ก่อนที่จะมาเข้าเรื่องราวของสเปซนาซ (Spetsnaz) ต้องขอบอกผู้อ่านก่อนว่าเหตุผลที่มาเขียนเรื่องนี้เป็นเพราะว่ามีคนมากมายที่ยังเข้าใจผิดเกี่ยวกับเรื่องสเปซนาซว่าเป็นหน่วยรบพิเศษเพียงหน่วยเดียวของประเทศรัสเซีย ซึ่งถ้าใครที่ยังเข้าใจแบบนี้อยู่นั้นถือว่า'ผิด'อย่างมาก เพราะคำว่า'สเปซนาซ'เป็นคำเรียกรวมเหล่าหน่วยรบพิเศษทั้งหลายในสหพันธรัฐรัสเซียและในเครือประเทศที่เคยอยู่ในสหภาพโซเวียต เพราะฉะนั้นเราจะมาเริ่มทำความรู้จักตั้งแต่คำว่า'สเปซนาซ'จวบจนไปถึงหน่วยรบต่างๆที่อยู่ในแต่ละเหล่าทัพและหน่วยงานความมั่นคงของสหพันธรัฐรัสเซีย
1.สเปซนาซคืออะไร?
อย่างแรกที่จะศึกษาเกี่ยวกับสเปซนาซต้องรู้จักความหมายของคำมันก่อน คำว่า'สเปซนาซ 'เกิดจากการรวมคำในภาษารัสเซีย 2 คำ คือ 'สเปซซีอาลโนโว' ที่แปลว่าพิเศษ+'นาซนาเชนียา'ที่แปลว่า ภารกิจ ทีนี้ไอ้เจ้าคำว่า'สเปซนาซ'มีความหมายกว้างขวางมาก มันถูกใช้เรียกรวมๆถึงหน่วยงานที่ทำหน้าที่ปฏิบัติภารกิจที่มีความเสี่ยง, การลาดตระเวนหาข่าว, การลอบสังหาร, การก่อวินาศกรรม, การต่อต้านก่อการร้ายและชิงตัวประกัน, การแทรกซึมเข้าไปในแนวหลังข้าศึก, การจารกรรมข้อมูลข่าวกรอง บลาๆๆ ฯลฯ เป็นต้น
2.หน่วยงานใดบ้างที่มีสเปซนาซ?
-หน่วยงานทางทหาร เช่น กองกำลังภาคพื้นดินรัสเซีย, กองทัพเรือ, ทหารราบนาวี, เหล่าพลร่ม (VDV), เหล่ากองกำลังปฏิบัติการพิเศษ (CCO), เหล่าขีปนาวุธทางยุทธศาสตร์ (RVSN RF), กองบัญชาการข่าวกรองกองทัพแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย (GRU)
-หน่วยงานความมั่นคงภายใน เช่น ตำรวจ (Police of Russia), สำนักงานรักษาความมั่นคงแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย (FSB), กองกำลังรักษาพรมแดน (PS FSB Rossii) สำนักงานข่าวกรองต่างประเทศ (SVR), กองกำลังภายในของกระทรวงมหาดไทย (MVD RF), กองกำลังพิทักษ์มาตุภูมิแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย (Rosgvardiya)
-หน่วยที่มีหน้าที่เฉพาะเจาะจง เช่น สำนักงานรักษาความปลอดภัยกลาง (FSO), หน่วยรักษาความปลอดภัยประธานาธิบดี (SBP)
3.กองบัญชาการข่าวกรองกองทัพแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย (GRU)
GRU นั้นเป็นหน่วยข่าวกรองหลักของกองทัพแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย มีสายการบังคับบัญชาขึ้นตรงตรงคณะเสนาธิการร่วม (Chief of the General Staff) แห่งกระทรวงกลาโหมรัสเซีย งานหลักของ GRU นั้นคือการเก็บรวบรวมข้อมูลข่าวกรองจากบุคคล (Human intelligence : HUMINT), เก็บรวบรวมข้อมูลข่าวกรองทางสัญญาณ (Signals intelligence : SIGINT) และยังรวมไปถึงมีดาวเทียมจารกรรม อากาศยาน เรือ ยานพาหนะทุกประเภทที่ใช้สำหรับสอดแนมเพื่อเก็บข้อมูลรวบรวมภาพถ่าย (Imagery intelligence : IMINT)
