แหล่งกำเนิดมหาสมุทรแห่งต่อไปของโลก




ทะเลสาบ Abbe ที่สวยงามและแปลกประหลาดคือ ภูมิประเทศที่รกร้างของปล่องไฟหินปูน
และความร้อนใต้พิภพที่กำลังเคลื่อนไหวอยู่อาจก่อตัวเป็นมหาสมุทรแห่งต่อไปของโลกในวันหนึ่ง


Abbe เป็นทะเลสาบน้ำเค็มสุดท้ายที่ใหญ่ที่สุดในห่วงโซ่ของ 6 ทะเลสาบ ที่เชื่อมต่อกันบนพรมแดนระหว่างเอธิโอเปีย-จิบูตี ทะเลสาบตั้งอยู่บนแอ่งที่เรียกว่า " Afar Depression " จุดที่แผ่นเปลือกโลกอาหรับ นูเบียน และโซมาเลียกำลังถูกแยกออกจากกัน ซึ่งรอยร้าวที่เกิดจากแผ่นเปลือกโลกนูเบียนและโซมาเลียที่แยกออกจากกันนี้ ได้สร้างภูมิทัศน์ที่แปลกประหลาดรอบๆทะเลสาบ 

กล่าวคือ เมื่อแผ่นเปลือกโลกทั้งสองเคลื่อนออกจากกัน เปลือกโลกด้านบนจะบางจนแตก หินหนืดจะดันขึ้นสู่ผิวน้ำผ่านจุดบางๆ และน้ำพุร้อนใต้น้ำอันอบอุ่น เมื่อน้ำเดือดเป็นฟองขึ้นสู่ผิวน้ำ พวกมันจะสะสมแคลเซียมคาร์บอเนตที่ละลายจนกลายเป็นปล่องไฟที่สูงตระหง่าน แบบเดียวกับน้ำที่ไหลลงมาบนหลังคาของถ้ำหินปูนทำให้เกิดหินงอกหินย้อย ปล่องไฟเหล่านี้บางส่วนมีความสูงถึง 50 เมตร และมีไอน้ำพ่นออกมาจากด้านบน

ทะเลสาบ Abbe เป็นหนึ่งในแหล่งน้ำที่ไม่ธรรมดาและไม่สามารถเข้าถึงได้มากที่สุดในโลกที่ล้อมรอบด้วยทะเลทรายที่แห้งแล้ง ทะเลสาบอันกว้างใหญ่จนดูเหมือนโอเอซิสในทะเลทรายนี้กว้าง 19 กม. และยาว 17 กม. และเต็มไปด้วยเกลือที่เป็นพิษ จากธรณีวิทยาที่ผิดปกติของทะเลสาบกลับมีส่วนคล้ายกับภูมิประเทศของดวงจันทร์อย่างมาก



 Afar Depression เป็นที่น่าสนใจสำหรับนักธรณีวิทยา เพราะเป็นที่ที่จะเกิดมหาสมุทรใหม่ แอ่งหลุมเหล่านี้กำลังก่อตัวขึ้นเมื่อแผ่นเปลือกโลกแอฟริกาแยกออกเป็นแผ่นนูเบียและโซมาเลีย และในอีกไม่กี่ล้านปีข้างหน้า มหาสมุทรอินเดียจะทะลวงผ่านที่ราบสูงชายฝั่งและเข้าท่วม Afar Depression ทำให้เกิดมหาสมุทรใหม่ ซึ่งจะทำให้ Horn of Africa แห่งนี้เป็นเกาะขนาดใหญ่ และเมื่อแผ่นเปลือกโลกเคลื่อนออกจากกันในมหาสมุทร มันจะสร้างพื้นทะเลขึ้นใหม่  แต่ Afar Depression ในแอฟริกาตะวันออก กระบวนการนี้จะเกิดขึ้นบนพื้นดินแห้งซึ่งเรียกว่า continental rifting (รอยแยกของทวีป)

