กงซีล่ง.....

สมัยวัยรุ่น ผมรับหน้าที่ที่พี่มอบหมายให้พาคุณแม่ไปเยี่ยมบ้านตา ในชนบทเมืองแต่จิ๋ว

พอไปถึง ผมก็ถามหา กงซีล่ง  คนฝั่งโน้นเค้าถามผมกลับมาว่า สี่มิไก๋ ? ( คืออะไร )

พอบอกเค้าว่าปวดถ่าย เค้าก็หัวเราะบอก อ่อ..... เกี่ยจ๊อ “ ตัง ซี ” ( ห้องน้ำเรียกว่า ตังซี )

แล้วเค้าก็ชี้ให้ไปที่ “ ฮัก ” พอเห็นฮัก ผมก็ถึงกับทึ่งกับความอลังการของ ฮัก 

และจำติดตาตรึงใจ มิรู้ลืมเลยครับ 😅  จากวันนั้น ผมค้างคาใจ เฝ้าศึกษา กงซีล่ง อยู่นานนับปีเลยครับ............

..

บ้านจีนแต้จิ๋วในชนบทเมื่อราวปี 2520 ไม่มีห้องสุขาในบ้านครับ

ในชนบทเวลานั้นสาวๆเค้าจะทำธุระใส่ในถังไม้มีฝาปิดมิดชิดที่ไว้อยู่ปลายเตียงในห้องนอน เสร็จแล้วเธอจึงนำไปเททิ้งในบ่อหมักใหญ่ท้ายหมู่บ้าน...

ส่วนผู้ชาย หรือสาวที่ไม่เขินอายนัก ก็จะไปถ่ายกันในห้องที่ไม่มิดชิดนักเหนือบ่อหมัก ( ฮัก ) ที่มีเรียงรายหลายๆห้อง

มูลในบ่อหมักของหมู่บ้านเป็นสมบัติร่วมกัน ที่ชาวบ้านจะสลับกันมาช้อนตักไปใส่ในแปลงพืชผักที่เค้าปลูกกันเพื่อเป็นปุ๋ย.

คนจีนเรียกบ่อหมักมูล ( ฮัก ) ด้วยคำสุภาพว่า แช่ตี้ ( 廁池 ) เรียกห้องถ่ายหนักว่า แช่ส้อ ( 厕所 )

คนแต้จิ๋วในเมืองที่มีฐานะท่านถึงมีห้องส้วมเป็นสัดส่วน เรียก ตังซี ( 东司 )

ศัพท์ ตังซี ของชาวแต้จิ๋วนี้เค้าอนุรักษ์มาแต่สมัยยุคราชวงศ์ถัง.

.....................................................

กงซีล่ง ( 公司廊 )

ลูกจีนกำมะลอในเมืองไทย ต่างยืนยันเป็นเสียงเดียวกันอย่างผิดๆว่า 

กงซีล่ง เป็นภาษาจีนสำเนียงแต้จิ๋วแปลว่า ห้องส้วม...  ( ? )
 
ที่หากเราถอดรูปศัพท์ภาษาจีนจะได้ว่า  กงซี ( 公司 ) แปลว่า บริษัท หรือ กลุ่มการค้า

โล่ง ( 廊 ) จีนแต้จิ๋วนำศัพท์ที่มีใช้อยู่เดิมมา ‘ แปลงเสียง ’ เพื่อเลียนคำและความ ของคำไทยว่า โรง 

ศัพท์ กงซีล่ง แท้จริงแล้วท่านหมายถึง โกดังเก็บสินค้าของบริษัท ห้าง ร้าน

ทุกวันนี้เวลากล่าวถึง ล่ง หรือล้ง คนยุคใหม่จะเข้าใจง่ายกว่าคนยุคก่อนหน้านี้ เพราะทายาทเจ้าสัวย่านคลองสานท่านแปลงโรงเก็บสินค้าเก่าเป็นสถานช้อปปิ้ง และลงทุนโฆษณาสร้างความเข้าใจกับคำว่า ล้ง ให้เด็กรุ่นใหม่ได้เข้าใจไปเยอะ

.

คนไทยปัจจุบัน คุ้นหูกับศัพท์จีนว่า หลงจู๊  ซึ่งมีที่มาจาก กงซีล่ง นี่แหละครับ

หลงจู๊ ท่านหมายถึง ผู้จัดการ

หลงจู๊ เป็นคนมืออาชีพทำหน้าที่แทนเฒ่าแก่ หรือบริษัท

ในการบริหาร คน และการจัดเก็บ หรือกระจายสินค้าในโรงเก็บสินค้า ออกไปขายทำกำไร.......

..

และที่สำคัญ “ กงซีล่ง ” เป็นชื่อ ‘ ย่าน ’ ครับ

..

ย่านกงซีล่ง คนเยาวราชแต่ดั่งเดิมท่านหมายถึง

พื้นที่ริมน้ำเจ้าพระยาตั้งแต่ใต้สะพานพุทธลงมาทางย่านอนุวงศ์ ทรงวาด กระทั่งถึงวัดสามเพ็ง หรือวัดปทุมคงคา 

ด้วยแต่เดิม ที่ดินแถบนี้เค้าใช้เป็นโกดังหรือ ‘ โรง ’ เก็บสินค้าทั้งพืชผลและของป่า ที่ส่งมากรุงเทพทางเรือแดง ทั้งเรือที่ขนสินค้าลงมาจากทางเหนือ หรือขึ้นมาจากทางใต้ 

รวมทั้งยังเป็นโกดังเก็บสินค้าต่างประเทศที่นำเข้ามาทางเรือเดินทะเล

บริษัทเก่าแก่ในกรุงเทพต่างเคยอยู่ หรือยังอยู่ แถบนี้ เช่นบริษัทค้าข้าวยักษ์ใหญ่ของบ้านเรา ทั้งไชยพร นานาพรรณ

บริษัทค้าโภคภัณฑ์ อย่างเจี่ยไต๋ สหพัฒน์ ต่างก็เคยมีโรงสินค้าอยู่ตรงนี้

กระทั่งธนาคารเก่าแก่ ต่างก็เคยมีเฮดออฟฟิศอยู่ที่ กงซีล่ง ครับ

.....

ประกาศของเจ้ากรมอำเภอสำเพ็ง ในราชกิจจาฯ บนหน้ากระดานแต้จิ๋ว ปรากฏความที่หลายท่านอาจจะอ่านโดยไม่เฉลียวใจว่า

กงษีโล้ง เมื่อ รศ.128 หรือราว พ.ศ.2453 

“ แท้จริงแล้วเป็นชื่อตำบล ขึ้นกับอำเภอสำเพ็ง ”

ทั้งบางส่วนของตำบลยังกินพื้นที่ของถนนสำเพ็ง หรือ ถนนวานิช 1 ในปัจจุบัน

Cr. ภาพ สึคุโมะ ริวสึเกะ @ ‎ภาษาแต้จิ๋วเท่าที่ฉันรู้(จากอาม่า)
8/13/2020
คัดจาก https://web.facebook.com/plu.danai/posts/2594157190834080