GRU จัดได้ว่าเป็นองค์กรข่าวกรองที่มีระดับการเก็บความลับสูง ระดับชั้นมีเพียงแค่ 2 ประเภท คือ ลับ (Confidential) กับลับมาก (Secret) ไม่ว่าจะเป็นนักการเมืองหรือเจ้าหน้าที่รัฐที่มีอำนาจมากแค่ไหน หากต้องการเข้าถึงข้อมูลต้องทำเรื่องผ่านจากประธานคณะเสนาธิการร่วมกับรัฐมนตรีกลาโหมสองคนนี้เท่านั้น
นอกจากจะทำหน้าที่ด้านการข่าวกรองแล้ว GRU ยังรับหน้าที่ควบคุมสเปซนาซที่อยู่ภายใต้สังกัดอีก 3 เหล่าทัพ ได้แก่ กองกำลังภาคพื้นดินรัสเซีย, กองทัพเรือ และเหล่าพลร่ม ซึ่งในส่วนนี้จะถูกเรียกว่า Spetsnaz GRU อยู่ภายใต้การควบคุมของหน่วยอำนวยการที่ 8 (Eight Directorate) ส่วนสเปซนาซที่ GRU ไม่สามารถควบคุมได้นั้นจะเป็นในส่วนของ RVSN RF กับ CCO (ในส่วนของ CCO จะไปขึ้นตรงต่อกองบัญชาการกองกำลังปฏิบัติการพิเศษ (KCCO)) ทั้งนี้ทั้งนั้น GRU ก็ยังมีสเปซนาซที่เป็นของตัวเองอยู่ 2 หน่วย คือ Unit 29155 กับ Unit 54777
หน่วยใน Spetsnaz GRU จะประกอบไปด้วย
1.ในส่วนของกำลังภาคพื้นดินรัสเซีย
-กองพลน้อยเฉพาะกิจพิเศษอิสระพิทักษ์มาตุภูมิที่ 2 (2nd Guards Separate Special Purpose Brigade)
-กองพลน้อยรบพิเศษพิทักษ์มาตุภูมิที่ 3 (3rd Guards Spetsnaz Brigade)
-กองพลน้อยเฉพาะกิจพิเศษที่ 10 (10th Special Purpose Brigade)
-กองพลน้อยเฉพาะกิจพิเศษที่ 14 (14th Special Purpose Brigade)
-กองพลน้อยเฉพาะกิจพิเศษที่ 16 (16th Special Purpose Brigade)
-กองพลน้อยเฉพาะกิจพิเศษพิทักษ์มาตุภูมิอิสระที่ 22 (22nd Separate Guards Special Purpose Brigade)
-กองพลน้อยเฉพาะกิจพิเศษที่ 24 (24th Special Purpose Brigade)
-กรมเฉพาะกิจพิเศษที่ 25 (25th Special Purpose Regiment)
-กองพันพิเศษวอสตอคและซาปาด (Special Battalions Vostok and Zapad) (ฝากการบังคับบัญชาไว้กับกองพลปืนเล็กยาวยานยนต์พิทักษ์มาตุภูมิที่ 42 (42nd Guards Motor Rifle Division)) (ปัจจุบันกองพันนี้ถูกยุบไปแล้ว)
2.ในส่วนของเหล่าพลร่ม
-กองพลน้อยแยก (เฉพาะกิจพิเศษ) รบพิเศษพิทักษ์มาตุภูมิที่ 45 (45th Guards Spetsnaz (Special Purpose) Detached Brigade)
3.ในส่วนของกองทัพเรือ จะแบ่งออกเป็น 2 อย่าง ได้แก่
3.1 Naval Special Reconnaissance (OMRP) ประกอบไปด้วย
-42nd Marine Reconnaissance point สังกัดกองเรือแปซิฟิก
-388th Marine Reconnaissance point สังกัดกองเรือทะเลดำ
-420th Marine Reconnaissance point สังกัดกองเรือเหนือ
-561st Marine Reconnaissance point สังกัดกองเรือบอลติก
3.2 Counteraction Underwater Diversionary Forces and Facilities (PDSS) หน่วยนี้อยู่ภายใต้ทหารราบนาวีรัสเซีย (Russian Naval Infantry) ประกอบไปด้วย
-101st PDSS Detachment
-102nd PDSS Detachment
-136th PDSS Detachment
-137th PDSS Detachment
-140th PDSS Detachment
-152nd PDSS Detachment
-153rd PDSS Detachment
-159th PDSS Detachment
-160th PDSS Detachment
-269th PDSS Detachment
-311th PDSS Detachment
-313th PDSS Detachment
-473rd PDSS Detachment
4.อัลฟ่า กรุ๊ป (Alpha Group) คืออะไร?