ทะเลสาบ Abbe เป็นแหล่งอาหารของแม่น้ำ Awash ลำธารตามฤดูกาลที่ไหลเข้าสู่ทะเลสาบ ข้ามที่ราบเกลืออันกว้างใหญ่จากทางทิศตะวันตกและทิศใต้ และชายฝั่งตะวันตกเฉียงเหนือที่มีภูเขา Mount Dama Ali ซึ่งเป็นภูเขาไฟที่สงบนิ่ง เดิมทะเลสาบ Abbe เคยเป็นทะเลสาบที่ใหญ่กว่ามาก แต่การผันน้ำจากแม่น้ำ Awash เพื่อการชลประทานในปี 1950 ได้ลดขนาดพื้นที่ผิวทะเลสาบลงสองในสามและระดับน้ำลดลง 5 เมตร

เมืองที่ใกล้ที่สุดของที่นี่อยู่ห่างออกไป 200 กม. แต่มีชุมชนเล็กๆ ที่ตั้งขึ้นโดยชาว Afar ใกล้ชายฝั่งทะเลสาบ ซึ่งจะมีคนเลี้ยงแกะจากแดนไกลที่นำฝูงแกะหรือลามามาเลี้ยงให้กินหญ้า นอกจากนั้นรอบทะเลสาปก็มีสัตว์ชนิดเดียวเท่านั้นคือนก pink Flamingos



ในภาพ หินบะซอลต์โบราณสีน้ำตาลอ่อนของภูมิภาคนี้ มีรอยร้าวทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ หลายแห่งเต็มไปด้วยเกลือและทราย
จากภาพถ่ายดาวเทียมที่ปรับปรุงด้วยอินฟราเรดนี้ สีแดงแสดงถึงบางส่วนของพืชพรรณที่ดำรงชีวิตอยู่ในภูมิประเทศที่ทรหดนี้ ส่วนลักษณะคล้ายแม่น้ำขนาดใหญ่ที่ไหลในแนวนอน เป็นลักษณะทางธรณีวิทยาที่เรียกว่า  “graben” เป็นร่องน้ำที่ไม่ได้เกิดจากการกัดเซาะของแม่น้ำ
แต่เกิดจากการจมของพื้นดิน เมื่อโลกทั้งสองข้างแยกออกจากกัน

นอกจากธรณีวิทยาที่ผิดปกติแล้ว ภูมิภาค Afar ยังมีชื่อเสียงด้านฟอสซิล hominids ที่เก่าแก่ที่สุดอีกด้วย โดยเมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 1974 ทีมนักบรรพชีวินวิทยาชาวอเมริกันที่นำโดย Donald Johanson ค้นพบซากดึกดำบรรพ์ของหญิงสาววัยผู้ใหญ่สูงเพียงเมตรเดียวบริเวณ Middle Awash แหล่งโบราณคดีริมแม่น้ำ Awash โดยขณะที่ทีมกำลังตรวจสอบสิ่งที่ค้นพบ เพลง Lucy in the Sky with Diamonds ของวง the Beatles ก็ถูกเปิดทางวิทยุ

ดังนั้น ทีมจึงมีมติเป็นเอกฉันท์ให้เรียกฟอสซิลดังกล่าวว่า “ Lucy ” จากการตรวจหาอายุของหินภูเขาไฟที่อยู่เบื้องล่างโดย Radiometric dating พบว่า
“ Lucy ” มีอายุถึง 3.2 ล้านปี และปีต่อมา เธอได้รับการตั้งชื่อทางวิทยาศาสตร์อย่างเป็นทางการว่า " Australopithecus afarensis " ในบริเวณเดียวกันนี้ยังค้นพบโครงกระดูกที่มีชื่อเสียงของ "First Family" และซากดึกดำบรรพ์ของสิ่งมีชีวิตอีกจำนวนมาก รวมทั้งแหล่งเครื่องมือหินที่เก่าแก่ที่สุดในโลกใน Gona

ที่ผ่านมา จากการกัดเซาะผ่านที่ราบสูงและเข้าท่วมหุบเขารอบ ๆ Afar Depression ของ Red Sea ของมหาสมุทรอินเดีย และเหตุการณ์รุนแรงจากรอยแยกของภูเขาไฟ  นักธรณีวิทยาคาดการณ์ว่า ในเวลาประมาณ 10 ล้านปี ความยาวทั้งหมด 6,000 กม.ของรอยแยกแอฟริกาตะวันออกจะจมอยู่ใต้น้ำ และก่อตัวเป็นมหาสมุทรใหม่ที่ใหญ่เท่ากับมหาสมุทรแอตแลนติกในปัจจุบัน เมื่อถึงจุดนั้นแอฟริกาจะสูญเสียพื้นที่นี้ทั้งหมด


