝึกอานาปานสติ ๑๖ ขั้นตอน ซึ่งในการฝึกจริงๆ ไม่ละเอียดขนาดนั้น
- ผลของการฝึกในตำรา บอกไว้น้อยเกินไป ถ้าจะบรรยายกันจริงๆ จะมากมาย เขียนเป็นตำราหนาๆได้หลายสิบหรือหลายร้อยเล่ม
- วิธีการฝึกวิปัสสนา โดยเฉพาะการฝึกในระดับวิปัสสนาญาณ ๑๖ ในตำราบอกไว้ย่อมากไปสั้นมากไป แต่ในการฝึกจริงๆ มีรายละเอียดยิบยับมากมาย บรรยายกันไม่หมด
- ผลของการฝึกวิปัสสนา ในตำราก็บอกไว้น้อยเกินไป สั้นไป ความเป็นจริงจะเห็นอะไรอีกมากมายๆๆ นับไม่ถ้วน ฯลฯ }}
$฿ อาการ"ฟุ้งซ่านตำรา"(ชอบเอาความจำจากที่อ่านหรือฟังมามาคิดๆๆขณะกำลังฝึกภาวนา จนฟุ้งๆๆ ซ่านๆๆ..หยุดไม่ได้)และ วิธีแก้ ฿$
- ดังนั้น ก่อนจะฝึกภาวนา ต้องทำจิตให้ลืมตำราไปก่อน เสมือนไม่เคยรู้ ไม่เคยอ่าน ไม่เคยฟังมาก่อนเลย คล้ายๆเป็นมนุษย์จากต่างดาว เพิ่งมาเยี่ยมเยียนโลกเป็นวันแรก แล้วถูกจับฝึกภาวนาเลย ไม่เคยรู้เรื่องอะไรๆเกี่ยวกับการภาวนา หรือ หลักธรรมใดๆมาก่อนเลย
- สมัยหลวงปู่มั่นยังมีชีวิตอยู่ พระหรือใครๆที่เคยเป็นนักตำรามาก่อน ถ้ามาขออยู่เพื่อฝึกภาวนากับท่าน หลวงปู่มั่นจะบอกให้คนนั้นวางตำราทิ้งไปก่อน
- เมื่อฝึกภาวนา ให้ลืมทุกๆอย่างทิ้งออกไปจากใจให้หมด กำหนดจิตให้เห็นสภาวะที่ปรากฏตามอาการจริงๆในปัจจุบัน ในขณะนั้น เท่านั้น
- แต่ ถ้าไม่อาจจะกำจัดอาการฟุ้งซ่านพวกนั้นออกไปได้ ก็ต้องใช้วิธีแก้แบบ รุนแรง หนักหน่วง ดังต่อไปนี้ ซึ่งจะได้ผลไว แต่ต้องฟันฝ่าความทุกข์ทรมานมากๆ ต้องใช้ความพยายาม และ ความอดทนอย่างทะลุขีดจำกัดของคนธรรมดา จึงจะผ่านไปได้
(๑) อดอาหารติดต่อนานๆ เช่น อดครึ่งเดือน หรือ ๑ เดือน หรือ ๒ เดือน
(๒) อดหลับอดนอน ดำรงแค่อิริยาบถ ๓ คือ ยืน เดิน นั่ง เท่านั้น ...แม้จะหลับก็หลับได้ แต่ต้องหลับในท่าที่กำลัง ยืน หรือ เดิน หรือ นั่ง อย่าเผลอหลับในท่านอนโดยเด็ดขาด ..
(๓) นั่งนิ่งๆ เหมือนรูปปั้น กดข่มทนเวทนาเจ็บปวดแสบร้อน นานๆ ไม่ยอมขยับแม้นิดเดียว ไม่ว่าจะรู้สึกทั้งปวดทั้งร้อนๆๆ มากๆก็ตาม หรือ โดนแมลงกัด โดนยุงกัด อะไรก็ตาม ก็จะไม่ยอมขยับแม้นิดเดียว ..นิ่งให้ได้แบบนั้นติดต่อยาวนานอย่างน้อย ๒ ชั่วโมงขึ้นไป