หากจะเอ่ยถึงหน่วยต่อต้านการก่อการร้ายอันดับ 1 ของรัสเซียคงหนีไม่พ้นหน่วยที่มีชื่อว่า'อัลฟ่า' ซึ่งอัลฟ่านั้นเป็นหน่วยทีรู้จักกันค่อนข้างกว้างขว้าง ทว่าก็ยังมีหลากหลายคนที่ยังสับสนอยู่ว่าหน่วยที่ชื่ออัลฟ่านั้นสังกัดกองทัพหรือหน่วยงานความมั่นคงภายในกันแน่ ซึ่งคำตอบที่ถูกต้องก็คือหน่วยอัลฟ่านั้นสังกัดภายใต้สำนักงานรักษาความมั่นคงแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย หรือที่เรียกสั้นๆว่า FSB หน่วยอัลฟ่าสังกัดในแผนก A แห่งศูนย์ปฏิบัติการพิเศษ สำนักงานรักษาความมั่นคงแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย ดั้งเดิมนั้นหน่วยอัลฟ่าถูกก่อตั้งขึ้นมาเพื่อตอบสนองต่อเหตุการณ์ที่อาจเกิดขึ้นเหมือนการสังหารหมู่ที่มิวนิกในโอลิมปิกฤดูร้อนปี 1972 (พ.ศ.2515) กับเหตุการณ์จี้เครื่องบินของสายการบินแอโรฟลอต เที่ยวบิน 19 (Aeroflot Flight 19) ในวันที่ 2 พฤศจิกายน ค.ศ.1973 (พ.ศ.2516) โดยทางหน่วยได้เน้นภารกิจไปที่ต่อต้านการก่อการร้ายสากลและชิงตัวประกัน ณ ช่วงเวลานั้นเองหน่วยอัลฟ่าสังกัดภายใต้คณะกรรมการความมั่นคงแห่งรัฐหรือที่เรียกว่ากันว่า KGB แล้วด้วยความที่ว่าอัลฟ่ามีบุคคลากรชั้นยอดอยู่ทำให้ถูกใช้งานมากกว่าภารกิจต่อต้านการก่อการร้ายและชิงตัวประกัน ซึ่งนอกเหนือจากหลักแล้วภารกิจที่ทางหน่วยต้องทำรองลงมาคือเรื่องเกี่ยวกับความมั่นคงทั้งภายในและนอกประเทศอะไรก็ตามแต่ที่มีผลกระทบต่อความมั่นคงและผลประโยชน์ของสหภาพโซเวียต จนมาถึง ณ ปัจจุบันหน่วยอัลฟ่าภายใต้ FSB ก็ยังคงทำหน้าที่ต่อต้านการก่อการร้ายสากลและชิงตัวประกันรวมไปถึงงานความมั่นคงทั้งภายในและนอกประเทศที่มีผลกระทบต่อความมั่นคงและผลประโยชน์ของสหพันธรัฐรัสเซีย
หากใครที่ยังสับสนหรือกำลังศึกษาเกี่ยวกับสเปซนาซ เราหวังว่าการสรุปข้อมูลแบบคร่าวๆไม่ลงรายละเอียดเจาะลึกมากนี้จะทำให้เข้าใจได้ง่ายมากขึ้น และสุดท้ายนี้หากผิดพลาดข้อมูลประการใดต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย
มาทำความรู้จัก Spetsnaz แห่งสหพันธรัฐรัสเซียแบบง่ายๆคร่าวๆกันเต๊อะ
1.สเปซนาซคืออะไร?