วันนี้ แผ่นเปลือกโลกที่อยู่ด้านล่างของ Afar Depression ยังคงแยกจากกันด้วยความเร็วประมาณ 2 ซม. ต่อปี นักธรณีฟิสิกส์เชื่อว่าในเวลาประมาณ 10 ล้านปี Afar Depression และทะเลสาบอันกว้างใหญ่นี้จะเป็นจุดกำเนิดของมหาสมุทรใหม่ ในขณะที่แผ่นเปลือกโลกยังคงแตกออกในหลายๆบริเวณที่นี่ นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าทะเลแดงจะท่วมที่ราบสูงชายฝั่งของจิบูตี และ Afar Depression จะถูกปกคลุมไปด้วยน้ำอย่างสมบูรณ์


แม้ว่า Afar Depression เป็นสภาพแวดล้อมที่โดดเดี่ยวและไม่เอื้ออำนวยที่สุดแห่งหนึ่งของแอฟริกา ด้วยอุณหภูมิที่ประมาณ 30C ในฤดูหนาวและ 45C ในฤดูร้อน ทะเลสาบ Abbe เป็นหนึ่งในสถานที่ที่ร้อนที่สุดในโลกตลอดทั้งปี ทำให้ชาว Afar จำนวนมากที่อาศัยอยู่ในภูมิภาคนี้เป็นคนกึ่งเร่ร่อน

พวกเขากับครอบครัวจะอพยพไปรอบๆ ที่ราบเกลือของ  Afar Depression เพื่อหาอาหารและนำเกลือไปค้าขายก่อนจะเดินทางต่อไป หมู่บ้าน Afar เล็กๆ ชั่วคราวเหล่านี้ส่วนใหญ่ไม่มีน้ำดื่มหรือไฟฟ้าใช้ จากข้อมูลของนักประวัติศาสตร์ Omar Ali การตั้งถิ่นฐานหลายแห่งรอบทะเลสาบ Abbe นั้นไม่เคยมีอยู่จริงจนกระทั่งเมื่อไม่นานมานี้ เนื่องจากการเข้าถึงไม่ได้ 

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศทำให้อุณหภูมิในภูมิภาค Afar สูงขึ้นไปอีก และทำให้ภัยแล้งรุนแรงขึ้นด้วย แต่ชาว Afar ลังเลที่จะออกจากที่นี่และเลือกที่จะอยู่ต่อ ด้วยการสร้างชุมชนชั่วคราวและดำเนินชีวิตตามแบบฉบับของพวกเขาต่อไป 
 
อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันมีการกระตุ้นการท่องเที่ยวในภูมิทัศน์ Afar ที่ไม่มีในสถานที่อื่นใดในโลก เพื่อเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการเอาชีวิตรอดของชาว Afar ด้วยการเป็นมัคคุเทศก์นำนักท่องเที่ยวเข้าไปเยี่ยมชมและสำรวจ โดยตั้งแคมป์ค้างคืนในทะเลสาบ Abbe เพื่อชมนกฟลามิงโกสีชมพูที่มีชื่อเสียงของทะเลสาบ แต่การเข้าไปนั้นจะต้องเดินผ่านทุ่งหญ้า น้ำพุร้อน และที่ราบเกลืออันกว้างใหญ่เป็นเวลาหลายชั่วโมงโดยไม่มีร่มเงา
 


ทะเลสาบ Abbe ล้อมรอบด้วยภูเขาไฟที่แตกแยก ที่ใหญ่ที่สุดคือ Dama Ali ภูเขาไฟหินบะซอลต์ขนาดใหญ่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของทะเลสาบ
ซึ่งจากภาพ ทำให้ภูมิทัศน์ดูคล้ายกับพื้นผิวที่มีหลุมอุกกาบาตของดวงจันทร์หรือดาวอังคาร


ฝูงนก pink flamingos ใน Lake Abbe , Djibouti แห่งแอฟริกา



ที่มา: Wikipedia / Earth Observatory / A Directory of African Wetlandsโดย RH Hughes, JS Hughes, GM Bernacsek

(ขอขอบคุณที่มาของข้อมูลทั้งหมดและขออนุญาตนำมา)

แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่