อย่างแรกที่จะศึกษาเกี่ยวกับสเปซนาซต้องรู้จักความหมายของคำมันก่อน คำว่า'สเปซนาซ 'เกิดจากการรวมคำในภาษารัสเซีย 2 คำ คือ 'สเปซซีอาลโนโว' ที่แปลว่าพิเศษ+'นาซนาเชนียา'ที่แปลว่า ภารกิจ ทีนี้ไอ้เจ้าคำว่า'สเปซนาซ'มีความหมายกว้างขวางมาก มันถูกใช้เรียกรวมๆถึงหน่วยงานที่ทำหน้าที่ปฏิบัติภารกิจที่มีความเสี่ยง, การลาดตระเวนหาข่าว, การลอบสังหาร, การก่อวินาศกรรม, การต่อต้านก่อการร้ายและชิงตัวประกัน, การแทรกซึมเข้าไปในแนวหลังข้าศึก, การจารกรรมข้อมูลข่าวกรอง บลาๆๆ ฯลฯ เป็นต้น
2.หน่วยงานใดบ้างที่มีสเปซนาซ?
-หน่วยงานทางทหาร เช่น กองกำลังภาคพื้นดินรัสเซีย, กองทัพเรือ, ทหารราบนาวี, เหล่าพลร่ม (VDV), เหล่ากองกำลังปฏิบัติการพิเศษ (CCO), เหล่าขีปนาวุธทางยุทธศาสตร์ (RVSN RF), กองบัญชาการข่าวกรองกองทัพแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย (GRU)
-หน่วยงานความมั่นคงภายใน เช่น ตำรวจ (Police of Russia), สำนักงานรักษาความมั่นคงแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย (FSB), กองกำลังรักษาพรมแดน (PS FSB Rossii) สำนักงานข่าวกรองต่างประเทศ (SVR), กองกำลังภายในของกระทรวงมหาดไทย (MVD RF), กองกำลังพิทักษ์มาตุภูมิแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย (Rosgvardiya)
-หน่วยที่มีหน้าที่เฉพาะเจาะจง เช่น สำนักงานรักษาความปลอดภัยกลาง (FSO), หน่วยรักษาความปลอดภัยประธานาธิบดี (SBP)
3.กองบัญชาการข่าวกรองกองทัพแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย (GRU)
GRU นั้นเป็นหน่วยข่าวกรองหลักของกองทัพแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย มีสายการบังคับบัญชาขึ้นตรงตรงคณะเสนาธิการร่วม (Chief of the General Staff) แห่งกระทรวงกลาโหมรัสเซีย งานหลักของ GRU นั้นคือการเก็บรวบรวมข้อมูลข่าวกรองจากบุคคล (Human intelligence : HUMINT), เก็บรวบรวมข้อมูลข่าวกรองทางสัญญาณ (Signals intelligence : SIGINT) และยังรวมไปถึงมีดาวเทียมจารกรรม อากาศยาน เรือ ยานพาหนะทุกประเภทที่ใช้สำหรับสอดแนมเพื่อเก็บข้อมูลรวบรวมภาพถ่าย (Imagery intelligence : IMINT)
GRU จัดได้ว่าเป็นองค์กรข่าวกรองที่มีระดับการเก็บความลับสูง ระดับชั้นมีเพียงแค่ 2 ประเภท คือ ลับ (Confidential) กับลับมาก (Secret) ไม่ว่าจะเป็นนักการเมืองหรือเจ้าหน้าที่รัฐที่มีอำนาจมากแค่ไหน หากต้องการเข้าถึงข้อมูลต้องทำเรื่องผ่านจากประธานคณะเสนาธิการร่วมกับรัฐมนตรีกลาโหมสองคนนี้เท่านั้น
นอกจากจะทำหน้าที่ด้านการข่าวกรองแล้ว GRU ยังรับหน้าที่ควบคุมสเปซนาซที่อยู่ภายใต้สังกัดอีก 3 เหล่าทัพ ได้แก่ กองกำลังภาคพื้นดินรัสเซีย, กองทัพเรือ และเหล่าพลร่ม ซึ่งในส่วนนี้จะถูกเรียกว่า Spetsnaz GRU อยู่ภายใต้การควบคุมของหน่วยอำนวยการที่ 8 (Eight Directorate) ส่วนสเปซนาซที่ GRU ไม่สามารถควบคุมได้นั้นจะเป็นในส่วนของ RVSN RF กับ CCO (ในส่วนของ CCO จะไปขึ้นตรงต่อกองบัญชาการกองกำลังปฏิบัติการพิเศษ (KCCO)) ทั้งนี้ทั้งนั้น GRU ก็ยังมีสเปซนาซที่เป็นของตัวเองอยู่ 2 หน่วย คือ Unit 29155 กับ Unit 54777
หน่วยใน Spetsnaz GRU จะประกอบไปด้วย
1.ในส่วนของกำลังภาคพื้นดินรัสเซีย
-กองพลน้อยเฉพาะกิจพิเศษอิสระพิทักษ์มาตุภูมิที่ 2 (2nd Guards Separate Special Purpose Brigade)
-กองพลน้อยรบพิเศษพิทักษ์มาตุภูมิที่ 3 (3rd Guards Spetsnaz Brigade)
-กองพลน้อยเฉพาะกิจพิเศษที่ 10 (10th Special Purpose Brigade)
-กองพลน้อยเฉพาะกิจพิเศษที่ 14 (14th Special Purpose Brigade)
-กองพลน้อยเฉพาะกิจพิเศษที่ 16 (16th Special Purpose Brigade)
-กองพลน้อยเฉพาะกิจพิเศษพิทักษ์มาตุภูมิอิสระที่ 22 (22nd Separate Guards Special Purpose Brigade)
-กองพลน้อยเฉพาะกิจพิเศษที่ 24 (24th Special Purpose Brigade)
-กรมเฉพาะกิจพิเศษที่ 25 (25th Special Purpose Regiment)
-กองพันพิเศษวอสตอคและซาปาด (Special Battalions Vostok and Zapad) (ฝากการบังคับบัญชาไว้กับกองพลปืนเล็กยาวยานยนต์พิทักษ์มาตุภูมิที่ 42 (42nd Guards Motor Rifle Division)) (ปัจจุบันกองพันนี้ถูกยุบไปแล้ว)
2.ในส่วนของเหล่าพลร่ม
-กองพลน้อยแยก (เฉพาะกิจพิเศษ) รบพิเศษพิทักษ์มาตุภูมิที่ 45 (45th Guards Spetsnaz (Special Purpose) Detached Brigade)
3.ในส่วนของกองทัพเรือ จะแบ่งออกเป็น 2 อย่าง ได้แก่
3.1 Naval Special Reconnaissance (OMRP) ประกอบไปด้วย
-42nd Marine Reconnaissance point สังกัดกองเรือแปซิฟิก
-388th Marine Reconnaissance point สังกัดกองเรือทะเลดำ
-420th Marine Reconnaissance point สังกัดกองเรือเหนือ
-561st Marine Reconnaissance point สังกัดกองเรือบอลติก
3.2 Counteraction Underwater Diversionary Forces and Facilities (PDSS) หน่วยนี้อยู่ภายใต้ทหารราบนาวีรัสเซีย (Russian Naval Infantry) ประกอบไปด้วย
-101st PDSS Detachment
-102nd PDSS Detachment
-136th PDSS Detachment
-137th PDSS Detachment
-140th PDSS Detachment
-152nd PDSS Detachment
-153rd PDSS Detachment
-159th PDSS Detachment
-160th PDSS Detachment
-269th PDSS Detachment
-311th PDSS Detachment
-313th PDSS Detachment
-473rd PDSS Detachment
4.อัลฟ่า กรุ๊ป (Alpha Group) คืออะไร?
หากจะเอ่ยถึงหน่วยต่อต้านการก่อการร้ายอันดับ 1 ของรัสเซียคงหนีไม่พ้นหน่วยที่มีชื่อว่า'อัลฟ่า' ซึ่งอัลฟ่านั้นเป็นหน่วยทีรู้จักกันค่อนข้างกว้างขว้าง ทว่าก็ยังมีหลากหลายคนที่ยังสับสนอยู่ว่าหน่วยที่ชื่ออัลฟ่านั้นสังกัดกองทัพหรือหน่วยงานความมั่นคงภายในกันแน่ ซึ่งคำตอบที่ถูกต้องก็คือหน่วยอัลฟ่านั้นสังกัดภายใต้สำนักงานรักษาความมั่นคงแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย หรือที่เรียกสั้นๆว่า FSB หน่วยอัลฟ่าสังกัดในแผนก A แห่งศูนย์ปฏิบัติการพิเศษ สำนักงานรักษาความมั่นคงแห่งสหพันธรัฐรัสเซีย ดั้งเดิมนั้นหน่วยอัลฟ่าถูกก่อตั้งขึ้นมาเพื่อตอบสนองต่อเหตุการณ์ที่อาจเกิดขึ้นเหมือนการสังหารหมู่ที่มิวนิกในโอลิมปิกฤดูร้อนปี 1972 (พ.ศ.2515) กับเหตุการณ์จี้เครื่องบินของสายการบินแอโรฟลอต เที่ยวบิน 19 (Aeroflot Flight 19) ในวันที่ 2 พฤศจิกายน ค.ศ.1973 (พ.ศ.2516) โดยทางหน่วยได้เน้นภารกิจไปที่ต่อต้านการก่อการร้ายสากลและชิงตัวประกัน ณ ช่วงเวลานั้นเองหน่วยอัลฟ่าสังกัดภายใต้คณะกรรมการความมั่นคงแห่งรัฐหรือที่เรียกว่ากันว่า KGB แล้วด้วยความที่ว่าอัลฟ่ามีบุคคลากรชั้นยอดอยู่ทำให้ถูกใช้งานมากกว่าภารกิจต่อต้านการก่อการร้ายและชิงตัวประกัน ซึ่งนอกเหนือจากหลักแล้วภารกิจที่ทางหน่วยต้องทำรองลงมาคือเรื่องเกี่ยวกับความมั่นคงทั้งภายในและนอกประเทศอะไรก็ตามแต่ที่มีผลกระทบต่อความมั่นคงและผลประโยชน์ของสหภาพโซเวียต จนมาถึง ณ ปัจจุบันหน่วยอัลฟ่าภายใต้ FSB ก็ยังคงทำหน้าที่ต่อต้านการก่อการร้ายสากลและชิงตัวประกันรวมไปถึงงานความมั่นคงทั้งภายในและนอกประเทศที่มีผลกระทบต่อความมั่นคงและผลประโยชน์ของสหพันธรัฐรัสเซีย
หากใครที่ยังสับสนหรือกำลังศึกษาเกี่ยวกับสเปซนาซ เราหวังว่าการสรุปข้อมูลแบบคร่าวๆไม่ลงรายละเอียดเจาะลึกมากนี้จะทำให้เข้าใจได้ง่ายมากขึ้น และสุดท้ายนี้หากผิดพลาดข้อมูลประการใดต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย